Μεταξύ των προσωπικών ενστάσεων του άρθρου 22 του ν. 5960/1933 συγκαταλέγεται και η ένσταση της χαριστικής (ή κατά χάριν) επιταγής ή της επιταγής «ευκολίας». Η επιταγή «ευκολίας» είναι επιταγή, η οποία εκδίδεται χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα, κατά χάριν και προς διευκόλυνση του λήπτη ή του αρχικού οπισθογράφου της επιταγής (ανάλογα με το εάν ο λήπτης και ο εκδότης είναι ή όχι το ίδιο πρόσωπο) και η οποία θεμελιώνει την ένσταση περί αχρεωστήτου κατ’ άρθρο 904 ΑΚ, καθότι η υπογραφή μίας τέτοιας επιταγής δεν δημιουργεί κατά τη συμφωνία των μερών υποχρέωση για την πληρωμή της, ενώ ταυτόχρονα δεν συνιστά δωρεά. Όπως είναι προφανές ο λήπτης επιταγής, ο οποίος κατά την απόκτησή της γνωρίζει το χαρακτήρα αυτής ως «ευκολίας», θεωρείται κακόπιστος και η σχετική ένσταση μπορεί να προβληθεί καταλυτικά σε βάρος του από τον εκδότη.
Το γεγονός ότι οι τράπεζες, στο πλαίσιο της ασφαλούς λειτουργίας τους, εκτός από τη φερεγγυότητα του εκδότη των επιταγών που παραδίδονται από τους λήπτες ως κάλυμμα πίστωσης και ανάλογα με τη σοβαρότητα και το ύψος της πίστωσης, προσπαθούν να ελέγχουν τη βασιμότητα και τη σπουδαιότητα της έκδοσης των επιταγών, δεν καθιστά τη λήψη μίας επιταγής από τη τράπεζα χωρίς να προηγηθεί τέτοιος έλεγχος κακόπιστη, καθώς αυτή η πρακτική αποσκοπεί πρωτίστως στην εξασφάλιση της τράπεζας, συνιστάμενη στην ασφαλή αποπληρωμή των χορηγηθεισών πιστώσεων.
Οι σχετικές εγκύκλιοι που εκδίδουν οι τράπεζες με τις οποίες παρέχονται οδηγίες για τον έλεγχο των επιταγών που προσκομίζονται ως κάλυμμα, δεν αποτελούν νόμο και δεν δημιουργούν υποχρέωση σε βάρος των τραπεζών να ζητούν συμβατικά έγγραφα ή τιμολόγια και να ελέγχουν ενδελεχώς τις εσωτερικές σχέσεις μεταξύ ενεχυραστών και οφειλετών των επιταγών, καθώς οι σχετικές εγκύκλιοι έχουν σχέση με την εσωτερική και κανονιστική μόνο λειτουργία των καταστημάτων των τραπεζών (ΕφΘεσ 1860/2011 ΝΟΜΟΣ, ΕφΛαμ 53/2012 ΕπισκΕμπΔ 2012. 735). Έτσι η τυχόν παραβίαση των εσωτερικών εγκυκλίων και οδηγιών σε καμία περίπτωση δεν αίρει την ευθύνη του εκδότη επιταγής να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του από την έκδοση της επιταγής, ούτε καθιστά τη συμπεριφορά της τράπεζας κακόπιστη, καθώς από αυτή δεν συνάγεται ούτε γνώση των ενστάσεων όπως της ένστασης ευκολίας κατά του λήπτη της επιταγής, ούτε ότι η ενέργεια γίνεται προς βλάβη του λήπτη κατά το χρόνο κτήσης.-
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ