Με την απόφαση του ΣυμβΑΠ 135/2022 κρίθηκε η προθεσμία έγκλησης για την συκοφαντική δυσφήμηση, όταν τελείται με περισσότερες πράξεις.
Νομικές διατάξεις: «Περαιτέρω, κατά το άρθρο 368 παρ. 1 Π.Κ. η συκοφαντική δυσφήμηση διώκεται μόνο ύστερα από έγκληση, ενώ, κατά το άρθρο 117 παρ. 1 του προϊσχύσαντος Π.Κ. (αντίστοιχο του άρθρου 114 παρ. 1 του νέου Π.Κ.), όταν ο νόμος απαιτεί έγκληση για την ποινική δίωξη κάποιας αξιόποινης πράξης, το αξιόποινο εξαλείφεται αν ο δικαιούχος δεν υποβάλει την έγκληση μέσα σε τρεις μήνες από την ημέρα που έλαβε γνώση για την πράξη που τελέστηκε και για το πρόσωπο που την τέλεσε ή για ένα από τους συμμέτοχους της. Σημειώνεται ότι επί κατ` εξακολούθηση εγκλήματος, το οποίο απαρτίζεται, σύμφωνα με το άρθ. 98 του ίδιου Κώδικα, από περισσότερες ξεχωριστές ομοειδείς και αυτοτελείς κολάσιμες πράξεις, που συνδέονται με την ταυτότητα της προς εκτέλεση απόφασης (ενότητα δόλου), η προθεσμία υποβολής της έγκλησης αρχίζει για το όλο έγκλημα αφότου ο δικαιούμενος έλαβε γνώση της τελευταίας μερικότερης πράξης, εκτός αν προηγήθηκε η γνώση άλλης μερικότερης πράξης, οπότε, ως προς αυτήν, η προθεσμία υποβολής της έγκλησης αρχίζει από τον προγενέστερο αυτό χρόνο, ενόψει και του ότι, παρά την ενότητα του κατ` εξακολούθηση εγκλήματος, κάθε μερικότερη πράξη διατηρεί την αυτοτέλειά της (Α.Π. 1591/2017, 555/2016).»
Ένδικη υπόθεση: «Στην προκειμένη περίπτωση, από την επισκόπηση του με αριθ. 401/2021 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών και των εγγράφων της δικογραφίας προέκυψαν τα εξής: Κατόπιν της από 15-2-2018 έγκλησης της Σ. Α. του Παναγιώτη, Ειρηνοδίκη …, που εγχειρίστηκε στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών την 20-2-2021, ασκήθηκε ποινική δίωξη σε βάρος των εγκαλουμένων: α) Λ. Κ. του Α. , δικηγόρου, κατοίκου … και β) Ι. Κ. του Α. , κατοίκου … , για: 1) ψευδή καταμήνυση από κοινού, 2) ψευδή κατάθεση και 3) συκοφαντική δυσφήμηση από κοινού και κατά μόνας, κατ’ εξακολούθηση (άρθρα 26, 27, 45, 94, 98, 224 παρ. 1, 229 παρ. 1, 362, 363 Π.Κ.) και με το με αριθ. …. κλητήριο θέσπισμα του Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών παραπέμφθηκαν οι κατηγορούμενοι στο Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών για να δικαστούν για τις παραπάνω αξιόποινες πράξεις. Τις πράξεις αυτές φέρονται ότι τέλεσαν σε βάρος της εγκαλούσας, την πρώτη στην Αθήνα στις 2-2-2016, με την υποβολή στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου της από 1-2-2016 αναφοράς τους κατ’ αυτής, τη δεύτερη στην … στις 28-2-2017, εξεταζόμενοι ενόρκως ως μάρτυρες επί του περιεχομένου της αναφοράς τους ενώπιον των προανακριτικών υπαλλήλων του Τ.Α. … και την τρίτη (συκοφαντική δυσφήμηση) εξακολουθητικά στις 2-2-2016 και 28-2-2017, ισχυριζόμενοι ενώπιον τρίτων τα διαλαμβανόμενα στην αναφορά και τις ένορκες καταθέσεις τους γεγονότα σε βάρος της εγκαλούσας, που φέρονται ότι είναι εν γνώσει τους ψευδή και δυσφημιστικά για την τελευταία. Ειδικότερα, η πρώτη μερικότερη πράξη της συκοφαντικής δυσφήμησης, συνίσταται στο ότι οι κατηγορούμενοι στην Αθήνα την 2-2-2016, ενεργούντες από κοινού, ισχυρίστηκαν ενώπιον τρίτων για κάποιον άλλον, εν γνώσει της αναληθείας τους, ψευδή γεγονότα που μπορούσαν να βλάψουν την τιμή και την υπόληψη του. Πιο συγκεκριμένα με την με αριθ. πρωτ. 757/2-2-2016 αναφορά τους προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κατά της εγκαλούσας, ισχυρίστηκαν γι’ αυτήν τα διαλαμβανόμενα στην αναφορά γεγονότα, των οποίων έλαβαν γνώση οι εισαγγελικοί λειτουργοί, γραμματείς και προανακριτικοί υπάλληλοι που επιλήφθηκαν της υπόθεσης, τα γεγονότα δε αυτά ήταν ψευδή εν γνώσει των κατηγορουμένων και μπορούσαν να βλάψουν την τιμή και υπόληψη της εγκαλούσας.»
Προσφυγή κατά του κλητηρίου θεσπίσματος. «Κατά της παραπομπής τους στο ακροατήριο οι κατηγορούμενοι άσκησαν την με αριθ. …. προσφυγή ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών (άρθρο 323 ΚΠΔ), το οποίο, με το με αριθ. 401/2021 βούλευμα του, αναφερόμενο στην εισαγγελική πρόταση, δέχθηκε τυπικά και απέρριψε κατ’ ουσία την προσφυγή.
Από το περιεχόμενο της από 15-2-2018 έγκλησης της Σ. Α. προκύπτει ότι η έγκληση, όσον αφορά την πράξη της συκοφαντικής δυσφήμησης, υποβλήθηκε μόνο για τη δεύτερη μερικότερη πράξη αυτής (με χρόνο τέλεσης την 28-2-2017). Τούτο συνάγεται από το γεγονός ότι η εγκαλούσα (δικαστική λειτουργός): α) ανέφερε με σαφήνεια ότι, ενώ γνώριζε για την πρώτη μερικότερη πράξη, μέχρι τις μεταγενέστερες καταθέσεις των κατηγορουμένων (28-2-2017) ανέμενε μόνο την κρίση των αρμοδίων αρχών για τη σε βάρος της αναφορά, γεγονός που θεώρησαν αδυναμία οι εγκαλούμενοι, β) μόνο για τη δεύτερη μερικότερη πράξη προσδιόρισε τον χρόνο που έλαβε γνώση αυτής και των προσώπων που φέρονται ότι την τέλεσαν (για τα ανωτέρω βλ. σελ 6 παρ. 5 της έγκλησης) και γ) ζήτησε την ποινική δίωξη των κατηγορουμένων για συκοφαντική δυσφήμηση (όχι κατ’ εξακολούθηση) -σελ. 20 της έγκλησης-, αναπτύσσοντας τα φερόμενα ως ψευδή και συκοφαντικά περιστατικά που διαλαμβάνονται στις από 28-2-2017 καταθέσεις των κατηγορουμένων.
Σε κάθε περίπτωση, η έγκλησή της , όσον αφορά την πρώτη μερικότερη πράξη της συκοφαντικής δυσφήμησης, υποβλήθηκε εκπρόθεσμα, καθόσον η εγκαλούσα είχε λάβει γνώση αυτής και των προσώπων των κατηγορουμένων τουλάχιστον από τον Ιούνιο του έτους 2016. Τούτο προκύπτει από το περιεχόμενο της έγκλησης, από την από 3-6-2016 χωρίς όρκο εξέταση της εγκαλούσας (επί της ως άνω αναφοράς των κατηγορουμένων κατ’ αυτής) και από την από 27-5-2016 αίτησή της προς το Α.Τ. … για λήψη αντιγράφων της δικογραφίας, τα οποία της χορηγήθηκαν αυθημερόν. Τα δύο τελευταία έγγραφα τέθηκαν υπόψη του Συμβουλίου Εφετών, με το από 1-3-2021 υπόμνημα των κατηγορουμένων.
Επομένως, προκύπτει ότι χωρίς την υποβολή έγκλησης ή, επικουρικά, χωρίς την υποβολή εμπρόθεσμης έγκλησης, ασκήθηκε ποινική δίωξη σε βάρος των κατηγορουμένων για την παραπάνω μερικότερη πράξη και παραπέμφθηκαν αυτοί στο ακροατήριο. Το Συμβούλιο Εφετών, ενώ έπρεπε να δεχθεί εν μέρει την προσφυγή των κατηγορουμένων και δη ως προς την παραπάνω μερικότερη πράξη (Α.Π.706/2013) και να παύσει οριστικά την σε βάρος τους ποινική δίωξη γι’ αυτήν, λόγω της εξάλειψης του αξιοποίνου της με τη σιωπηρή παραίτηση από το δικαίωμα της έγκλησης (Α.Π. 957/2019, 207/2017), αλλά και λόγω παρόδου πενταετίας από τον χρόνο που φέρεται ότι τελέστηκε, κατά τα άρθρα 18 και 111 παρ. 1 και 3 Π.Κ. (μετά την άρση της αναστολής της προθεσμίας παραγραφής που είχε επέλθει με την επίδοση του κλητηρίου θεσπίσματος -άρθρο 113 Π.Κ.-, για την ανωτέρω μερικότερη πράξη), απέρριψε κατ’ ουσία την προσφυγή τους και για την εν λόγω μερικότερη πράξη, επειδή θεώρησε ότι είχε υποβληθεί νομότυπα έγκληση και γι’ αυτήν.
Με αυτά που δέχθηκε, το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών υπερέβη την εξουσία του, και, επομένως, ο από το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. στ’ του ΚΠοινΔ λόγος αναίρεσης, με τον οποίο πλήττεται το προσβαλλόμενο βούλευμα, πρέπει να γίνει δεκτός και ως ουσία βάσιμος.
Μετά από αυτά, πρέπει να αναιρεθεί εν μέρει το προσβαλλόμενο βούλευμα μόνο κατά το μέρος που αναφέρεται στην απόρριψη κατ’ ουσία της με αριθ. …. προσφυγής των α) Λ. Κ. του Α. , δικηγόρου, κατοίκου … και β) Ι. Κ. του Α. , κατοίκου … , κατά του με αριθ. … κλητηρίου θεσπίσματος του Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών, αναφορικά με την παραπομπή των ανωτέρω κατηγορουμένων για την αναφερόμενη στο διατακτικό μερικότερη πράξη της συκοφαντικής δυσφήμησης, ως προς την οποία πρέπει ακολούθως σύμφωνα με τα άρθρα 484 παρ. 2, 318 και 310 παρ. 1 στοιχ. β’ ΚΠΔ, να παύσει οριστικά η ποινική δίωξη, κατά τα αναφερόμενα ειδικότερα στο διατακτικό.»
* Ο κ. Δημήτριος Βαρελάς είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ