Συζητήθηκαν σήμερα ενώπιον της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι τέσσερις υποθέσεις οικοδομικών αδειών της κατηγορίας 3, κατασκευής κτιρίων στο Δήμο Αλίμου, που αφορούν τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) και είχαν παραπεμφθεί σε αυτήν λόγω σπουδαιότητας με αποφάσεις του Ε Τμήματος. Πρωτύτερα, η απόφαση 293/2024 του Ε’ τμήματος είχε κρίνει την αντισυνταγματικότητα των σχετικών διατάξεων του ΝΟΚ, με τις οποίες δίνονται κίνητρα για την αύξηση της δόμησης και την προσαύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους. Υπενθυμίζεται, ότι παρέμβαση υπέρ της συνταγματικότητας των διατάξεων άσκησε το ΤΕΕ, το υπουργείο Περιβάλλοντος εκπροσωπούμενο από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους αλλά και ομάδα μεγάλων κατασκευαστικών εταιριών ενώ στον αντίποδα παρέμβαση κατά του ΝΟΚ άκσησε η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος.
Παρά τις πληροφορίες των τελευταίων ημερών περί αιτήματος αναβολής της δίκης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος προκειμένου να καταθέσει στοιχεία αναλυτικής μελέτης που έχει εκπονήσει σχετικά με την ορθότητα των ευεργετικών διατάξεων του ΝΟΚ. Το δικαστήριο απέρριψε το αίτημα αφουγκραζόμενο την εκτεταμένη αναστάτωση που έχει δημιουργηθεί τόσο στον κατασκευαστικό κλάδο όσο και την επιθυμία πληθώρας Δήμων και πολιτών να δοθούν οι απαιτούμενες απαντήσεις για το μέλλον των οικοδομικών αδειών και των πόλεων τους.
Ενόψει της ιδιαίτερης σημασίας των υποθέσεων και των επιπτώσεων τους σε μεγάλο αριθμό
περιπτώσεων, το δικαστήριο δεσμεύτηκε ότι οι σχετικές αποφάσεις θα εκδοθούν στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα.
Ιστορικό
Υπενθυμίζεται ότι, τα δικαστικά “μπλόκα” στο ΝΟΚ είναι ήδη πολυάριθμα. Το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά πρωτοστάτησε εκδίδοντας την πρώτη τελεσίδικη απόφαση σε με το μπόνους τετραγωνικών και ύψους του ΝΟΚ, έπειτα από προσφυγή του Δήμου Αλίμου. Με την απόφαση 345/2024 το Διοικητικού Εφετείου Πειραιά, την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου, δικαιώθηκαν ο δήμος και οι κάτοικοι του Αλίμου, καθότι κρίθηκε η ακύρωση της οικοδομικής άδειας που είχε ληφθεί από κατασκευαστή – εργολάβο για την κατασκευή κτιρίου με περισσότερα τετραγωνικά και μεγαλύτερο ύψος από ό,τι επιτρεπόταν στην περιοχή του παλαιού Αλίμου, γεγονός που παραβίαζε τους όρους δόμησης. Επίσης, σημειώνεται ότι το ΣτΕ, πριν από μερικές ημέρες, με προσωρινή του διαταγή, ανέστειλε την έκδοση οικοδομικής άδειας ακίνητου, στο παραδοσιακό κέντρο της Κηφισιάς.
Παράλληλα, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών με την υπ’ αριθμ. Ν162/26-9-2024 απόφαση έκανε δεκτή την αίτηση αναστολής που κατέθεσε ο Δήμος Χαλανδρίου εναντίον της άδειας νεοανεγειρόμενης οικοδομής στη Ρεματιά. Είναι αξιοσημείωτο ότι, η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ έχει κάνει δεκτές ανάλογες αιτήσεις των δήμων Κηφισιάς και Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, ενώ πολλοί δήμοι της Αττικής έχουν αναστείλει την εφαρμογή των ευνοϊκών διατάξεων του ΝΟΚ, έως ότου κριθεί η υπόθεση στην Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Τέλος, τον Μάϊο του 2024, το Διοικητικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων αποφάσισε ομόφωνα την αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών για τουλάχιστον δύο χρόνια βάσει των σχετικών διατάξεων το ΝΟΚ, με το σκεπτικό της αποφυγής τετελεσμένων που θα δυσκόλευαν τον υπό εξέλιξη πολεοδομικό σχεδιασμό και θα αλλοίωναν το οικιστικό περιβάλλον και την πολεοδομική φυσιογνωμία των οικισμών του Δήμου. Σημειώνεται ότι πριν λίγες ημέρες, το ΣτΕ από την πλευρά του έκανε δεκτό το αίτημα του Δήμου Αθηναίων για προσωρινή αναστολή της ακύρωσης από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου σχετικά με τα επιτρεπόμενα ύψη κτιρίων.
Τα επιχειρήματα υπέρ και κατά
Η πλευρά των Δήμων πιστεύει πως δεν δύναται ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός να καθορίζει τέτοια κριτήρια που να υπερβαίνουν διακριτούς περιορισμούς στη δόμηση όπως προβλέπεται πολεοδομικά. Από την πλευρά της η ΚΕΔΕ επισημαίνει τον κίνδυνο της αντισυνταγματικότητας με το σκεπτικό ότι τα πολεοδομικά μεγέθη κάθε περιοχής οφείλουν να προκύπτουν από τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Παράλληλα τονίζει την ανάγκη σύνταξης προηγούμενης τεκμηριωμένης επιστημονικής μελέτης, διαφορετικά ερχόμαστε προ των πυλών με την διαστρέβλωση του υφιστάμενου πολεοδομικού σχεδιασμού, καθώς δίνεται το «πράσινο φως» για την ανέγερση μεγαλύτερων κτιρίων από ότι αυτός ορίζει σε κάποια περιοχή. Τέλος, θέτει στην φαρέτρα των επιχειρημάτων και το ζήτημα της διακριτικής μεταχείρισης καθώς στο παρελθόν το ΥΠΕΝ είχε εξαιρέσει από την εφαρμογή των επίμαχων διατάξεων συγκεκριμένες περιοχές (Ψυχικό, Φιλοθέη και Εκάλη) ως θεσμοθετημένες «κηπουπόλεις», διερωτώμενο τον λόγο της εξαίρεσης από μια οριζόντια εφαρμογή κινήτρων η οποία σύμφωνα με το υπουργείο είναι ευεργετική για τους οικισμούς της χώρας.
Από την άλλη, η πλευρά του ΥΠΕΝ και του τεχνικού κόσμου υπεραμύνεται της χρησιμότητας των κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού καθώς με κίνητρο τα έξτρα τετραγωνικά τα κτίρια αναβαθμίζονται ενεργειακά, εξασφαλίζοντας θερμική άνεση στους κατοίκους και εξοικονόμηση ενέργειας. Επίσης, δίνοντας ύψος στα κτίρια με αντάλλαγμα τον περιορισμό της κάλυψης γης, δημιουργούνται ελεύθεροι χώροι, «αραιώνουν» δηλαδή οι πυκνοδομημένες περιοχές. Τέλος, υπενθυμίζουν ότι Ο ΝΟΚ είναι οικοδομικός κανονισμός και όχι πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός των πόλεων άρα ούτε τον υποκαθιστά, ούτε καν τροποποιεί τον τελευταίο, ενώ δεν πρέπει να λησμονείται ότι αποτελεί τον λόγο καθιέρωσης της έννοιας «περιβαλλοντικό ισοζύγιο»
Τι μέλλει γενέσθαι;
Η υπόθεση έχει δημιουργήσει ανασφάλεια στον κατασκευαστικό κλάδο, στην κτηματαγορά, αλλά και στους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων σε ψηλά κτίρια, εκ των οποίων πολλά χτίστηκαν με νόμιμες άδειες. Το κρίσιμο ερώτημα μετά από την έκδοση της επικείμενης απόφασης θα αφορά το μέλλον των ήδη ανεγερθέντων οικοδομών, τα οποία θα βρεθούν σε καθεστώς αυθαιρεσίας. Η συζήτηση περί κατεδάφισης των κτιρίων χωλαίνει καθώς δεν στοιχειοθετείται αναδρομικότητα των αποφάσεων, μετατοπίζοντας την διοίκηση στην γνωστή συνταγή των «τσουχτερών» προστίμων. Τέλος, το φρενάρισμα του κατασκευαστικού έργου και το «βραχυκύκλωμα» των επενδυτών και των αγοραστών σχετικά με το μέλλον της οικοδομικής δραστηριότητας και της κτηματαγοράς της χώρας έριξε φως στο ουσιώδες αλλά αθέατο ζήτημα της πολεοδομικής ανισότητας της χώρας καθώς για όσο διάστημα ορισμένοι δήμοι μάχονται σθεναρά εναντίον της υποβάθμισης του δομημένου περιβάλλοντος και της αλλοίωσης της τοπικής φυσιογνωμίας, την ίδια στιγμή άλλοι δήμοι γίνονται θεατές της ανέγερσης τσιμεντένιων μεγαθηρίων καθότι η έκδοση των οικοδομικών αδειών συνεχίζεται κανονικά.