Στις περιπτώσεις των κακουργημάτων: του ν.δ. 86/1969 (Α΄ 7) (δασικός κώδικας), των νόμων 998/1979 (Α΄ 289) (προστασία δασών), 2168/1993 (Α΄147) (περί όπλων, εκρηκτικών υλών και εκρηκτικών μηχανημάτων), 2960/2001 (Α΄ 265) (τελωνειακός κώδικας), 4002/2011 (άρθρο 52) (Α΄ 180) (διάταξη περί παιγνίων), 4139/2013 (Α΄ 74) (νέος νόμος ναρκωτικών), 4174/2013 (Α΄170) (κώδικας φορολογικής διαδικασίας), και 4251/2014 (Α΄80) (κώδικας μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης), καθώς και των άρθρων 374 και 380 ΠΚ εφόσον η υπόθεση ανήκει στην καθ’ ύλην αρµοδιότητα του µονοµελούς ή τριµελούς εφετείου, μετά την περάτωση της ανάκρισης, η δικογραφία υποβάλλεται από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών στον εισαγγελέα εφετών, ο οποίος, αν κρίνει ότι προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για την παραπομπή της υπόθεσης στο ακροατήριο και ότι δεν χρειάζεται να συμπληρωθεί η ανάκριση, προτείνει στον πρόεδρο εφετών να εισαχθεί η υπόθεση, μαζί με τα τυχόν ήσσονος βαρύτητας συναφή εγκλήματα, απευθείας στο ακροατήριο. Οι διατάξεις των άρθρων 128 και 129 εφαρμόζονται αναλόγως και σε τούτη την περίπτωση. (309 παρ. 1).
Με βάση τη νέα διάταξη του 309 ΚΠΔ (αντίστοιχη παλαιά 308 Α) προκύπτουν τα εξής, σχετικά με το πώς περατώνεται η ανάκριση, αν υπάρχουν συναφή εγκλήματα μαζί με τα εγκλήματα που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρ.1 του 309.
Τα κριτήρια που θέτει η διάταξη για την επιλογή του τρόπου παραπομπής είναι δύο :
- εφόσον η υπόθεση ανήκει στην καθ’ ύλην αρµοδιότητα του µονοµελούς ή τριµελούς εφετείου και
- τα συναφή εγκλήματα να είναι ήσσονος βαρύτητας. (κριτήριο για τον χαρακτηρισμό ενός εγκλήματος ως «ήσσονος βαρύτητας» είναι η ποινική του κύρωση.
Ζήτημα γεννάται αν αυτά τα κριτήρια πρέπει ή όχι να λαμβάνονται υπόψη ταυτόχρονα και τα δύο για να επιλεγεί ο τρόπος περάτωσης και η παραπομπή. Σύμφωνα με τις Αιτιολογικές σκέψεις για την τροποποίηση της διάταξης του 309 ΚΠΔ με το άρθρο 7 παρ. 37 περ. γ του ν. 4637/2019: «Ειδικότερα η συμπλήρωση της περίπτωσης των άρθρων 374 και 380 ΠΚ, στο άρθρο 309 ΚΠΔ, με τη φράση «εφόσον η υπόθεση ανήκει στην καθ’ ύλη αρμοδιότητα του μονομελούς ή τριμελούς εφετείου» στοχεύει στον αποκλεισμό της δυνατότητας παραπομπής με κλητήριο θέσπισμα σε όσες περιπτώσεις – ενόψει της αλλαγής των απειλούμενων ποινών στον ΠΚ- υποθέσεις που υπάγονται στην καθ’ ύλη αρμοδιότητα του ΜΟΔ θα έπρεπε επί συρροής του υπαγόμενου στο ΜΟΔ εγκλήματος με υπαγόμενο στο τριμελές ή μονομελές εφετείο κακουργημάτων εγκλήματος να παραπέμπονται με τον τρόπο παραπομπής του βαρύτερου εγκλήματος. Με την εν λόγω ρητή αναφορά εξασφαλίζεται ότι η εισαγωγή υπόθεσης για κακούργημα στο ακροατήριο με κλητήριο θέσπισμα θα περιορίζεται στις υποθέσεις που εισάγονται στο μονομελές και τριμελές εφετείο και όχι στο ΜΟΔ, όπου συμμετέχουν πρωτοδίκες και ένορκοι στους οποίους η ύπαρξη του βουλεύματος καλύπτει σε μεγαλύτερο βαθμό τις λειτουργικές ανάγκες αλλά και την ανάγκη αποτροπής έμμεσων επηρεασμών τους από τις νομικές απόψεις ανώτερων δικαστών.» Κατόπιν αυτού, φρονούμε ότι τα κριτήρια πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σωρευτικά για την επιλογή του τρόπου παραπομπής των συναφών εγκλημάτων (με τη διαδικασία του 309 ή του 308 ΚΠΔ)
Παραδείγματα: Με βάση τα ανωτέρω έχουμε τις εξής περιπτώσεις:
α) Το συναφές έγκλημα είναι βαρύτερο από τα εγκλήματα που προβλέπονται στο 309 παρ. 1 εδ α. Π.χ. όταν έχουμε ληστεία (380 παρ.1 ΠΚ με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 5-15 ετών και χρηματική ποινή) και ανθρωποκτονία εκ προθέσεως (299 παρ.1 με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 10 -15 ετών ή ισόβια κάθειρξη) η παραπομπή θα γίνει με βούλευμα του συμβουλίου πλημμελειοδικών (308 ΚΠΔ) στον Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο.
β) Το συναφές έγκλημα είναι ίσης βαρύτητας με τα εγκλήματα που προβλέπονται στο 309 παρ. 1 εδ α. Π.χ. όταν έχουμε διακεκριμένη κλοπή (374 παρ. 1 ΠΚ με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 5-10 έτη και χρηματική ποινή) και μία απάτη (386 παρ.1 εδαφ. δ ζημιά πάνω από 120.000 ευρώ, με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 5-10 έτη και χρηματική ποινή) η παραπομπή θα γίνει με βούλευμα του συμβουλίου πλημμελειοδικών (308 ΚΠΔ) στο τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων.
γ) Το συναφές έγκλημα είναι ήσσονος βαρύτητας (κακούργημα) ή πλημμέλημα με τα εγκλήματα που προβλέπονται στο 309 παρ. 1 εδ α. Π.χ. όταν έχουμε ληστεία (380 παρ.1 ΠΚ με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 5-15 ετών και χρηματική ποινή) και μία απάτη (386 παρ.1 εδαφ. δ ζημιά πάνω από 120.000 ευρώ, με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 5-10 έτη και χρηματική ποινή) η παραπομπή θα γίνει με απευθείας κλήση στο ακροατήριο κατά το άρθρο 309 ΚΠΔ.
δ) Το συναφές έγκλημα είναι ήσσονος βαρύτητας με τα εγκλήματα που προβλέπονται στο 309 παρ. 1 εδ α. αλλά υπάγεται σε ανώτερο δικαστήριο (ΜΟΔ). Π.χ. όταν έχουμε ληστεία (380 παρ.1 ΠΚ με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 5-15 ετών και χρηματική ποινή) και μία βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη (310 παρ. 1 εδαφ. β με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξη 5-10 έτη), σύμφωνα και με τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση, η παραπομπή θα γίνει με βούλευμα του συμβουλίου πλημμελειοδικών (308 ΚΠΔ) στο ΜΟΔ που είναι ανώτερο δικαστήριο του μονομελούς και τριμελούς εφετείου.
* Ο κ. Δημήτριος Βαρελάς είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ