Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 777, 778 ΑΚ, Ν. 3190/1955 (ΕΠΕ) και 786 παρ. 3 ΚΠολΔ, συνάγεται: α) ότι η εταιρία λογίζεται ότι εξακολουθεί και μετά τη λύση της, εφόσον το απαιτούν οι ανάγκες και ο σκοπός της εκκαθάρισης, δηλαδή η περαίωση των εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων και ο προσδιορισμός του ενεργητικού της εταιρικής περιουσίας, ώστε να προπαρασκευαστεί η διανομή μεταξύ των εταίρων, είτε εξωδίκως είτε δικαστικώς, β) ότι το στάδιο της εκκαθάρισης ακολουθεί υποχρεωτικά και αυτοδικαίως τη λύση της εταιρίας, γ) ότι η εκκαθάριση, αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, ενεργείται από όλους τους εταίρους μαζί ή από εκκαθαριστή, που έχει διοριστεί με ομόφωνη απόφαση όλων, δ) ότι, σε περίπτωση διαφωνίας, ο εκκαθαριστής διορίζεται ή αντικαθίσταται από το δικαστήριο με αίτηση του ενός από τους εταίρους και η αντικατάσταση γίνεται μόνο για σπουδαίους λόγους και ε) ότι σπουδαίο λόγο για την αντικατάσταση του εκκαθαριστή αποτελεί κάθε γεγονός το οποίο καθιστά αδύνατη ή πολύ δυσχερή την πραγματοποίηση του σκοπού της εκκαθάρισης, ή από το οποίο προκύπτει ότι η διατήρηση του εκκαθαριστή ή των εκκαθαριστών δεν εξασφαλίζει την ομαλή και απρόσκοπτη διεξαγωγή της εκκαθάρισης και δημιουργεί φόβους σοβαρών ζημιών στα συμφέροντα της εταιρίας και των εταίρων, ώστε η εξακολούθηση της διαχειριστικής εξουσίας του εκκαθαριστή αποβαίνει μη ανεκτή κατά την καλή συναλλακτική πίστη και τα χρηστά ήθη, από την πλευρά των εταίρων. Στην τελευταία περίπτωση ανήκει και η μεταξύ του εκκαθαριστή και κάποιου από τους συνεταίρους εχθρότητα, ακόμη και από λόγους άσχετους προς την εκκαθάριση, καθώς και η δικαιολογημένη δυσπιστία ενός από τους εταίρους ως προς το πρόσωπο του εκκαθαριστή, η οποία μπορεί να ανάγεται σε πιθανολογούμενη μονομερή προστασία των συμφερόντων κάποιου ή κάποιων από τους συνεταίρους (ΑΠ 1363/1998 ΕΕΜΠΔ 1999.55, ΑΠ 1274/2000 Ελλ.Δικ 43.138, Μον.Εφ. Πειρ 460/2014 ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕΑ 3248/2010 ΔΕΕ 2000.1303, ΕΑ 4415/2000 ΕλλΔικ 43.1479, ΕΑ 3431/1999 ΕλλΔικ 41.181). Ειδικότερα, σπουδαίος λόγος μπορεί να είναι η άσκηση των καθηκόντων του εκκαθαριστή από δόλο ή αμέλεια προς βλάβη των συμφερόντων της εταιρίας, η πλημμελής ή άπιστη διαχείριση, η απαγόρευση σε κάποιον εταίρο ή τον πληρεξούσιο του να ελέγξει τις εργασίες της εκκαθάρισης, η εχθρότητα μεταξύ εκκαθαριστή και κάποιου εταίρου, η άρνηση του εκκαθαριστή να ενημερώσει τον αιτούντα εταίρο ως προς την πορεία των εργασιών της εκκαθάρισης, διότι και ο σπουδαίος λόγος μπορεί να αναφέρεται και στις σχέσεις του με τον αιτούντα την αντικατάσταση, εκτός αν η ανεπαρκής ενημέρωση οφείλεται σε υπαιτιότητα του ίδιου και στην άρνηση του να συνεργαστεί με αυτόν, η αυθαίρετη μονομερής μεταφορά των στοιχείων της διαχείρισης, ή ενέργειες του από τις οποίες δημιουργήθηκε ένταση και εύλογη αμφιβολία για την καλή διενέργεια της εκκαθάρισης, ή η ύπαρξη διαφωνιών και διενέξεων μεταξύ των υπαρχόντων εκκαθαριστών ή μεταξύ αυτών και των εταίρων, εξαιτίας της οποίας καθίσταται αδύνατη ή δυσχερής η πραγματοποίηση του έργου της εκκαθάρισης της εταιρικής περιουσίας (βλ. ΑΠ 374/1997 ΕλλΔνη 1997.1834, ΕφΠατρ 1011/2009, δημοσ. ΝΟΜΟΣ , Μον. Εφ. Αθ. 613/2015 ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕφΑΘ 3248/2010, ΔΕΕ 2010.1303, ΕφΛαρ 167/2008 ΕλλΔνη 2008.584, ΕφΛαρ 641/2001 ΕπισκΕΔ 2002.151, ΕφΑΘ 3431/1999 ΕλλΔνη 2000.182). Όταν συντρέχει ο σπουδαίος λόγος, το δικαστήριο οφείλει να προβεί στον διορισμό εκκαθαριστή ή εκκαθαριστών, χωρίς να δεσμεύεται από τα πρόσωπα, τα οποία προτείνουν ο αιτών ή οι παρεμβαίνοντες εταίροι, όπως επίσης δεν δεσμεύεται στον καθορισμό του αριθμού των εκκαθαριστών, εκτός αν ο αριθμός ορίζεται στο καταστατικό ή σε άλλη απόφασή τους, οπότε το δικαστήριο δεσμεύεται από τον, με τον τρόπο αυτό, καθορισμένο αριθμό των εκκαθαριστών, διότι η απόφαση του αναπληρώνει την ελλείπουσα ομοφωνία τους ως προς την επιλογή του προσώπου των εκκαθαριστών, ενώ ως προς τον αριθμό δεν υφίσταται διαφωνία (ΑΠ 1363/1998 ΕΕμπΔ 1999,55, ΕφΠατρ 415/2003 ΔΕΕ 2004,422, ΕφΑΘ 4415/2000 ΕφΑΘ 3431/1999 Nomos). Ως εκκαθαριστές μπορεί να διοριστούν ένας ή περισσότεροι από τους συνεταίρους ή συνηθέστερα τρίτα προς την εταιρία πρόσωπα, που να έχουν ειδικότητα για τη διεξαγωγή της εκκαθάρισης και να είναι αμέτοχα στις προστριβές και διενέξεις των συνεταίρων (βλ. σχετ. Εφ, Πατρών 50/2014 ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, Εφ. Αθ. 3248/2010 ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕφΠειρ 1096/1995 ΔΕΕ 1996,267, ΕφΑΘ 4883/1979 Αρμ ΛΔ’,46, ΜΠΑ 381/2018, εκουσία, Nomos).
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ