Με την έκδοση της υπ’ αριθμ. 2605/14.10.2024 Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ), που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 6521 Β΄/27.11.2024, καθορίζονται κρίσιμες λεπτομέρειες για την εφαρμογή της παραγράφου 4 του άρθρου 16 του νόμου 5024/2023, αναφορικά με τη διαχείριση ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου. Η συγκεκριμένη ΚΥΑ, προϊόν συνεργασίας των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στοχεύει στη διευκρίνιση του καθεστώτος διανεμητέων ακινήτων και στην αποφυγή χρονοβόρων νομικών διενέξεων.
Πεδίο εφαρμογής της ΚΥΑ
Η ΚΥΑ αφορά ακίνητα που εντάσσονται σε περιοχές διανομής βάσει της αγροτικής νομοθεσίας, είτε εντός είτε εκτός σχεδίου πόλεως. Ειδικότερα, περιλαμβάνονται ακίνητα που αποτέλεσαν αντικείμενο διανομής, ακόμα και αν η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε με την έκδοση και μεταγραφή παραχωρητηρίων. Από την εφαρμογή της ΚΥΑ εξαιρούνται εκτάσεις που είναι κοινόχρηστοι χώροι, πάρκα, άλση ή εμπίπτουν στο προστατευτικό πλαίσιο του ν. 998/1979 περί δασών.
Προϋποθέσεις για τη μη προβολή δικαιωμάτων από το Δημόσιο
Η απόφαση εισάγει ένα σύνολο αυστηρών προϋποθέσεων, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά, ώστε το Δημόσιο να μην προβάλλει δικαιώματα ιδιοκτησίας ή να απέχει από τη διεκδίκησή τους. Συγκεκριμένα:
- Γενικές προϋποθέσεις για όλα τα ακίνητα:
- Να μην έχει εκδοθεί ή κοινοποιηθεί Πρωτόκολλο Διοικητικής Αποβολής (Π.Δ.Α.), Πρωτόκολλο Καθορισμού Αποζημίωσης Αυθαίρετης Χρήσης (Π.Κ.Α.Α.Χ.), ή πρόστιμο αυθαίρετης κατάληψης.
- Να μην υπάρχουν άλλοι λόγοι προβολής δικαιωμάτων του Δημοσίου.
- Ειδικές προϋποθέσεις για ακίνητα εντός σχεδίου πόλεως ή οικισμού:
- Ο ιδιώτης να έχει καταγραφεί ως κύριος στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές.
Διαδικασία πιστοποίησης προϋποθέσεων
Η διαπίστωση της συνδρομής των ανωτέρω προϋποθέσεων πραγματοποιείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες των Περιφερειών (Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης & Κτηνιατρικής ή Διευθύνσεις Πολιτικής Γης). Οι υπηρεσίες αυτές έχουν την υποχρέωση να προβούν σε όλες τις αναγκαίες διαχειριστικές πράξεις, ενώ υποστηρίζονται από την παροχή σχετικών βεβαιώσεων της Υπηρεσίας Δόμησης ή αρμοδίων μηχανικών.
Σε περιπτώσεις συνεργασίας με άλλες υπηρεσίες, όπως οι Κτηματικές Υπηρεσίες ή οι Διευθύνσεις Δασών, λαμβάνεται υπόψη το πολεοδομικό καθεστώς και η ιστορική τεκμηρίωση της ιδιοκτησίας. Ειδικότερα, εξετάζονται ζητήματα όπως αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, χρησικτησία ή άλλα ιδιοκτησιακά δικαιώματα.
Αντιμετώπιση εκκρεμοτήτων και νομικών διενέξεων
Η ΚΥΑ προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση υφιστάμενων νομικών διαφορών:
- Ανακλήσεις ενεργειών διεκδίκησης: Τυχόν προτάσεις για διεκδίκηση ακινήτων που πληρούν τις προϋποθέσεις της ΚΥΑ ανακαλούνται άμεσα.
- Κατάργηση δικών: Εκκρεμείς δίκες για ακίνητα εντός διανεμητέων εκτάσεων καταργούνται, ενώ οι αρμόδιοι δικαστικοί παραστάτες του Δημοσίου οφείλουν να παραιτηθούν από τα σχετικά δικόγραφα.
- Περιορισμός δικονομικών ενεργειών: Στις περιπτώσεις επιθετικών ενεργειών από ιδιώτες, το Δημόσιο δεν προβάλει δικαιώματα κυριότητας εφόσον πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις.
Δείτε την εγκύκλιο στη Qualex: ΕγκΥπΑγροτΑναπτ 12053/16.1.2025