Είναι συνταγματική η ειδική εισφορά αλληλεγγύης για τους δικαστές; Σε αυτό το ερώτημα κλήθηκε να απαντήσει το Διοικητικό Πρωτοδικείο Λαμίας κατόπιν προσφυγής που άσκησε δικαστική λειτουργός. Το Δικαστήριο, όμως, με το σκεπτικό ότι το ζήτημα επηρεάζει έναν σημαντικό αριθμό δικαστών ανά την επικράτεια οι οποίοι έχουν ήδη προχωρήσει στην άσκηση προσφυγών για την «ανατροπή» της συγκεκριμένης εισφοράς για το φορολογικό έτος 2021, παρέπεμψε την υπόθεση στο Ειδικό Δικαστήριο (ΔΠρΛαμ 1/2024).
Ιστορικό
Η προσφεύγουσα υπέβαλε ηλεκτρονικά στη ΔΟΥ Λαμίας, από κοινού με τον σύζυγό της, δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2021, με επιφύλαξη, με την οποία δήλωσε ως ατομικό εισόδημα από μισθούς (συγκεκριμένα, από τη μισθοδοσία την οποία λαμβάνει η τελευταία από το Ελληνικό Δημόσιο, ένεκα της υπηρεσίας της ως δικαστική λειτουργός), το ποσό των 40.006,20 ευρώ, ενώ με την δήλωση επιφύλαξης ενώπιον της ΔΟΥ Λαμίας ζήτησε ρητά να απαλλαγεί από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης (άρθρο 43Α του Ν 4172/2013) για τα συγκεκριμένα εισοδήματα, καθώς και να της επιστραφεί νομιμοτόκως το ποσό της εισφοράς που παρακρατήθηκε επί των αποδοχών της από την άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος, κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.2021 έως 31.12.2021.
Εν συνεχεία, εκδόθηκε πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος, φορολογικού έτους 2021, της ΔΟΥ Λαμίας, δυνάμει της οποίας προσδιορίσθηκε η, οφειλόμενη από την προσφεύγουσα, ειδική εισφορά αλληλεγγύης, επί του ως άνω δηλωθέντος εισοδήματός της από μισθωτή εργασία, στο συνολικό ποσό των 1.326,47 ευρώ, εκ του οποίου ποσό 1.259,46 ευρώ είχε παρακρατηθεί μηνιαίως επί των αποδοχών της, με αποτέλεσμα να καταλογισθεί σε βάρος της, με την ως άνω πράξη, εναπομείναν ποσό εισφοράς ύψους 67,01 ευρώ.
Από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών στο Ειδικό Δικαστήριο
Κατά της συγκεκριμένης πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου η προσφεύγουσα άσκησε ενδικοφανή προσφυγή, υποστηρίζοντας ότι παρανόμως επιβλήθηκε η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επί του εισοδήματός της από μισθωτή εργασία φορολογικού έτους 2021, για τον λόγο ότι η εισφορά αυτή θεσπίσθηκε προκειμένου να αντιμετωπισθεί η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η χώρα και ότι η διατήρησή της μόνο για τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών λειτουργών, αντίκειται στις αρχές της ισότητας ενώπιον του νόμου και της ισότητας στα δημόσια βάρη, στην αρχή της αναλογικότητας, αλλά και στην αρχή της απαγόρευσης των αθέμιτων διακρίσεων.
Για να ενισχύσει την επιχειρηματολογία της, η προσφεύγουσα επικαλέστηκε την 244/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δυνάμει της οποίας κρίθηκε ότι η θεσμοθέτηση της υποχρέωσης των συνταξιούχων του Δημοσίου να συμβάλουν, διά της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων, στη βιωσιμότητα του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος αντίκειται στις αρχές της ισότητας ενώπιον του νόμου και της ισότητας στα δημόσια βάρη. Ειδικότερα, η προσφεύγουσα ζήτησε να ακυρωθεί η απόρριψη της επιφύλαξής της καθώς και πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος φορολογικού έτους 2021 της ΔΟΥ Λαμίας, κατά το μέρος που επιβλήθηκε η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επί του δηλωθέντος για το φορολογικό έτος 2021 εισοδήματός της από μισθωτή εργασία, όπως φυσικά και να της επιστραφεί το ποσό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (ύψους 1.326,47 ευρώ), για το κρίσιμο χρονικό διάστημα (1.1.2021 έως 31.12.2021), ως αχρεωστήτως καταβληθέν.
Με απόφαση, όμως, της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών αποφασίσθηκε η επικύρωση της πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος, φορολογικού έτους 2021, με την αιτιολογία ότι η εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος διενεργήθηκε νομίμως.
Οι ισχυρισμοί της δικαστικής λειτουργού
Εν συνεχεία, η δικαστική λειτουργός προχώρησε στην άσκηση προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Λαμίας. Όπως υποστήριξε στο πλαίσιο της προσφυγής, η διατήρηση της εισφοράς αλληλεγγύης συνιστά αυθαίρετη, δυσμενή φορολογική μεταχείριση των δημόσιων υπαλλήλων και των δικαστικών λειτουργών έναντι των λοιπών κατηγοριών φορολογουμένων (ιδιώτες, φυσικά και νομικά πρόσωπα), οι οποίες απαλλάχθηκαν από την επιβολή της επίδικης εισφοράς, χωρίς να στηρίζεται σε γενικά και αντικειμενικά κριτήρια. Ακολούθως, όπως επίσης ισχυρίστηκε, η διατήρηση της επίδικης εισφοράς, υπό τα σημερινά κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, μόνο επί των αποδοχών των μισθοδοτούμενων από φορείς του δημόσιου τομέα εν γένει, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών λειτουργών, χωρίς μάλιστα να τεκμηριώνεται η προσφορότητα ούτε η αναγκαιότητά της και χωρίς να γίνεται επίκληση λόγων ευρύτερου δημοσίου συμφέροντος για τους οποίους πρέπει να συνεχιστεί η επιβάρυνση συγκεκριμένων κατηγοριών, παραβιάζει το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Τέλος, όπως ισχυρίστηκε, η μη απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης των προσώπων τα οποία αποκομίζουν εισοδήματα από μισθωτή εργασία στο δημόσιο τομέα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα εισοδήματα από την άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος, αντίκεινται στις διατάξεις των άρθρων 87 παρ. 1 και 88 παρ. 2 του Συντάγματος, οι οποίες επιτάσσουν την ιδιαίτερη μισθολογική μεταχείριση των δικαστικών λειτουργών, ως εγγύηση για την προσωπική και λειτουργική τους ανεξαρτησία και σύμφωνα με τις οποίες απαγορεύεται η μισθολογική εξομοίωση των δικαστικών λειτουργών με τους δημόσιους υπαλλήλους και άλλους λειτουργούς του δημόσιου τομέα.
Στα Διοικητικά Πρωτοδικεία Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Πειραιά εκκρεμούν, ήδη, 92, 118 και 13 προσφυγές, αντιστοίχως, από δικαστικούς λειτουργούς και δικαστικούς πληρεξούσιους του ΝΣΚ που αφορούν στην επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Λαμίας κλήθηκε συνεπώς να κρίνει κατά πόσο η μη απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για εισοδήματα από μισθωτή εργασία στο δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένων και των εισοδημάτων από την άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος αντίκεινται στις διατάξεις των άρθρων 87 παρ. 1 και 88 παρ. 2 του Συντάγματος, οι οποίες επιτάσσουν την ιδιαίτερη μισθολογική μεταχείριση των δικαστικών λειτουργών και απαγορεύουν τη μισθολογική τους εξομοίωση με τους δημόσιους υπαλλήλους.
Η επίλυση, όμως, του εν λόγω νομικού ζητήματος, το οποίο αφορά ειδικά τους δικαστικούς λειτουργούς, όπως έκρινε το Διοικητικό Πρωτοδικείο Λαμίας, δύναται να επηρεάσει τη φορολογική μεταχείριση ευρύτερου κύκλου προσώπων και, συγκεκριμένα, του συνόλου των δικαστικών λειτουργών, οι οποίοι θα μπορούσαν να ασκήσουν αντίστοιχες προσφυγές για το φορολογικό έτος 2021, αλλά και για το φορολογικό έτος 2022, για το οποίο διατηρήθηκε η ως άνω εξαίρεση των εισοδημάτων τους από την απαλλαγή από την ένδικη εισφορά. Κάτι τέτοιο άλλωστε δεν αναιρείται από το γεγονός ότι η επίδικη εισφορά καταργήθηκε, τελικώς, με νόμο του 2022, για όλα τα εισοδήματα που αποκτώνται από 1.1.2023 και εφεξής.
Συνεπώς, κρίθηκε ότι δικαιοδοσία να αποφανθεί ως προς τη συνταγματικότητα του συγκεκριμένου νομικού ζητήματος έχει το Ειδικό Δικαστήριο, αναβάλλοντας την έκδοση οριστικής απόφασης.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΜΔΠρΛαμ 1/2024