Επειδή στο αρ. 20 του Εμπορικού Νόμου (β.δ. της 19ης Απριλίου -01ης Μαίου 1835, Α’ 15) οριζόταν ότι: «Ομόρρυθμος είναι η συσταινομένη μεταξύ δύο ή και πολλών, σκοπόν εχόντων να συνεμπορεύωνται υπό επωνυμίαν εταιρικήν.» και στο άρθρο 22 αυτού ότι: «Οι ομόρρυθμοι συνεταίροι, οι αναφερόμενοι εις το καταστατικόν της εταιρείας έγγραφον, υπόκεινται αλληλεγύως εις όλας τας υποχρεώσεις της εταιρείας, αν και υπογεγραμμένος παρ’ ενός μόνου των συνεταίρων, υπό την εταιρικήν όμως επωνυμίαν.». Ακολούθως, τα άρθρα 18-28, 38, 39, 47-50 και 64 του Εμπορικού Νόμου καταργήθηκαν με τον ν. 4072/2012 «Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος – Νέα εταιρική μορφή …» (Α’ 86/11.04.2012), ο οποίος εφαρμόζεται και στις εταιρείες, που κατά την έναρξη της ισχύος του δεν τελούσαν σε εκκαθάριση ή σε πτώχευση (άρθρο 294). Στον ανωτέρω νόμο ορίζεται στο άρθρο 249 ότι: «1. Ομόρρυθμη είναι η εταιρεία με νομική προσωπικότητα που επιδιώκει εμπορικό σκοπό και για τα χρέη της οποίας ευθύνονται παράλληλα όλοι οι εταίροι απεριόριστα και εις ολόκληρον. 2. Εφόσον δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση στο παρόν κεφάλαιο, εφαρμόζονται στην ομόρρυθμη εταιρεία οι διατάξεις του αστικού κώδικα για την εταιρεία, με εξαίρεση τις διατάξεις των άρθρων 758 και 761 του Αστικού Κώδικα.» και στο άρθρο 258 του ίδιου νόμου ότι: «1. Συμφωνία για περιορισμό ή αποκλεισμό της ευθύνης των εταίρων κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 249 δεν ισχύει έναντι τρίτων. 2. … 3. Ο εταίρος που εισέρχεται στην εταιρεία ευθύνεται απεριόριστα και εις ολόκληρον και για τα υπάρχοντα πριν την είσοδο του εταιρικά χρέη. Αντίθετη συμφωνία δεν ισχύει έναντι των τρίτων».
Επειδή, από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι η βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας χορηγείται είτε όταν ο αιτών δεν έχει οφειλή προς τον ασφαλιστικό οργανισμό είτε όταν έχει ρυθμίσει τις έως την ημερομηνία έκδοσηςτου αποδεικτικού βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές του.
Επειδή, οφειλή προερχόμενη από κοινωνικοασφαλιστικές εισφορές αποκλείουσα τη χορήγηση βεβαίωσης ασφαλιστικής ενημερότητας προς τον αιτούντα και βαρυνόμενο με την καταβολή εισφορών είναι αυτή που προκύπτει από σχετική καταλογιστική πράξη του οικείου ασφαλιστικού οργανισμού, νομίμως κοινοποιούμενη προς τον ανωτέρω (Σ.τ.Ε. 620/2019Τ πρβλ. Σ.τ.Ε. 130/2018). Τούτο ισχύει τόσο στην περίπτωση που ο βαρυνόμενος είναι ο ίδιος ο εργοδότης, σε βάρος του οποίου εκδίδεται πράξη επιβολής εισφορών από τα αρμόδια ασφαλιστικά όργανα του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. (και ήδη e-Ε.Φ.Κ.Α.) για την ασφάλιση των εργαζομένων του, σύμφωνα με τη νομοθεσία του Ιδρύματος, όσο και στην περίπτωση που, κατά τους ισχυρισμούς των αρμοδίων ασφαλιστικών οργάνων, βαρυνόμενο είναι άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, ευθύνεται εις ολόκληρον για την καταβολή των εισφορών. Στην τελευταία αυτή περίπτωση πριν από την επιβολή της (έχουσας σοβαρές συνέπειες για τον βαρυνόμενο) κύρωσης της άρνησης του ασφαλιστικού οργανισμού να του χορηγήσει βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας, πρέπει τα αρμόδια ασφαλιστικά όργανα να έχουν διαπιστώσει τη συνδρομή των προϋποθέσεων της κήρυξης συνυπευθυνότητας, να έχει δε προηγηθεί η έκδοση και κοινοποίηση σχετικής πράξης στον βαρυνόμενο ως συνυπεύθυνο, η οποία επέχει θέση καταλογιστικής πράξης σε βάρος του, που να προσδιορίζει το ύψος και την αιτία της οφειλής, ώστε ο τελευταίος να γνωρίζει την, κατά τον ασφαλιστικό οργανισμό, ύπαρξη και έκταση της εν λόγω οφειλής και να δύναται να την αμφισβητήσει με την άσκηση των προβλεπόμενων στο νόμο ενδικοφανών και ενδίκων βοηθημάτων. Δεν έχει δε σημασία από την άποψη αυτή αν η πράξη επιβολής εισφορών έχει τυχόν κοινοποιηθεί σε άλλον εις ολόκληρον ευθυνόμενο κατά νόμο για την οφειλή, όπως είναι ο εργοδότης, ο οποίος είναι ο πρωταρχικώς ευθυνόμενος για την καταβολή των εισφορών, κατά την έννοια του άρθρου 8 παρ. 5 του α.ν. 1846/1951 (ΦΕΚ Α’ 159). Τούτο δε διότι η οφειλή ή μη εις ολόκληρον αφορά την έκταση της απαίτησης του Ι.Κ.Α. -ήδη e-Ε.Φ.Κ.Α.- έναντι καθενός από τους υπόχρεους και όχι την, κατά τα ανωτέρω, νόμιμη διαδικασία για την απόρριψη αίτησης χορήγησης βεβαίωσης ασφαλιστικής ενημερότητας σε κάθε συγκεκριμένο οφειλέτη (πρβλ. Σ.τ.Ε. 1730/2001). Επομένως, πράξη οργάνου του e-Ε.Φ.Κ.Α., με την οποία απορρίπτεται αίτημα να χορηγηθεί βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας είναι νομικώς πλημμελής και αφού ο εργοδότης δεν έχει ενημερώσει το πρώην Ι.Κ.Α. και νυν e-Ε.Φ.Κ.Α., ως όφειλε, για τυχόν μεταβολές που έχουν επέλθει σε αυτή – όπως είναι η οριστική διακοπή των εργασιών της – και δη εντός προθεσμίας 30 ημερών από τη μεταβολή, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 9 παρ. 3 του ν. 3232/2004 (Α’ 48) ή ακόμη και εκπροθέσμως, καθόσον δεν προβλέπεται, πλέον, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 22 του ν. 4075/2022, η επιβολή προστίμου σε αυτήν την περίπτωση. Ακόμη, κατά τα προβαλλόμενα από το καθ’ ού, δεδομένου ότι η ευθύνη των προσώπων στους οποίους ανήκει μία επιχείρηση για την καταβολή των εισφορών προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης είναι εις ολόκληρον, ο δε προσφεύγων κατά το χρονικό διάστημα από 31.01.1072 έως και 05.04.2014, οπότε και λύθηκε η εταιρεία, διετέλεσε ομόρρυθμο μέλος αυτής, ευθύνεται εις ολόκληρον με την εταιρεία για τις ασφαλιστικές οφειλές αυτής, που ερείδονται σε καταλογιστικές πράξεις που εκδόθηκαν μεταξύ των ετών 2000 έως και 2008. Τέλος, το καθ’ ού υποστηρίζει ότι σε κάθε περίπτωση η προβλεπόμενη παραγραφή των απαιτήσεων του είναι εικοσαετής, καθόσον, παρά τη δημοσίευση της 1833/2021 απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν έχει προβλεφθεί εισέτι με διάταξη νόμο η δεκαετής παραγραφή των οφειλών των ασφαλισμένων και εργοδοτών έναντι του e-Ε.Φ.Κ.Α..
Επειδή, καταρχάς, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στο πλαίσιο της παρούσας δίκης, αντικείμενο της οποίας είναι ο έλεγχος της συνδρομής των νόμιμων προϋποθέσεων για την επιβολή του επίδικου μέτρου της άρνησης χορήγησης ασφαλιστικής ενημερότητας, δεν επιτρέπεται ο παρεμπίπτων έλεγχος της νομιμότητας των εκδοθέντων από τον ασφαλιστικό φορέα πράξεων, επί των οποίων ερείδεται η ένδικη άρνηση χορήγησης σε αυτόν αποδεικτικού ενημερότητας, διότι ο έλεγχος των πράξεων αυτών έχει ανατεθεί σε άλλο καθ’ ύλην αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο. Ως εκ τούτου, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος περί παραγραφής των απαιτήσεων του καθού, είναι απορριπτέος προεχόντως ως απαραδέκτως προβαλλόμενος. Περαιτέρω, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας ειδικότερα υπόψιν ότι στην κρινόμενη περίπτωση, όπως ισχυρίζεται ο προσφεύγων και δεν αντιλέγει το καθού Ν.Π.Δ.Δ., η προσβαλλόμενη άρνηση χορήγησης σε αυτόν αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας έλαβε χώρα δίχως να προηγηθεί η κοινοποίηση στον τελευταίο των καταλογιστικών πράξεων επί των οποίων ερείδονται οι ασφαλιστικές οφειλές για τις οποίες αυτός κρίθηκε συνευθυνόμενος εις ολόκληρον με την ομόρρυθμη εταιρεία και λόγω της ύπαρξης των οποίων εχώρησε η ως άνω άρνηση, ούτε, άλλωστε, αυτές μνημονεύονται στην έκθεση απόψεων του καθού ή προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου, το Δικαστήριο κρίνει ότι η άρνηση αυτή είναι νομικώς πλημμελής και πρέπει να ακυρωθεί, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή, κατ’ ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η προσφυγή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη πράξη.
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ