Στην παράγραφο 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν. 4194/2013), το οποίο αφορά τη δικαστική εκκαθάριση εξόδων και δικηγορικής αμοιβής, ορίζονται κατά γράμμα τα ακόλουθα:
“2. Στις αποφάσεις που εκδίδονται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων για αιτήσεις κάθε φύσης, επιδικάζονται πάντοτε έξοδα και αμοιβή του δικηγόρου του διαδίκου που νίκησε. Στις αποφάσεις που εκδίδονται για αιτήσεις χορήγησης αναστολής ή αναβολής εκτέλεσης ή πλειστηριασμού με καθορισμό δόσεων, οι πρώτες δόσεις πρέπει υποχρεωτικά να ορίζονται για την εξόφληση των δικαστικών εξόδων, δικηγορικών αμοιβών και εξόδων εκτέλεσης”.
Στη συνέχεια με το άρθρο 14 του Ν 4236/2014 προστέθηκε στο τέλος της εν λόγω παραγράφου γ’ εδάφιο που έχει ως εξής: “Στις περιπτώσεις του προηγούμενου εδαφίου, τα έξοδα και η αμοιβή του δικηγόρου του καθ’ ου η αίτηση, επιδικάζονται πάντοτε σε βάρος του αιτούντος”.
Ωστόσο πολλές συνθέσεις Τμημάτων του Αρείου Πάγου δικάζοντας σε Συμβούλιο (βλ. και 117/2017, 47/2017, 177/2010 κ.ά. αδημ), κατ’ άρθρ. 565 ΚΠολΔ, επί αιτήσεων για την αναστολή εκτελεστότητας ήδη αναιρεσιβαλλομένων αποφάσεων, το μεν δέχθηκαν αυτές και ανέστειλαν την εκτέλεση της απόφασης, το δε καταδίκασαν τους αιτούντες-νικητές στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσίβλητων-καθών η αίτηση-ηττηθέντων, κατ’ άρθρ. 84 παρ. 2 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν 4194/2013), όπως αυτή τροποποιήθηκε με άρθρ. 14 παρ. 3 Ν 4236/2014, την οποία και προσδιορίζουν στο ποσό των €1.800, προβαίνοντας όμως, με τον τρόπο αυτόν, σε κακή εφαρμογή, άλλως, εσφαλμένη ερμηνεία της ανωτέρω διάταξης, ιδίως του γ’ εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων, δεδομένου ότι, η προσθήκη αυτή, δεν αφορά και ούτε αναφέρεται στην περίπτωση των αναστολών εκτελεστότητας αποφάσεων, αλλά μόνον στην αναστολή ή αναβολή εκτέλεσης ή πλειστηριασμού, δηλαδή, πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, τις οποίες, τις περισσότερες φορές, ασκεί ο καθ’ ου η εκτέλεση (οφειλέτης), γεγονός που όχι μόνον είναι λογικό, αλλά επιβάλλεται ενόψει της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης, ιδίως μάλιστα στην περίπτωση του άρθρου 1000 ΚΠολΔ, για την οποία κάνει ρητή αναφορά ο νομοθέτης.
Σημειώνεται ότι παρόλο που στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον Ν 4236/2014, με το άρθρο 14 του οποίου προστέθηκε το γ’ εδάφιο στην παράγραφο 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων, ουδέν απολύτως αναφέρεται σχετικά, εν τούτοις τόσο από το γράμμα όσο και από το πνεύμα της εν λόγω διάταξης άμεσα και αβίαστα προκύπτει ότι τα έξοδα και η αμοιβή του δικηγόρου του καθ’ ου η αίτηση δεν επιδικάζονται πάντοτε σε βάρος του αιτούντος, αλλά, αντίθετα, όπως ορίζεται ρητά στο α’ εδάφιο της εν λόγω διάταξης, πάντοτε στον νικητή διάδικο, πράγμα άλλωστε που είναι σύμφωνο στη γενική διάταξη του άρθρου 176 ΚΠολΔ, με την οποία καθιερώνεται η αρχή της ήττας, ως προς το ποιος πρέπει να καταδικάζεται στις σχετικές δαπάνες (έξοδα και αμοιβές).
Όλα τα ανωτέρω προκύπτουν και αποδεικνύονται κατά τρόπο άμεσο και αναμφισβήτητο:
α) από το σύνολο της διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων, ιδία δε και με απλή αντιδιαστολή των εδαφίων α’ και γ’,
β) από το ότι η περίπτωση του γ’ εδαφίου αφορά μόνον την αναστολή που προκύπτει στα πλαίσια της αναγκαστικής εκτέλεσης, δηλαδή, επί των διενεργηθεισών πράξεών της και σε καμία περίπτωση την αναστολή εκτελεστότητας των δικαστικών αποφάσεων, γεγονός άλλωστε που αποδεικνύεται και από την αυθεντική ερμηνεία που έλαβε χώρα στη Βουλή κατά τη συζήτηση της προσθήκης του εδαφίου γ’ στην παράγραφο 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων (ίδετε Συνεδρίαση της 30.01.2014, σελ. 134, κατά την οποία: “Παράλληλα, εξίσου σημαντική ρύθμιση είναι και η αντίστοιχη -όπως ίσχυε και στο παρελθόν- της καταβολής των δικαστικών εξόδων και της αμοιβής του δικηγόρου στις δίκες για την αναστολή ή αναβολή εκτέλεσης -στο πλαίσιο δικών που διεξάγονται για αναγκαστική εκτέλεση σε πλειστηριασμούς- από τον ίδιο τον αιτούντα….),
γ) από το γεγονός ότι διαφορετικά, δηλαδή, αν η ρύθμιση του εδαφίου γ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων, εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση που επιτρέπεται η υποβολή της αίτησης αναστολής, δηλαδή, ακόμα και στην περίπτωση αναστολής εκτελεστότητας δικαστικής απόφασης, αυτό έρχεται σε ευθεία αντίθεση τόσο με το εδάφιο α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων, όσο και στη γενική αρχή του άρθρου 176 ΚΠολΔ, κατά την οποία τα έξοδα και τη δικηγορική αμοιβή καταβάλλει ο ηττηθείς διάδικος και όχι βέβαια ο νικήσας,
δ) από το ότι ορθά επιβάλλεται, με το εδάφιο γ’ κατά το στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης μόνον, η επιδίκαση των εξόδων και η αμοιβή του δικηγόρου του καθ’ ου η αίτηση σε βάρος πάντοτε του αιτούντος, δεδομένου ότι ο τελευταίος είναι σχεδόν πάντοτε ο οφειλέτης, ο οποίος, με τον τρόπο αυτόν, θα αποφεύγει να ασκεί καταχρηστικά και παρελκυστικά τα δικαιώματα που του αναγνωρίζει ο ΚΠολΔ στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης, με σκοπό να καθυστερεί χωρίς εύλογη αιτία την εκτελεστική διαδικασία προκαλώντας πρόσθετες και χωρίς λόγο δαπάνες στους δανειστές (επισπεύδοντα και αναγγελθέντων).
Ενόψει όλων των ανωτέρω, εκτιμώ ότι πρέπει νομοθέτης, προκειμένου να ερμηνεύεται ορθά η εν λόγω ρύθμιση του εδαφίου γ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 84 του Κώδικα Δικηγόρων κατά τον ως άνω αναφερόμενο τρόπο και για την άρση οποιαδήποτε αμφισβήτησης, αμφιβολίας, κ.λπ., σχετικά με την πραγματική βούλησή του, να προβεί στην αναμόρφωση (αντικατάσταση) ολόκληρης της παραγράφου αυτής, ως εξής:
“2. Στις αποφάσεις που εκδίδονται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων για αιτήσεις κάθε φύσης, επιδικάζονται πάντοτε έξοδα και αμοιβή του δικηγόρου του διαδίκου που νίκησε. Στις αποφάσεις που εκδίδονται κατά τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης για αιτήσεις χορήγησης αναστολής ή αναβολής εκτέλεσης ή πλειστηριασμού με καθορισμό δόσεων, οι πρώτες δόσεις πρέπει υποχρεωτικά να ορίζονται για την εξόφληση των δικαστικών εξόδων, δικηγορικών αμοιβών και εξόδων εκτέλεσης, τα οποία επιδικάζονται πάντοτε σε βάρος του αιτούντος”.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Κουτσουλέλος είναι Δικηγόρος Αθηνών και ιδρυτικό μέλος του επιστημονικού σωματείου Εταιρεία Οικογενειακού Δικαίου.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ