Στη Βουλή κατατέθηκε το ν/σ για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Ακαδημίας Αθηνών, σύμφωνα με τις εξελίξεις στον ακαδημαϊκό χώρο στην Ελλάδα και το εξωτερικό, προκειμένου το κορυφαίο ίδρυμα των επιστημών, των γραμμάτων και των καλών τεχνών της χώρας να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες εξελίξεις στον ακαδημαϊκό χώρο και στις προκλήσεις που θέτουν η ραγδαία επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος και η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή.
Ειδικότερα, αντικείμενο του νομοσχεδίου είναι:
α) η επικαιροποίηση του Οργανισμού της Ακαδημίας Αθηνών στη σύγχρονη, δημοτική γλώσσα,
β) η εισαγωγή νέων, σύγχρονων επιστημονικών αντικειμένων στον επιστημονικό προσανατολισμό της,
γ) η αντιμετώπιση λειτουργικών ζητημάτων και η βελτίωση της εσωτερικής διάρθρωσής της μέσω της ευχερέστερης λήψης αποφάσεων από τα συλλογικά όργανα,
δ) η μείωση της γραφειοκρατίας και η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων της σε όργανα που συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία και την επίτευξη των στόχων της,
ε) η προβολή του έργου της με κάθε πρόσφορο, έντυπο και ηλεκτρονικό μέσο επικοινωνίας, και
στ) η διευκόλυνση της συνεργασίας της με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, με δημόσια και ιδιωτικά ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα, με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) του εσωτερικού και του εξωτερικού, με διεθνείς οργανισμούς, καθώς και με ιδρύματα ή άλλα νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς.
Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικές καινοτομίες που εισάγονται αφορούν στα ακόλουθα ζητήματα:
α) Εξωστρέφεια: Το παρόν σχέδιο νόμου χαρακτηρίζεται από ρητή θέσπιση κανόνων που προβλέπουν την εξωστρέφεια της Ακαδημίας.
β) Εθνική Ακαδημία: Το παρόν σχέδιο νόμου προσδιορίζει τον εθνικό χαρακτήρα της Ακαδημίας, απαλείφοντας ορισμένα «αθηνοκεντρικά» χαρακτηριστικά του ισχύοντος Οργανισμού της (Ν 4398/1929, Α΄ 308). Στην παρ. 1 του άρθρου 5 του σχεδίου νόμου προβλέπεται ότι η Ακαδημία είναι η Εθνική Ακαδημία της Ελλάδας και την εκπροσωπεί σε κάθε ένωση ή σύμπραξη Ακαδημιών και επιστημονικών ιδρυμάτων, των οποίων είναι μέλος, ενώ στην παρ. 1 του άρθρου 23 του σχεδίου νόμου προβλέπεται ότι δεν λογίζονται ως ενεργά τακτικά μέλη και δεν λαμβάνονται υπόψη για τον σχηματισμό απαρτίας ή πλειοψηφίας, μεταξύ άλλων, όσοι απουσιάζουν εκτός Ελλάδας και όχι εκτός Αττικής, όπως προβλέπεται στο άρθρο 31 του Ν 4398/1929.
γ) Εκσυγχρονισμός: Η λειτουργία της Ακαδημίας εκσυγχρονίζεται σημαντικά με κατάργηση αναχρονιστικών διατάξεων, αποκέντρωση των σημερινών αρμοδιοτήτων της Διοίκησης και μετάθεσή τους σε κατώτερα όργανα, επιτάχυνση των διαδικασιών και αισθητή μείωση της γραφειοκρατίας. Προβλέπεται σαφέστερη και απλουστευμένη ρύθμιση των αρμοδιοτήτων των οργάνων της Ακαδημίας, πολυμελών και μονομελών, ιδίως στα κεφάλαια ΣΤ΄- Αρμοδιότητες της Ολομέλειας – Δικαιώματα και Καθήκοντα των Ακαδημαϊκών, Η΄ – Αρμοδιότητες των μονομελών οργάνων της Ακαδημίας και ΙΑ΄ – Σύγκλητος της Ακαδημίας. Επιπλέον, διευρύνονται οι σκοποί της Ακαδημίας και εισάγονται: α) η καλλιέργεια, προαγωγή και διάδοση της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, β) η επικοινωνία με την επιστημονική και την καλλιτεχνική κοινότητα, καθώς και με αντιπροσωπευτικούς κοινωνικούς φορείς και γ) η προώθηση και επιβράβευση της αριστείας και της επιστημονικής, πολιτιστικής, οικονομικής και κοινωνικής προόδου της χώρας (άρθρο 3). Τέλος, εμπλουτίζονται τα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύουν η Α΄ Τάξη των Θετικών Επιστημών, όπου προστίθενται, μεταξύ άλλων, η μηχανική, η αστροσωματιδιακή και η κοσμολογία, καθώς και η επιστήμη των υπολογιστών, και η Β΄ τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, όπου προστίθενται, μεταξύ άλλων, η γλωσσολογία, η λαογραφία, η επιγραφική, η αρχιτεκτονική και οι εικαστικές τέχνες (άρθρο 8).
δ) Εκλογή Ακαδημαϊκών: Εισάγεται νέος και απλούστερος τρόπος εκλογής των Ακαδημαϊκών χωρίς προκήρυξη, σύμφωνα με όσα ισχύουν στις περισσότερες Ευρωπαϊκές Ακαδημίες (άρθρο 18). Παράλληλα ισχύει και ο παραδοσιακός τρόπος εκλογής με προκήρυξη και υποβολή υποψηφιοτήτων, αλλά με πολλές βελτιώσεις (άρθρο 17), ενώ για πρώτη φορά καθιερώνεται η φανερή ψηφοφορία για εκλογικές διαδικασίες, ενισχύοντας τη διαφάνεια.
ε) Έφορος της Ακαδημίας: Για πρώτη φορά ρυθμίζεται με πληρότητα η θέση του Εφόρου, με αρμοδιότητες κυρίως πρακτικού περιεχομένου (άρθρο 35). Διασφαλίζεται με αυτόν τον τρόπο καλύτερα η αποτελεσματικότητα της λειτουργίας της Ακαδημίας.
στ) Δημοσιεύματα – Βιβλιοθήκη – Αρχεία: Ρυθμίζονται πληρέστερα τα ζητήματα που αφορούν στα δημοσιεύματα της Ακαδημίας και για πρώτη φορά ρυθμίζονται τα ζητήματα που αφορούν στη Βιβλιοθήκη και τα Αρχεία της Ακαδημίας, με ρητή πρόβλεψη ότι αμφότερα είναι προσιτά όχι μόνο στα μέλη, τους ερευνητές και το διοικητικό προσωπικό της Ακαδημίας αλλά και στο κοινό, σύμφωνα με όσα ορίζονται στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας τους (άρθρο 61).
ζ) Υποτροφίες: Κατοχυρώνεται ρητά και δεσμευτικά ο θεσμός των υποτροφιών που χορηγεί η Ακαδημία (άρθρο 65).
η) Ερευνητικά Κέντρα και Γραφεία Έρευνας: Για πρώτη φορά ρυθμίζονται, με πληρότητα και συνεκτικότητα, η ίδρυση, η οργάνωση και η λειτουργία των Ερευνητικών Κέντρων και των Γραφείων Έρευνας της Ακαδημίας και, ειδικότερα, διευκρινίζεται ρητά ότι οι μονάδες αυτές εντάσσονται στο νομικό πρόσωπο της Ακαδημίας και εξειδικεύεται η άσκηση εποπτείας επ’ αυτών από επιτροπές ακαδημαϊκών ή από μέλη της Ακαδημίας (Κεφάλαιο ΙΣΤ΄). Η νέα ρύθμιση θα αποτελέσει τη βάση για την προώθηση και περαιτέρω ανάπτυξη του ερευνητικού έργου των Ερευνητικών Κέντρων και Γραφείων Έρευνας.
θ) Δημοτική γλώσσα: Οι προτεινόμενες διατάξεις διατυπώνονται στη δημοτική, σε αντίθεση με τις διατάξεις του Ν 4398/1929 που είναι διατυπωμένες στην καθαρεύουσα.
Δείτε το ν/σ που κατατέθηκε στη Βουλή εδώ