Με την ΑΠ 503/2021 κρίνεται η περίπτωση κατά την οποία το δικαστήριο απεφάσισε για την παράσταση διά πληρεξουσίου του κατηγορούμενου, χωρίς να έχει προτείνει επ’ αυτού ο εισαγγελέας.
Σχετικές διατάξεις: «Κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχείο Α’ Κ.Ποιν.Δ. “Ως λόγοι για να αναιρεθεί η απόφαση μπορούν να προταθούν μόνο: Α) η απόλυτη ακυρότητα που συνέβη κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο (αρθρ. 171)…”. Κατά τις διατάξεις του άρθρου 171 παρ. 1 περ. δ’ του Κ.Ποιν.Δ., απόλυτη ακυρότητα, που λαμβάνεται και αυτεπαγγέλτως υπόψη από το δικαστήριο σε κάθε στάδιο της διαδικασίας και στον Άρειο Πάγο ακόμη προκαλείται αν δεν τηρηθούν οι διατάξεις που καθορίζουν την εμφάνιση, την εκπροσώπηση και την υπεράσπιση του κατηγορουμένου… και την άσκηση των δικαιωμάτων που του(ς) παρέχονται από τον νόμο, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και τον Χάρτη Θεμελιωδών Ελευθεριών της Ε.Ε. Απόλυτη επίσης ακυρότητα προκαλείται, κατά το άρθρο 171 παρ. 1 παρ. β’ Κ.Ποιν.Δ., αν δεν τηρηθούν οι διατάξεις που καθορίζουν την κίνηση της ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα και την υποχρεωτική συμμετοχή του στη διαδικασία στο ακροατήριο και σε πράξεις της προδικασίας που ορίζονται στον νόμο. Κατά δε τη διάταξη του άρθρου 171 παρ. 2 του Κ.Ποιν.Δ., ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο επέρχεται επίσης και στην περίπτωση που ο κατηγορούμενος ζήτησε να ασκήσει δικαίωμα που του παρέχεται από τον νόμο και το δικαστήριο του το αρνήθηκε ή παρέλειψε να αποφανθεί για τη σχετική αίτηση. Εξάλλου, από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται επίσης ότι την έλλειψη ακροάσεως του εισαγγελέα, δεν δικαιούται να προτείνει ο κατηγορούμενος ως λόγο αναιρέσεως (ΑΠ 754/2019, 1318/2017, ΑΠ 619/2013, ΑΠ 843/2010, ΑΠ 1232/2009, 1415/2006). Περαιτέρω, κατά το άρθρο 340 παρ. 2 του προϊσχύσαντος Κ.Ποιν.Δ., εφαρμοζομένου εν προκειμένω κατά τα άρθρα 589 παρ. 3 και 590 παρ. 1 του νέου Κ.Ποιν.Δ., “Σε πταίσματα, πλημμελήματα και κακουργήματα επιτρέπεται να εκπροσωπείται ο κατηγορούμενος από συνήγορο, τον οποίο διορίζει με έγγραφη δήλωση που γίνεται κατά τις διατυπώσεις του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 42 ΚΠΔ και πρέπει, με ποινή απαραδέκτου, να αναφέρει την ακριβή διεύθυνση κατοικίας ή διαμονής του κατηγορουμένου.” Τέλος, κατά δε το άρθρο 343 του ιδίου ως άνω προϊσχύσαντος Κ.Ποιν.Δ., “Μόλις … ή επιτραπεί η διεξαγωγή της δίκης χωρίς την παρουσία του (άρθ. 340 παρ. 2) και νομιμοποιηθούν οι υπόλοιποι διάδικοι, ο δημόσιος κατήγορος ή ο εισαγγελέας απαγγέλλει με συνοπτική ακρίβεια την κατηγορία …”».
Κρινόμενο ζήτημα: «Στην προκείμενη περίπτωση, με τον, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α’ του Κ.Ποιν.Δ., πρώτο λόγο της κρινόμενης αιτήσεως αναιρέσεως, πλήττεται η προσβαλλόμενη απόφαση, για απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας, γιατί, χωρίς να προηγηθεί σχετική πρόταση της Εισαγγελέως της έδρας, το δικάσαν δευτεροβάθμιο Δικαστήριο επέτρεψε την εκπροσώπηση του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος Σ. Χ διά των παρισταμένων πληρεξουσίων του δικηγόρων».
Απόφαση του Αρείου Πάγου: «Από την παραδεκτή επισκόπηση των πρακτικών της προσβαλλόμενης αποφάσεως, για την έρευνα της βασιμότητας ή μη του προκείμενου λόγου αναιρέσεως, προκύπτει, ότι, μετά την εκφώνηση του ονόματος του εκκαλούντος – κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος: “εμφανίσθηκαν οι δικηγόροι Αθηνών Π.Σ. και Φ.Μ. και είπαν ότι παρίστανται αντί του κατηγορουμένου σύμφωνα με την από 5.3.2019 εξουσιοδότησή του, η οποία φέρει το γνήσιο της υπογραφής του και αναγνώσθηκε”. Ακολούθως αναφέρονται τα εξής: “Συνεπώς, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 501 παρ. 1 εδ. α’ σε συνδυασμό και με τις διατάξεις των άρθρων 340 παρ. 2 και 42 παρ. 2 του ΚΠΔ, όπως οι δύο πρώτες από αυτές ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με τα άρθρα 24 παρ. 1 και 48 παρ. 1 του Ν.3160/2003 συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις να επιτραπεί η εκπροσώπηση του κατηγορουμένου από τους συνηγόρους του και η αίτησή του να γίνει δεκτή… Στη συνέχεια, η Εισαγγελέας, αφού έλαβε τον λόγο από την Πρόεδρο, ανέπτυξε την έκθεση της έφεσης και πρότεινε να γίνει τυπικά δεκτή και παρέδωσε στην Πρόεδρο τον κατάλογο των μαρτύρων… “. Οι παραπάνω συνήγοροι του κατηγορουμένου στη συνέχεια, συμμετείχαν στη διαδικασία, εκπροσωπώντας αυτόν, σε όλη τη διάρκεια της δίκης. Από τα παραπάνω αναφερόμενα προκύπτει ότι επιτράπηκε η εκπροσώπηση του κατηγορουμένου – νυν αναιρεσείοντος από τους πληρεξούσιους αυτού δικηγόρους και δεν στερήθηκε αυτός κανένα δικαίωμά του, ούτε ο ίδιος επικαλείται ότι από την ανωτέρω αιτία επήλθε σ’ αυτόν κάποια βλάβη, και, ως εκ τούτου, αυτός δεν δικαιούται να προτείνει ως λόγο αναιρέσεως τη μη ακρόαση του Εισαγγελέα, στερούμενος εννόμου συμφέροντος προς τούτο. Επομένως, ο ως άνω λόγος αναιρέσεως για απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος».
* Ο κ. Δημήτριος Βαρελάς είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ