Γενικά: Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 918, ΚΠολΔ, αναγκαστική εκτέλεση γίνεται μόνον με βάση το αντίγραφο του εκτελεστού τίτλου, ο οποίος πρέπει να περιαφθεί του εκτελεστηρίου τύπου, συνιστάμενος στην, στον όνομα του ελληνικού λαού, έκδοσή του (άρθρ. 26 παρ. 3, Σ.) και στην διαταγή, σε κάθε αρμόδιο όργανο, για την εκτέλεσή του.
Σε περίπτωση που διενεργηθεί εκτέλεση χωρίς τον κατά ανωτέρω εκτελεστήριο τύπο επέρχεται ακυρότητα της διαδικασίας κατά το άρθρο 159 αριθμ. 1 ΚΠολΔ (ΕφΘεσ 862/2009 ΕπολΔ 2010, 220 – Ι.Μπρίνιας Αναγκαστική Εκτέλεσις, 311). Εξαιρετικά και μόνον στα ασφαλιστικά μέτρα η αναγκαστική εκτέλεση μπορεί να γίνει με το αντίγραφο ή απόσπασμα της απόφασης (άρθρ. 700 παρ. 2 ΚΠολΔ), ενώ οι προσωρινές διαταγές εκτελούνται από και με την καταχώρισή τους στην αίτηση ή στα πρακτικά με βάση τη σημείωση του δικαστή που τις εξέδωσε ή του προέδρου αν πρόκειται για πολυμελές δικαστήριο (άρθρ. 691 Α’ και 700 παρ. 3 ΚΠολΔ).
Υποβολή αίτησης: Ο δανειστής πρέπει να υποβάλλει αίτηση στην αρμόδια αρχή, στα αρχεία της οποίας βρίσκεται το πρωτότυπο του εκτελεστού τίτλου, για να πάρει το αντίγραφό του (δηλαδή το απόγραφο) και να ξεκινήσει την αναγκαστική εκτέλεση κατά του οφειλέτη του, εφόσον: α) υφίσταται τίτλος εκτελεστός, β) έχει έννομο συμφέρον ο αιτών και γ) περιέχεται απαίτηση βέβαιη και εκκαθαρισμένη (άρθρ. 915-917 ΚΠολΔ).
Σημειώνεται ότι αν πρόκειται για αλλοδαπό εκτελεστό τίτλο ο εκτελεστήριος τύπος τίθεται σε αυτόν και όχι στην απόφαση που τον κήρυξε εκτελεστό στην Ελλάδα με βάση το άρθρο 905 ΚΠολΔ και εφόσον υπάρχει βεβαίωση του δικηγόρου για την ακρίβειά του αντιγράφου του, σύμφωνα με το άρθρο 449 ΚΠολΔ και 36 παρ. 2β’ Ν. 4194/2013- Κώδικας Δικηγόρων (ΕφΠειρ 612/1999 ΕλλΔνη 2000, 488).
Η παραπάνω αίτηση υποβάλλεται:
α) αν ο εκτελεστός τίτλος είναι δικαστική απόφαση ή διαταγή ελληνικού δικαστηρίου, στο δικαστήριο ή στον δικαστή που την εξέδωσε και εάν δίκασε πολυμελές δικαστήριο, στον πρόεδρό του,
β) αν ο εκτελεστός τίτλος είναι πρακτικά ελληνικού δικαστηρίου, στο δικαστήριο που δίκασε και εάν δίκασε πολυμελές δικαστήριο, στον πρόεδρό του,
γ) αν ο εκτελεστός τίτλος είναι ελληνικό συμβολαιογραφικό έγγραφο, στον συμβολαιογράφο που το συνέταξε,
δ) αν ο εκτελεστός τίτλος είναι ελληνική διαιτητική απόφαση, στον δικαστή του μονομελούς πρωτοδικείου, στο ειδικό βιβλίο του οποίου δημοσιεύθηκαν,
ε) αν ο εκτελεστός τίτλος είναι αλλοδαπός, στον δικαστή του μονομελούς πρωτοδικείου που τον κήρυξε εκτελεστό στην Ελλάδα.
Ειδικά, ο συμβολαιογράφος και υπάλληλος του πλειστηριασμού οφείλει να χορηγεί στον επισπεύδοντα δανειστή αντίγραφα του απογράφου και των επιδοτηρίων της επιταγής προκειμένου να προβεί στην εκτέλεση και άλλων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή άλλου υποχρέου (άρθρ. 918 παρ. 6, ΚΠολΔ).
Από την ανωτέρω αρμόδια αρχή ένα μόνον απόγραφο εκδίδεται.
Άρνηση χορήγησης: Το αρμόδιο για την έκδοση του απογράφου όργανο είναι υποχρεωμένο να προβεί στην έκδοσή του, αφού εξετάσει εάν σε αυτό περιέχεται απαίτηση βέβαιη και εκκαθαρισμένη, κατά τους όρους των άρθρων 915-917 ΚΠολΔ. Σε περίπτωση που αδικαιολόγητα αρνηθεί την έκδοσή του, εκτός από την αστική, ποινική και πειθαρχική του ευθύνη, ο δανειστής μπορεί να υποβάλλει αίτηση στο μονομελές πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει το αρμόδιο, για την έκδοση του απογράφου, όργανο και με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρ. 686 επ., ΚΠολΔ) θα τον εξαναγκάσει στην έκδοσή του.
Έκδοση άλλου απογράφου: Όπως 0προαναφέρεται η αρμόδια αρχή εκδίδεται ένα μόνο απόγραφο. Εξαιρετικά, επιτρέπεται η έκδοση νέου, μόνον εάν αυτό που δόθηκε χάθηκε ή υπάρχει άλλος σοβαρός λόγος, όπως π.χ. κλοπή, καταστροφή από πυρκαϊά, ή εκδόθηκε απόγραφο για μία μόνον από τις περισσότερες απαιτήσεις του ίδιου δανειστή, κλπ.
Σε περίπτωση που το αρμόδιο όργανο αρνηθεί τη χορήγηση του άλλου απογράφου λόγω απώλειας, κλοπής, κλπ, ο αιτών υποβάλει σχετικό αίτημα στο μονομελές πρωτοδικείο το οποίο συζητείται με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρ. 686 επ. ΚΠολΔ), παρ’ όλο που, κατά την ορθότερη άποψη, ουσιαστικά αποτελεί γνήσια υπόθεση εκουσίας δικαιοδοσίας και για τον λόγο αυτόν ούτε απευθύνεται εναντίον κάποιου διαδίκου και ούτε στρέφεται κατά της εκδοθησόμενης απόφασης, η οποία δεν είναι δεκτική ανάκλησης κατά τους όρους του άρθρου 696 ΚΠολΔ (ΜΠρΘεσ 21116/2003 ΧρΙΔ 2003, 913), επιτρεπομένης όμως της άσκησης ενδίκων μέσων (ΑΠ 477/2013 ΧρΙΔ 2014, 373 ΜΠρΑθ 20976/1999 Δ 2000, 44).
Σημειώνεται, επίσης, ότι -για τους ίδιους λόγους- η ανωτέρω δίκη δεν συνιστά δίκη που αφορά την αναγκαστική εκτέλεση και ούτε παράγεται δεδικασμένο επί της κρίσης του (ΑΠ 477/2013 ό.π. -Ι.Μπρίνιας Αναγκαστική Εκτέλεσις, 311-Ν.Νίκας Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, άρθρ. 918 αριθμ. 15)
Αν η αίτηση γίνει δεκτή το δικαστήριο υποχρεώνει την αρμόδια αρχή στην έκδοσή του (ΜΠρΚερκ 62/1992 Δ 1993, 999).
* Ο κ. Κωνσταντίνος Κουτσουλέλος είναι Δικηγόρος Αθηνών και ιδρυτικό μέλος του επιστημονικού σωματείου Εταιρεία Οικογενειακού Δικαίου.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ