Ένσταση πλαστότητας – Μη γνησιότητα της επιταγής

Από τις διατάξεις του Ν 5960/1933 «περί επι­ταγής» προκύπτει ότι τραπεζική επιταγή είναι έγ­γραφο που έχει συνταχθεί με τύπο που καθορίζει ο νόμος, με το οποίο ένα πρόσωπο, που αποκα­λείται εκδότης, δίνει εντολή σε τραπεζίτη, που α­ποκαλείται πληρωτής, να καταβάλει, με την εμφά­νιση του εγγράφου, ένα ορισμένο ποσό στο πρό­σωπο το οποίο νομιμοποιείται, με το έγγραφο αυ­τό, να εισπράξει το ποσό της επιταγής. Η πληρω­μή αυτή γίνεται από κεφάλαια τα οποία ο τραπε­ζίτης έχει στη διάθεση του εκδότη και με βάση συμφωνία, ρητή ή σιωπηρή, με την οποία ο εκδό­της έχει το δικαίωμα να διαθέτει τα κεφάλαια αυ­τά με την έκδοση επιταγών. Τα κεφάλαια αυτά, κατά κανόνα, είναι ποσά που έχει καταθέσει ο εκ­δότης σε τραπεζικό λογαριασμό με το δικαίωμα έκδοσης επιταγών που θα πληρωθούν από τα κε­φάλαια του πιο πάνω λογαριασμού. Όπως όμως προκύπτει από το άρθρο 1 του Ν 5960/1933, που προσδιορίζει τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμ­βάνει το έγγραφο της επιταγής, για το έγκυρο της επιταγής δεν χρειάζεται να γίνεται στο κείμε­νό της ή πάνω στο έγγραφό της καθορισμός του τραπεζικού λογαριασμού, από τον οποίο θα πληρωθεί το ποσό της επιταγής. Εξάλλου κατά το άρθρο 3 του ίδιου νόμου, «η επιταγή εκδίδεται ε­πί τραπεζίτου έχοντος κεφάλαια εις την διάθεσιν του εκδότου και επί τη βάσει συμφωνίας, ρητής ή σιωπηρός, καθ’ ήν ο εκδότης έχει το δικαίωμα διαθέσεως των κεφαλαίων τούτων δι’ επιταγής. Εν τούτοις εν περιπτώσει μη τηρήσεως των δια­τάξεων τούτων η ισχύς του τίτλου της επιταγής δεν θίγεται». Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η τήρηση λογαριασμού από τον εκδότη στην τράπεζα που φέρεται ως πληρώτρια στην εκδοθείσα επιταγή δεν αποτελεί προϋπόθεση του κύ­ρους της επιταγής ως τίτλου, εφόσον αυτή περιέ­χει όλα τα στοιχεία που απαριθμούνται στο άρ­θρο 1 του Ν 5960/1933, διότι η ύπαρξη ή όχι δια­θέσιμων κεφαλαίων αποτελεί αντικείμενο της ε­κτός του τίτλου σχέσης μεταξύ του εκδότη και της τράπεζας. Η μη πληρωμή δε της επιταγής «ελλείψει κεφαλαίων» δεν προϋποθέτει απαραίτη­τα την ύπαρξη λογαριασμού στο όνομα του εκδό­τη στην πληρώτρια τράπεζα, στον οποίο όμως δεν υπάρχουν κεφάλαια για την κάλυψη της επι­ταγής, αλλά μπορεί να οφείλεται και στην ανυ­παρξία οποιοσδήποτε σχέσης (με περιεχόμενο σύμφωνα με το άρθρο 3 Ν 5960/1933) ανάμεσα στον εκδότη και την φερόμενη ως πληρώτρια τράπεζα. Επομένως, αν κάποιο πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, εκδώσει επιταγή στην οποία αναφέρε­ται ως πληρωτής τραπεζίτης, ο οποίος δεν έχει κεφάλαια στη διάθεση του εκδότη, η επιταγή αυ­τή, εφόσον περιέχει τα στοιχεία του άρθρου 1 Ν 5960/1933, είναι έγκυρη και υποχρεώνει τον εκ­δότη σε πληρωμή του ποσού της, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 Ν 5960/1933. Η περί­πτωση αυτή καλύπτει και τη μερικότερη περίπτω­ση, στην οποία η επιταγή εκδίδεται, με βάση τη χρήση των ειδικών εντύπων που χορηγούν οι τρά­πεζες στους πελάτες τους και στα οποία για διευ­κόλυνση των συναλλαγών αναγράφεται και ο α­ριθμός λογαριασμού από τον οποίο θα πληρωθεί η επιταγή, από πρόσωπο διάφορο εκείνου στο ο­ποίο ανήκει ο λογαριασμός αυτός και χορηγήθη­καν τα ειδικά αυτά έντυπα (Ε.Ι. 55/1991 Ε.Εμπ.Δ. 1992.100).

Περαιτέρω κατά το άρθρο 463 του ΚΠολΔ, που σύμφωνα με το άρθρο 591 §1 του ίδιου Κώδι­κα εφαρμόζεται και στη διαδικασία των πιστωτι­κών τίτλων, όποιος προβάλλει ισχυρισμούς για την πλαστότητα εγγράφου είναι ταυτόχρονα υπο­χρεωμένος να προσκομίσει τα έγγραφα που απο­δεικνύουν την πλαστότητα και να αναφέρει ονο­μαστικά τους μάρτυρες και τα άλλα αποδεικτικά μέσα, αλλιώς οι ισχυρισμοί του είναι απαράδεκτοι (Α.Π. 188/1999 Ελλ.Δνη 40. 1094, Α.Π. 151/1999 Ελλ. Δνη 40. 1092, Α.Π. 1047/1993 Ελλ.Δνη 35. 1574). Ενόψει όμως ότι στον ισχυρισμό περί πλαστότητας της επί του πιστωτικού τίτλου φερομένης υπογραφής εμπεριέχεται η άρνηση της γνη­σιότητας της υπογραφής, στην περίπτωση που δεν προβάλλεται παραδεκτά ο περί πλαστότητας ισχυρισμός, είναι ερευνητέος ο εμπεριεχόμενος σ’ αυτόν ισχυρισμός περί μη γνησιότητας της υ­πογραφής, ο οποίος, ειδικώς προκειμένου περί πιστωτικών τίτλων, φέρει το χαρακτήρα ενστάσεως, της οποίας το βάρος αποδείξεως φέρει ο αμφισβητών τη γνησιότητα της υπογραφής κατ’ α­πόκλιση των ισχυόντων σύμφωνα με το άρθρο 457 Κ.Πολ.Δ. επί των λοιπών ιδιωτικών εγγράφων (Ε.Κ. 169/1991 Ελλ.Δνη 33. 1276, Ε.Α. 6097/1987 Ελλ.Δνη 29. 347, Ε.Θ. 1166/1987 Αρμ. 1989. 138, Π. Αρβανιτάκης Ζητήματα αποδεικτικών εγγρά­φων σελ. 75, Π. Γέσιου-Φαλτσή Δίκαιο αποδείξε­ως, έκδ. 3η, σελ. 282, ΕφΑθ 331/2006 ΝΟΜΟS).

* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.

Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ