Σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές του εμπορικού δικαίου, μετατροπή υπάρχει όταν μια εταιρία με νομική προσωπικότητα μεταβάλει τη μορφή, τον εταιρικό τύπο, υπό τον οποίο υφίστατο μέχρι το χρονικό σημείο της μεταβολής, χωρίς να επέρχεται καμία μεταβολή στη νομική της προσωπικότητα (βλ. Α. Γεωργακόπουλο, Εγχειρίδιο εμπορικού δικαίου 12, έκδοση 1985, σελ. 122, Ν. Ροκά, Εμπορικές Εταιρίες, Γ΄ έκδοσή, σελ. 225). Επίσης, «η μεταβολή, απλώς της επωνυμίας της εταιρίας, η παράτασή της διάρκειας αυτής ή η μετατροπή της ομόρρυθμης σε ετερόρρυθμη, που γίνονται με τροποποίηση του καταστατικού, δεν επιδρούν στη νομική προσωπικότητα της εταιρίας, η οποία συνεχίζεται κατά τα λοιπά. Τα αυτά ισχύουν και επί ομόρρυθμης εταιρίας, της οποίας ειδικότερα η νομική προσωπικότητα μένει αναλλοίωτη και η εταιρία συνεχίζεται, έστω και αν είναι διμελής, στην περίπτωση, που ο ένας από τους εταίρους αποχωρήσει και στη θέση αυτού υπεισέλθει άλλος, νέος εταίρος, κατά τροποποίηση του καταστατικού (ΕφΑθ 2268/2005 ΔΕΕ 2005, 968 ΕφΑθ 10111/1997 ΕλλΔνη 1998, 1392, ΕφΔωδ 69/1998 ΕΔωδ 69, 787, ΕφΘεσ 29/1993 Αρμ 1993, 27). Σημειώνεται ότι, μέχρι τη θέσπιση της διάταξης του άρθρου 282Α Ν 4072/2012, το οποίο επιτρέπει τη μετατροπή της ΟΕ σε ΕΕ, ορίζοντας στην παρ. 1 αυτού ότι με ομόφωνη απόφαση των ομορρύθμων εταίρων είναι δυνατή η μετατροπή μιας ομόρρυθμης εταιρίας σε ετερόρρυθμη και στην παρ. 2 εδ. α΄ αναφέρει ότι από τη συντέλεση των διατυπώσεων δημοσιότητας, η μετατρεπόμενη ομόρρυθμη εταιρία συνεχίζεται με τη μορφή της ετερόρρυθμης εταιρίας, η μεταβολή εταιρικού τύπου με μετατροπή αναγνωριζόταν μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αυτές των άρθρων 51 και 53 του Ν 3190/1955, 66 και 67 του Ν 2190/1920 και 16 του Ν 1667/1986 (βλ. I. Βενιέρη, Η μετατροπή της ΟΕ σε ΕΕ με το νέο άρθρο 282Α Ν 4072/2012, ΔΕΕ 2018, 1141, βλ. ν. 4601/2019). Επίσης, η εσφαλμένη αναγραφή της επωνυμίας της εταιρίας δεν επιφέρει ακυρότητα του δικογράφου, αφού δεν γεννιέται καμία αμφιβολία ως προς την ταυτότητα αυτής (ΑΠ 968/2015, ΑΠ 444/2000, ΑΠ 1719/1997 σε ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕφΘεσ 1583/2003 Αρμ 2005, 550, ΕφΠατρ 709/1995, ΔΕΕ 1996, 157, ΕφΑθ 3897/1995 ΕλλΔνη 39, 913, ΕφΑθ 7366/1993 ΕλλΔνη 35, 1106). Περαιτέρω, από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 72, 73, 74 ΑΚ, 271, 272 Ν 4072/2012, 62, 73 ΚΠολΔ συνάγεται ότι, όποιος έχει την ικανότητα να είναι υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, έχει και την ικανότητα να είναι διάδικος. Η ικανότητα αυτή, η οποία αποτελεί διαδικαστική προϋπόθεση της δίκης, εξετάζεται και αυτεπαγγέλτως, σε κάθε στάση της δίκης. Η λύση του νομικού προσώπου της ετερόρρυθμης εταιρίας, δεν θίγει την ικανότητά της να είναι υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, συνεπώς και την ικανότητα διεξαγωγής των δικών της, ούτε καν επιφέρει βίαιη διακοπή της δίκης, διότι και μετά τη λύση της η νομική προσωπικότητα της εταιρίας λογίζεται υφιστάμενη, εφόσον αυτό απαιτείται για τις ανάγκες και προς τον σκοπό της εκκαθάρισης. Εφεξής η εταιρία εκπροσωπείται από τους εκκαθαριστές, οι οποίοι είναι οι ίδιοι οι εταίροι, αν δεν διορίστηκαν εκκαθαριστές με συμφωνία των εταίρων ή από το δικαστήριο. Το στάδιο της εκκαθάρισης δεν μπορεί να αποκλεισθεί με ρήτρα του καταστατικού ή με απόφαση των εταίρων, αλλά ακολουθεί υποχρεωτικώς και αυτοδικαίως τη λύση της εταιρίας. Ακόμη και μετά τη λήξη των εργασιών της εκκαθάρισης, αν διαπιστωθεί ότι υπάρχει κάποια εκκρεμότητα, όπως απαίτηση ή χρέος της εταιρίας, επαναλαμβάνονται και πάλι οι εργασίες της εκκαθάρισης και συνεχίζεται η εκπροσώπηση της λυθείσας εταιρίας από τους εκκαθαριστές. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, δεν είναι υποχρεωτικό ούτε προκύπτει ακυρότητα, αν δεν τεθεί μετά την επωνυμία της εταιρίας η μνεία ότι τελεί υπό εκκαθάριση (ΑΠ 748/2017, ΑΠ 693/2008 Αρμ 2008, 1540, σχετικές με εκκαθάριση ΕΠΕ και ΑΕ: ΑΠ 1669/2014 ΕπισκΕΔ 2014, 748, ΑΠ 1757/2014 Nomos, ΑΠ 1345/2013 ΔΕΕ 2014, 37, ΑΠ 216/2012 ΧρΙΔ 2012, 450, ΑΠ 30/2010 ΕΕμπΔ 2010, 618). Η εκκαθάριση, η οποία ακολουθεί τη λύση της εταιρίας και έχει ως σκοπό τη διευθέτηση των εκκρεμοτήτων που υπάρχουν, διαφέρει της αναβίωσης, η οποία έχει ως σκοπό την επαναλειτουργία της υφιστάμενης για τις ανάγκες της εκκαθάρισης της εταιρίας, επερχόμενης έτσι, με την ομόφωνη απόφαση των εταίρων, συνέχισης της παλαιάς εταιρίας και όχι σύστασης νέας, ενώ επιπλέον για την ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη εταιρία απαιτείται και η τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας (ΑΠ 2049/2013 ΧρΙΔ 2014, 628). Σύμφωνα και με τη νομική σκέψη που προηγείται, ακόμη και μετά τη λήξη των εργασιών της εκκαθάρισης, αν διαπιστωθεί, ότι υπάρχει κάποια εκκρεμότητα, όπως απαίτηση ή χρέος της εταιρίας, επαναλαμβάνονται και πάλι οι εργασίες της εκκαθάρισης και συνεχίζεται η εκπροσώπηση της εταιρίας που λύθηκε από τους εκκαθαριστές (ΤρΕφΑθ 2197/2019 ΤΝΠ Qualex).
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ