Γενικά: Ομολογία είναι η παραδοχή ενός ουσιώδους, αμφισβητούμενου και επιζήμιου (ΑΠ 1570/2001 ΕλΔνη 2004, 91), κατά κανόνα, πραγματικού γεγονότος, που γίνεται από τον αντίδικο εκείνον που φέρει το βάρος της απόδειξης (άρθρ. 352 επ., ΚΠολΔ).
Εγκυρότητα: Για να είναι έγκυρη η ομολογία απαιτείται:
α) να υπάρχει ικανότητα για ομολογία, η οποία ταυτίζεται με την ικανότητα για μαρτυρία (άρθρ. 399 παρ. 2 και 3 ΚΠολΔ ) (Κ.Μπέης Πολιτική Δικονομία, 1584 επ. – Γ.Ορφανίδης Η ομολογία στην πολιτική δίκη, 471) αν και έχει διατυπωθεί και η άποψη ότι ικανός να ομολογήσει είναι εκείνος που έχει ικανότητα παράστασης (Π.Γεσίου-Φαλτσή Δίκαιο Αποδείξεως, 144 – Ν.Νίκας Πολιτική Δικονομία ΙΙ, 435) και
β) να αναφέρεται μόνον σε εκείνα τα πραγματικά γεγονότα που αποτελούν αντικείμενο απόδειξης κατά τα άρθρα 335 και 336, ΚΠολΔ.
Διακρίσεις: Η ομολογία διακρίνεται σε:
α) δικαστική, όταν γίνεται, προφορικά ή έγγραφα, ενώπιον του δικαστηρίου που δικάζει την υπόθεση (άρθρ. 352 παρ. 1, ΚΠολΔ),
β) εξώδικη, θεωρείται κάθε άλλη εκτός δικαστηρίου,
γ) ρητή είναι εκείνη που γίνεται προφορικά, δηλαδή, με δήλωση που καταχωρίζεται στα πρακτικά, ή με τις προτάσεις,
δ) σιωπηρή είναι εκείνη που μπορεί να συναχθεί από την αδράνεια του διαδίκου (άρθρ. 261, ΚΠολΔ),
ε) απλή (δικαστική ή εξώδικη) είναι εκείνη που περιέχει παραδοχή επιζήμιων μόνο γεγονότων,
στ) σύνθετη (δικαστική ή εξώδικη) είναι εκείνη που περιέχει και ωφέλιμα, γι’ αυτόν που ομολογεί, γεγονότα, ενώ
ζ) καθ’ υποφορά ομολογία θεωρείται εκείνη που γίνεται πριν ο αντίδικος επικαλεστεί τα ομολογούμενα γεγονότα (Κ.Μπέης Απόδειξη, 84).
Σημειώνεται ότι η πλασματική ομολογία του εναγομένου, κατ’ άρθρ. 271 παρ. 3, ΚΠολΔ δεν αποτελεί αποδεικτικό μέσο (ΕφΑθ 9437/1981 ΝοΒ 30, 475), αλλά συνέπεια εξαιτίας της απουσίας του εναγομένου, εφόσον συντρέχουν οι όροι των παρ. 1 και 2 του άρθρου 271 ΚΠολΔ
Αποδεικτική ισχύς:Η δικαστική ομολογία παράγει πλήρη απόδειξη χωρίς να επιτρέπεται ανταπόδειξη, έχει δηλαδή δεσμευτική αποδεικτική δύναμη (άρθρ. 352, παρ. 1, ΚΠολΔ).
Παρόλα αυτά η ομολογία εκτιμάται ελεύθερα:
α) όπου ισχύει πιθανολόγηση (άρθρ. 347, ΚΠολΔ),
β) στις μικροδιαφορές (άρθρ. 469 παρ. 2, ΚΠολΔ),
γ) στις γαμικές διαφορές και στις διαφορές που αφορούν τις σχέσεις γονέων και τέκνων (άρθρ. 597 παρ. 1, ΚΠολΔ),
δ) στην εκούσια δικαιοδοσία (άρθρ. 759 παρ. 3, ΚΠολΔ) και
ε) στην αναγκαστική ομοδικία σε περίπτωση που ένας των αναγκαίων ομοδίκων ομολογήσει (άρθρ. 77 ΚΠολΔ).
Αντίθετα με τη δικαστική, η εξώδικη ομολογία εκτιμάται πάντα ελεύθερα (άρθρ. 352 παρ. 2, ΚΠολΔ).
Στην περίπτωση της σύνθετης (δικαστικής) ομολογίας (άρθρ. 353, ΚΠολΔ): για μεν τα επιζήμια γεγονότα παράγεται πλήρης απόδειξη χωρίς να επιτρέπεται η ανταπόδειξη, ενώ για τα επωφελή που έχουν αυτοτέλεια, π.χ. αποτελούν ένσταση, διατάσσονται αποδείξεις, διαφορετικά, η ομολογία, εκτιμάται ελεύθερα.
Ανάκληση: Σχετικά με την ανάκληση της ομολογίας ισχύουν τα ακόλουθα:
Η δικαστική ομολογία μπορεί να ανακληθεί σε κάθε στάδιο της δίκης, αλλά στην περίπτωση αυτή αντιστρέφεται το βάρος της απόδειξης (άρθρ. 354, ΚΠολΔ) και σε περίπτωση όμως που ομολογήσει ο πληρεξούσιος δικηγόρος του διαδίκου, ο τελευταίος έχει δικαίωμα χωρίς περιορισμούς, δηλαδή, χωρίς να επέρχεται αντιστροφή του βάρους απόδειξης και εφόσον συμπαρίσταται να ανακαλέσει την ομολογία αυτή (άρθρ. 99, ΚΠολΔ).
Η εξώδικη ομολογία μπορεί επίσης να ανακληθεί αρκεί ο αντίδικος του ομολογήσαντος να μην την επικαλέστηκε στη δίκη, γιατί, διαφορετικά, δεν υπόκειται σε ανάκληση, αλλά σε ανταπόδειξη (Κ.Μπέης Απόδειξη, 87).
Ομολογία και αποδοχή της αγωγής: Τέλος, σημειώνεται ότι η ομολογία δεν έχει καμία σχέση με την αποδοχή της αγωγής (άρθρ. 298 ΚΠολΔ), όχι μόνον γιατί η αποδοχή δεν είναι αποδεκτικό μέσο και ο πληρεξούσιος δικηγόρος απαιτείται να έχει ειδικό πληρεξούσιο (άρθρ. 98 β’ ΚΠολΔ), ενώ για την ομολογία απαιτείται γενική πληρεξουσιότητα (ΕφΑθ 4109/1977 ΝοΒ 25, 1371), αλλά και γιατί αντικείμενο της ομολογίας είναι μόνον τα πραγματικά γεγονότα με τους όρους των άρθρων 335 και 336 ΚΠολΔ, δηλαδή, μόνον η ελάσσονα πρόταση του δικανικού συλλογισμού, ενώ αντικείμενο της αποδοχής είναι η αναγνώριση του δικαιώματος και για τον λόγο αυτόν επέρχονται τα αποτελέσματά της (έκδοση απόφασης σύμφωνης με την αποδοχή) ακόμα και όταν η αγωγή είναι νόμω αβάσιμη.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Κουτσουλέλος είναι Δικηγόρος Αθηνών και ιδρυτικό μέλος του επιστημονικού σωματείου Εταιρεία Οικογενειακού Δικαίου.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ