Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι οι περιβαλλοντικοί όροι του υδροηλεκτρικού σταθμού της Μεσοχώρας Τρικάλων στον άνω ρου του Αχελώου είναι νόμιμοι.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε αίτηση ακύρωσης που ασκήθηκε από σωματείο ιδιοκτητών ακινήτων, το οποίο επεδίωκε την ακύρωση περιβαλλοντικών όρων υδροηλεκτρικού έργου του ταμιευτήρα Μεσοχώρας Τρικάλων ΣτΕ (144/2024).
Η λειτουργία του ταμιευτήρα (τεχνητής λίμνης), που βρίσκεται στον άνω ρου του ποταμού Αχελώου, είχε προγραμματιστεί πριν από δεκαετίες ως μέρος του συνολικού εγχειρήματος της εκτροπής του ποταμού προς τη Θεσσαλία, καθότι το έργο έχει εδώ και χρόνια κατασκευαστεί, εντούτοις για διάφορους λόγους το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωνε τις σχετικές πράξεις. Τελικώς η Διοίκηση, υπό το βάρος των ακυρωτικών αποφάσεων, συμμορφώθηκε – γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα το έργο να αποσυνδεθεί από το εγχείρημα της εκτροπής του Αχελώου και να αδειοδοτηθεί με την προσβαλλόμενη έγκριση ως υδροηλεκτρικό έργο.
Σύμφωνα με το Ανώτατο Ακυρωτικό, η συγκεκριμένη αδειοδότηση έχει ως έρεισμα τον χωροταξικό σχεδιασμό, εθνικού και περιφερειακού επιπέδου, καθώς και τα σχέδια διαχείρισης υδάτων, που καταρτίζονται κατ’ εφαρμογή της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας σε επίπεδο λεκανών απορροής ποταμών, επιχειρήθηκε δε κατ’ επίκληση, μεταξύ άλλων, του φιλικού προς το περιβάλλον χαρακτήρα των έργων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Μάλιστα, μια τέτοια δραστηριότητα συνιστά μέσο ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής και, υπό την έννοια αυτή, είναι, καταρχήν, επωφελής για το περιβάλλον.
Επί τη βάσει των παραπάνω, το Συμβούλιο Επικρατείας υπενθύμισε σειρά νομοθετημάτων, τα οποία επιβάλλουν στην Ελλάδα συγκεκριμένους στόχους για την σταδιακή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών στην παραγόμενη και χρησιμοποιούμενη στη χώρα ηλεκτρική ενέργεια, σε ορισμένους από τους οποίους εξακολουθεί να υπάρχει υστέρηση. Έτσι, οι δυσμενείς επιπτώσεις που ενδεχομένως επιφέρουν στο περιβάλλον οι μονάδες παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ πρέπει να σταθμίζονται προς τα περιβαλλοντικά τους οφέλη. Το γεγονός αυτό, άλλωστε, προβλέπεται ρητά σε πρόσφατο Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εκδόθηκε ενόψει και των κινδύνων στον ευρωπαϊκό ενεργειακό εφοδιασμό, ο οποίος, αν και δεν τυγχάνει εφαρμογής στην συγκεκριμένη περίπτωση, πρέπει εντούτοις να σταθμίζεται κατ’ εφαρμογή των πάγιων κανόνων της εθνικής και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Από το σύνολο, εξάλλου, των στοιχείων της υπόθεσης και τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου προκύπτει κατά το ΣτΕ ότι έχουν, μεν, επέλθει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στις εκβολές του Αχελώου στο Ιόνιο Πέλαγος, οι οποίες συνίστανται στην μετατροπή του οικοσυστήματος των εκβολών σε άλλου τύπου οικοσύστημα λόγω κατακράτησης των φερτών υλικών του ποταμού που τροφοδοτούν το δέλτα σε ποσοστό, μάλιστα, άνω του 98%, αυτό, όμως, οφείλεται στη λειτουργία τριών φραγμάτων κατά μήκος του Αχελώου (Κρεμαστών, Καστρακίου και Στράτου), και δεν αναμένεται να επιδεινωθεί από ένα ακόμη υδροηλεκτρικό έργο, που, μάλιστα είναι ήδη κατασκευασμένο. Παρόλα αυτά, στην συγκεκριμένη περίπτωση, πράγματι, το Δικαστήριο σημείωσε ότι η λειτουργία του συγκεκριμένου έργου θα έχει αρκετά σοβαρές επιπτώσεις στον οικισμό Μεσοχώρας, ωστόσο η κατάκλυση μέρους του οικισμού, λόγω της οποίας έχει κηρυχθεί μεγάλος αριθμός απαλλοτριώσεων ιδιοκτησιών και έχει μελετηθεί η μεταφορά του, δεν υπερβαίνει το συνταγματικό όριο της αναλογικότητας.
Τέλος, αποφασιστικό ρόλο στην κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας έπαιξε το γεγονός ότι το έργο προβλέπεται ρητώς από τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, καθώς και τα σχέδια διαχείρισης υδατικών πόρων, τα οποία έχουν ήδη εγκριθεί και δεν επιτρέπεται, καταρχήν, να παραβιάζονται, ενώ το έργο δεν θα θέσει σε σοβαρούς κινδύνους την ορνιθοπανίδα και την ιχθυοπανίδα της περιοχής.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΣτΕ 144/2024
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Το Περιβαλλοντικό Θύμα
Δείτε τη σχετική Αρθρογραφία στη Qualex: Εκτροπή Αχελώου: το χρονικό μιας μακράς αντιδικίας