Ο τρέχων οργανωτικός και ψηφιακός μετασχηματισμός της ΑΑΔΕ αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πιο φλέγοντα και πολυσυζητημένα θέματα των τελευταίων μηνών του 2024, στον χώρο της φορολογίας. Ποιοι είναι οι απώτεροι στόχοι που επιθυμεί να πετύχει η Αρχή μέσω αυτών των φιλόδοξων αλλαγών και πως διαγράφεται το μέλλον της, κατόπιν της ολοκλήρωσης του προγραμματικού σχεδίου;
Τις σκέψεις του, σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα, μοιράστηκε ο Διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής κατά τη διάρκεια της γόνιμης συζήτησής του με τον Αριστοτέλη Παντελιάδη, Πρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ, Επικεφαλής Επιτροπής Φορολογικών Θεμάτων ΣΕΒ, που φιλοξενήθηκε στο 6ο Συνέδριο «Δίκαιο και Φορολογία» της Νομικής Βιβλιοθήκης, στις 2 Οκτωβρίου 2024 στο Wyndham Grand Athens.
Εκκινώντας τη συζήτηση, ο κ. Παντελιάδης έθεσε στο «τραπέζι» το ζήτημα της πρώτης αποτίμησης και αξιολόγησης των βημάτων εκσυγχρονισμού που επιχειρήθηκαν το τελευταίο διάστημα, αφού είναι γεγονός ότι ανέκυψαν διάφορες προκλήσεις και δυσκολίες κατά την διάρκεια εφαρμογής του εγχειρήματος. Ο Διοικητής της ΑΑΔΕ αποκρίθηκε με σιγουριά ότι οι αριθμοί «μαρτυρούν» από μόνοι τους την επιτυχία στο «στοίχημα» της συμμόρφωσης των φορολογουμένων, καθώς έχει καλυφθεί σχεδόν το 50% του κενού Φ.Π.Α. από το 2017. Το κρίσιμο είναι ότι έχει δημιουργηθεί ένα ψηφιακό οικοσύστημα (με το myDATA με τις προεκτάσεις του, όπως τοtimologio και appodixi, τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με POS, το ψηφιακό δελτίο αποστολής κα.), το οποίο εκτός από συνεκτικό είναι και προληπτικό, – τόνισε.
Πλέον ο στόχος δεν είναι ο έλεγχος της φοροδιαφυγής εκ των υστερών. Τίθεται ένα πλαίσιο, στο οποίο η συμμόρφωση καθίσταται για τον φορολογούμενο πιο εύκολη αλλά και αναπόφευκτη.
Επίσης, to myDATA δεν διευκόλυνε μόνο τη διοίκηση, αλλά και τις επιχειρήσεις και δη, τους λογιστές τους, αφού χρησιμοποιείται ως εργαλείο εσωτερικού ελέγχου, με τη διαδικασία της υποβολής δηλώσεων να έχει απλοποιηθεί εξαιρετικά. Φυσικά, αξιοσημείωτο είναι ότι η Ελλάδα ακολουθεί ταχύτατους ρυθμούς στο ζήτημα της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, σε σύγκριση με την πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών, που μόλις ξεκίνησαν τα πρώτα βήματα εγκαινίασης αυτής της ψηφιακής μεθόδου.
Τα λεγόμενα του Διοικητή γέννησαν τη σκέψη στον κ. Παντελιάδη ότι πράγματι οι μεταρρυθμίσεις κινούνται στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης της φορολογικής συνείδησης των πολιτών. Εντούτοις, ομολόγησε ότι το σύστημα στοχοθεσίας των ελεγκτών είναι προσανατολισμένο στην επιβολή προστίμων με ποσοτικά αντί ποιοτικών κριτηρίων, δημιουργώντας στρεβλώσεις και επιφορτίζοντας, τελικώς, με πρόσθετο όγκο εργασίας και τη διοίκηση και τη Δικαιοσύνη. Ο κ. Πιτσιλής απάντησε ότι βασικός στόχος δεν είναι η βεβαίωση καθ’ αυτή, αλλά η βεβαίωση με ασφάλεια και νομική εγκυρότητα. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, έχει ενισχυθεί η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, με κρίσεις δίκαιες προς τον φορολογούμενο και μεγάλης διδακτικής αξίας για τους ελεγκτές, την υιοθέτηση της νοοτροπίας των ελεγκτικών ελέγχων «ανθεκτικών» στα νομικά λάθη και τις δικαστικές ακυρώσεις. Παράλληλα, ανέφερε ότι και η κεντρικοποίηση των ελέγχων -αντί της πολυδιασποράς των ΔΟΥ- βοηθά ιδιαίτερα στην παρακολούθηση της ποιότητας των ελέγχων, με την ενίσχυση της γνωσιακής εξειδίκευσης των ελεγκτών, αλλά και του συντονισμού της κεντρικής διοίκησης, με την παροχή κατευθυντήριων γραμμών στους υπαλλήλους και την επίλυση των προβλημάτων.
Ορμώμενος από την ερώτηση σχετικά με τις ουσιαστικές συνέπειες όλων αυτών των αλλαγών στην ζωή των πολιτών, ο Διοικητής της ΑΑΔΕ τοποθέτησε στο κέντρο της συζήτησης τον ευρύτερο οργανωτικό μετασχηματισμό της Υπηρεσίας ως μίας ενιαίας οντότητας.
Με την εγκατάλειψη του μοντέλου κατακερματισμού ανά γειτονιές και τη δημιουργία μεγάλων μονάδων εξειδίκευσης, επέρχεται η τυποποίηση, η ομοιομορφία και η διαφάνεια των διοικητικών διαδικασιών και προσφέρεται η δυνατότητα -χρονικά και πρακτικά- στόχευσης στις ψηφιακές αλλαγές.
Ασφαλώς, οι μεταρρυθμίσεις επέφεραν και τεχνικές δυσκολίες, όπως η διαχείριση του όγκου των αιτημάτων στην Αττική, εντούτοις γίνονται καθημερινά προσπάθειες προς την κατεύθυνση επίλυσής τους, με τελικό στόχο τη μείωση της ταλαιπωρίας των πολιτών με την ολοκλήρωση των ΚΕΦΟΔΕ και των ΚΕΦΟΚ και την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης των διαδικασιών.
Ερχόμενος στο ζήτημα της άρρηκτης σύνδεσης της παγκοσμιοποίησης της Οικονομίας με τα ζητήματα φορολογίας, ο κ. Παντελιάδης έθεσε το ερώτημα της αξίας του ψηφιακού μετασχηματισμού που συντελείται, σε συνάρτηση με τη συνεργασία των διοικητικών αρχών και την υπέρβαση των προκλήσεων σε διεθνές επίπεδο. Ο κ. Πιτσιλής σχολίασε ότι είναι αναμφίβολο πως η ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών με τις ξένες αρχές έχει διευκολύνει τη λήψη και τη σύνθετη διασταύρωση των πληροφοριών, μολονότι αποτελεί αρκετά απαιτητική διαδικασία. Ως κύρια σκέψη, έθεσε την εκτίμηση ότι όλες οι φορολογικές αρχές παγκοσμίως κατανοούν τη σημασία της επιτάχυνσης της ψηφιοποίησης, τόσο για την είσπραξη των φόρων, όσο και για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Παρόμοια προβλήματα γεννούν και παρόμοια εργαλεία διαχείρισης τους. Τέλος, έκλεισε με την πρόβλεψη της πλήρους κυριαρχίας της ηλεκτρονικής τιμολόγησης παγκοσμίως μέσα στα επόμενα χρόνια και της αναδυόμενης ανάγκης υιοθέτησης ενός κοινού κωδικολόγιου για την αξιοποίηση της πληθώρας δεδομένων.
Προτού ολοκληρωθεί ο ζωντανός διάλογος των δύο ειδικών σε φορολογικά ζητήματα, ο κ. Πιτσιλής κλήθηκε να σκιαγραφήσει το μέλλον της Υπηρεσίας, με την αναφορά των σημαντικότερων επερχόμενων μεταρρυθμίσεων. Ο επικεφαλής της υπηρεσίας ανέφερε, αρχικά, ότι το myDATA μέχρι το τέλος της χρονιάς θα γίνει app προς διευκόλυνση των επιχειρήσεων, ενώ η ψηφιακή διακοπή εργασιών των επιχειρήσεων και η επικείμενη συνεργασία με την ΓΓΠΣ θα συνδράμουν στην επιτάχυνση της απλοποίησης των διαδικασιών και της εξυπηρέτησης του κοινού. Επιπλέον, ένα ακόμη σημαντικό εγχείρημα ολοκληρώνεται σύντομα: Το μητρώο ιδιοκτησίας και διαχείρισης ακινήτων καθιστά δυνατή τη δήλωση όλων των ακινήτων του πολίτη -ιδιοκτησίας ή χρήσης του- σε μια σελίδα. Επίσης, στον τελωνειακό τομέα εισάγεται η χρήση ΤΝ με προγνωστικά μοντέλα για την αξιολόγηση των δεδομένων – όπως δήλωσε.
Στα πιο μακροπρόθεσμα σχέδια, ανακοίνωσε ότι έρχεται η δημιουργία του νέου Τaxis. Πλέον το σύστημα γίνεται πολιτοκεντρικό, αφήνοντας πίσω το παραδοσιακό σύστημα που βασιζόταν στις τοπικές αρμοδιότητες. Ο κ. Πιτσιλής έκλεισε με μία γενική σκέψη, “δεν υιοθετούμε αλλαγές, γιατί ο νόμος απαιτεί να το κάνουμε, αλλά πλέον εισάγουμε καινοτομίες για να εξυπηρετήσουμε τους πολίτες, σχεδιάζουμε με τη δική τους ματιά και όχι της διοίκησης”, δίνοντας βήμα στον κ. Παντελιάδη να προσθέσει ότι, πράγματι, η ΑΑΔΕ έχει μεταβάλλει ριζικά τον χώρο της φορολογίας, όσο λίγες δημόσιες υπηρεσίες στη χώρα για τους δικούς τους τομείς ενασχόλησης.