Οι χελώνες καρέτα ή αλλιώς οι πανάρχαιοι κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών, όπως αποκαλούνται, αποτελούν ένα από τα πιο εμβληματικά είδη της μεσογειακής θάλασσας. Σήμερα, ωστόσο, βρίσκονται αντιμέτωπες με τεράστιες απειλές και αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση.
Πρόσφατα, ο Άρειος Πάγος κλήθηκε να εξετάσει υπόθεση στην οποία ο κατηγορούμενος, χωρίς άδεια αρμόδιας δασικής αρχής, είχε εκχερσώσει με χρήση μπουλντόζας αναδασωτέες εκτάσεις οι οποίες ήταν προορισμένες για την ωοτοκία των χελωνών caretta-caretta. Τελικώς, το Ανώτατο Ακυρωτικό «επικύρωσε» την καταδίκη του κατηγορουμένου, ο οποίος με τις εργασίες εκχέρσωσης και αφαίρεσης δασικής βλάστησης σε μία εν μέρει προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 προκάλεσε σοβαρή υποβάθμιση του περιβάλλοντος (ΑΠ 1288/2023).
Ιστορικό
Στη Ζάκυνθο, κατά το χρονικό διάστημα από το Δεκέμβριο του 2015 έως τον Ιανουάριο του 2016, εντός έκτασης 29.614,93 τ.μ. στις περιοχές όπου βρίσκονται οι παραλίες ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας της «Δάφνης» και του «Γέρακα», ο κατηγορούμενος, στο πλαίσιο παράνομης και χωρίς άδεια αρμόδιας δασικής αρχής, προχώρησε στην εκχέρσωση και αφαίρεση δασικής βλάστησης με χρήση μπουλντόζας εντός αναδασωτέας έκτασης, ενώ επίσης προέβη στη διάνοιξη δρόμου από την κορυφή του λόφου έως τη θάλασσα, πλάτους περίπου πέντε και μισού με έξι μέτρων και μήκους χιλίων μέτρων, καταστρέφοντας τη δασική βλάστηση στο μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής. Μάλιστα, η συγκεκριμένη εκχερσωθείσα έκταση ενέπιπτε εντός ευρύτερης έκτασης, η οποία κάηκε το έτος 2004 και το έτος 2011 και είχε κηρυχθεί αναδασωτέα.
Η Ζάκυνθος φιλοξενεί μια από τις μεγαλύτερες περιοχές ωοτοκίας για τις χελώνες caretta-caretta στη Μεσόγειο
Ο κατηγορούμενος, όπως αποδείχθηκε, με την εν λόγω εκχέρσωση, προκάλεσε υποβάθμιση του περιβάλλοντος, δεδομένου ότι με τις παρεμβάσεις στις οποίες προέβη μετέβαλε το φυσικό τοπίο, και επιπλέον προέβη σε αντικατάσταση της υπάρχουσας τότε φυσικής βλάστησης με ξενικά είδη, προκαλώντας επιπλέον διάβρωση του εδάφους. Ειδικότερα, εξαιτίας των αυθαίρετων παρεμβάσεων του κατηγορουμένου προξενήθηκαν ανεπανόρθωτες ζημίες στην ευρύτερη γειτνιάζουσα περιοχή, τον βιότοπο και τα φυσικά χαρακτηριστικά του τοπίου, εφόσον αποτέλεσμα των παρεμβάσεων ήταν η καταστροφή της δασικής βλάστησης στο μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής, η δημιουργία τομών, που σε πολλά σημεία ξεπέρασαν σε ύψος τα οκτώ μέτρα, οι ευρείας κλίμακας φυτεύσεις ξενικών ειδών για την περιοχή (ευκάλυπτοι, ακακίες, πικροδάφνες), η υποβάθμιση του οικοσυστήματος, η αλλοίωση της δομής της παράκτιας ζώνης, καθώς και η δημιουργία οδικής πρόσβασης προς τη θάλασσα που θέτει σε κίνδυνο την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση της ευρύτερης περιοχής, καθώς και την απρόσκοπτη διαδικασία της ωοτοκίας.
Σημειώνεται ότι, η έγκριση του φορέα διαχείρισης ήταν απαραίτητη, διότι οι ανωτέρω εργασίες πραγματοποιήθηκαν από τον κατηγορούμενο εντός μιας χερσαίας περιοχής, που είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή προστασίας της φύσης, σύμφωνα με προεδρικό διάταγμα, καθώς και εν μέρει περιοχή Natura 2000, και ως τέτοια συνιστά περιοχή δικαιοδοσίας του φορέα διαχείρισης, στις περιοχές δε αυτές στόχος της διαχείρισης είναι η διατήρηση και η προστασία των φυσικών σχηματισμών, η διατήρηση της αισθητικής αξίας του τοπίου, η διασφάλιση των προϋποθέσεων των παραλίων ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας caretta-caretta, γεγονός που συνεπάγεται ότι απαγορεύεται οποιαδήποτε παρέμβαση.
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων
Στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας δίκης, τα παραπάνω προέκυψαν από μαρτυρική κατάθεση περιβαλλοντολόγου, καθώς και από φωτογραφίες που προσκομίστηκαν. Έτσι, λοιπόν, κρίθηκε ότι πληρούται η αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση της αποδιδόμενης στον κατηγορούμενο αξιόποινης πράξης της παράβασης του ΠΔ 01-12/11-12-1999 σε συνδυασμό με άρθρο 28 Ν 1650/1986, με αποτέλεσμα ο ίδιος να κηρυχθεί ένοχος. Η ενοχή του κατηγορούμενου «επιβεβαιώθηκε» και στο εφετειακό δικαστήριο το οποίο επέβαλε στον κατηγορούμενο ποινή φυλάκισης δέκα (10) μηνών, την εκτέλεση της οποίας ανέστειλε επί τρία έτη.
Τελικώς, η υπόθεση ήχθη ενώπιον του Άρειου Πάγου, ο οποίος έκρινε ότι η απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου περιέχει την απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, ως προς την κατάφαση της ενοχής του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος. Άλλωστε, όπως σημείωσε το Ανώτατο Ακυρωτικό, παρατίθενται σε αυτή, με σαφήνεια, πληρότητα, χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά που αποδείχθηκαν από την αποδεικτική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση της πιο πάνω αξιόποινης πράξης της παράβασης του ΠΔ 01-12/11-12-1999 σε συνδυασμό με άρθρο 28 Ν 1650/1986, για το οποίο καταδικάστηκε ο κατηγορούμενος-αναιρεσείων, τα αποδεικτικά μέσα, από τα οποία συνήγαγε το Δικαστήριο τα περιστατικά αυτά, και τους συλλογισμούς, με βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις των ως άνω άρθρων, τις οποίες ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε, χωρίς να τις παραβιάσει ευθέως ούτε εκ πλαγίου με ελλιπή ή αντιφατική αιτιολογία. Κατόπιν τούτων, απέρριψε την αίτηση αναίρεσης και τους πρόσθετους λόγους που προβλήθηκαν.
Δείτε την απόφαση στη Qualex: ΑΠ (Ποιν) 1288/2023