Επιτυχούσα στις εξετάσεις των συμβολαιογράφων «είδε» την πόρτα της εξόδου από το συμβολαιογραφικό επάγγελμα, επειδή είχε συμπληρώσει το ανώτατο όριο συμμετοχής στον διαγωνισμό, που ήταν -σύμφωνα με την προκήρυξη- τα 45 έτη. Διαφορετική, ωστόσο, ήταν η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, δικαιώνοντας την επιτυχούσα, κρίνοντας ότι ένα τέτοιο ηλικιακό όριο εισάγει μια αδικαιολόγητη διάκριση λόγω ηλικίας.
Πιο συγκεκριμένα, το 2022 προκηρύχθηκε σε όλη την επικράτεια διαγωνισμός για την πλήρωση 891 κενών θέσεων συμβολαιογράφων, ο οποίος όριζε το 45ο έτος της ηλικίας ως ανώτατο όριο συμμετοχής των υποψηφίων στον διαγωνισμό. Η αιτούσα υπέβαλε αίτηση συμμετοχής, από την οποία προέκυπτε ότι είχε υπερβεί το ως άνω ανώτατο όριο ηλικίας κατά την ημέρα έναρξης του διαγωνισμού. Η αίτηση συμμετοχής της, καθώς και άλλων συνυποψηφίων της, οι οποίοι είχαν ομοίως υπερβεί το εν λόγω ηλικιακό όριο, έγινε δεκτή με πρακτικό της Τριμελούς Οργανωτικής Επιτροπής του Εφετείου Αθηνών και οι ανωτέρω συμπεριελήφθησαν στον αλφαβητικό πίνακα των υποψηφίων προκειμένου να λάβουν μέρος στον διαγωνισμό.
Εν συνεχεία, αφού διενεργήθηκε ο διαγωνισμός και καταρτίστηκε ο πίνακας επιτυχόντων του διαγωνισμού συμβολαιογράφων έτους 2022, μεταξύ των οποίων ήταν και η αιτούσα, ζητήθηκε από την ίδια ο διορισμός της σε κενή θέση συμβολαιογράφου με βάση την δηλωθείσα ανά ειρηνοδικείο σειρά προτεραιότητας.
Εντούτοις, ο τελικός πίνακας κατάταξης που εκδόθηκε στις 31 Αυγούστου 2023 παρέλειψε να συμπεριλάβει τον διορισμό της, κάτι που οδήγησε την ίδια να ασκήσει αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, κατά το μέρος που παραλείφθηκε να καταταγεί.
Το σκεπτικό του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών
Tο επάγγελμα του συμβολαιογράφου, αν και αποτελεί δημόσιο λειτούργημα, με αρμοδιότητες επικουρικού χαρακτήρα στο έργο της απονομής της δικαιοσύνης, οι οποίες επιτρέπουν στο νομοθέτη να επέμβει ρυθμιστικώς, ενέχει έντονα στοιχεία ελευθέρου επαγγέλματος, όπως υπογράμμισε το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών. Συνεπώς, η ρυθμιστική επέμβαση του νομοθέτη, ως προς τους όρους εισόδου σε αυτό, πρέπει να υπαγορεύεται από κριτήρια και να καθιερώνει προϋποθέσεις που ανάγονται στην ηθική συγκρότηση, τις επιστημονικές και τις εν γένει διανοητικές ικανότητες του υποψηφίου, ώστε η λειτουργία αυτού να υπηρετείται από πρόσωπα με διαπιστωμένη επιστημονική ικανότητα και ηθική υπόσταση.
Στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο, δεν διαπιστώθηκε, ούτε τεκμηριώθηκε από τη Διοίκηση, αν και σε ποιο βαθμό εξυπηρετούνται τα κριτήρια αυτά με το απόλυτο κώλυμα εισόδου στο επάγγελμα υποψηφίου που έχει υπερβεί το 45ο έτος της ηλικίας του. Υπό την έννοια αυτή, η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν (προκύπτει ότι) συνιστά ουσιαστική και καθοριστική προϋπόθεση για την άσκηση της συγκεκριμένης επαγγελματικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να δημιουργεί ένα δυσμενές πλαίσιο μεταχείρισης για τα πρόσωπα εκείνα που έχουν συμπληρώσει το 45ο έτος της ηλικίας τους.
Επιπλέον, το δικαστήριο στάθηκε στην εύλογη περίοδο απασχόλησης πριν από τη συνταξιοδότηση, η οποία αποτελεί θεμιτό σκοπό ικανό να δικαιολογήσει την παρέκκλιση από την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω ηλικίας. Παρόλα αυτά, το Διοικητικό Εφετείο ξεπέρασε το επιχείρημα σημειώνοντας ότι, ενόψει της ηλικίας συνταξιοδότησης των συμβολαιογράφων, που ορίζεται στα 70 έτη, ακόμη και ένα πρόσωπο ηλικίας μεγαλύτερης των 45 ετών μπορεί να διασφαλίσει εύλογη περίοδο απασχόλησης πριν τη συμπλήρωση του ορίου αυτού, όπως η αιτούσα που γεννήθηκε το 1976 και κατά τον χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού είχε συμπληρώσει το 45ο έτος της ηλικίας της.
Παράλληλα, από τη Διοίκηση προβλήθηκε ότι η θέσπιση ανώτατου ορίου ηλικίας διευκολύνει την είσοδο νέων στο επάγγελμα και την ηλικιακή του ανανέωση. Ωστόσο και σε αυτή την περίπτωση, όπως παρατήρησε το δικαστήριο, στο πλαίσιο του εν λόγω διαγωνισμού συμβολαιογράφων υπήρξαν μόνο 600 αιτήσεις υποψηφίων, ενώ διαθέσιμες ήταν 885 θέσεις συμβολαιογράφων, οι οποίες προορίζονταν για πρόσωπα ηλικίας κάτω των 45 ετών. Επομένως, το όριο ηλικίας που θεσπίστηκε δεν προώθησε την πρόσβαση των νέων νομικών στο συμβολαιογραφικό επάγγελμα.
Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι παρόμοια υπόθεση είχε απασχολήσει παλαιότερα και το Συμβούλιο της Επικρατείας το οποίο, όταν το ηλικιακό όριο εισόδου στο επάγγελμα των συμβολαιογράφων ήταν τα 42 έτη, είχε κρίνει ότι κάτι τέτοιο παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΔΕφΑθ 781/2024