Το άρθρο 76 παρ. 1 ΚΠολΔ ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι, όταν η διαφορά επιδέχεται ενιαία μόνο ρύθμιση ή η ισχύς της απόφασης που θα εκδοθεί εκτείνεται σε όλους τους ομοδίκους, οι ομόδικοι που μετέχουν νόμιμα στη δίκη ή, έχουν προσεπικληθεί, αν δεν παραστούν, θεωρούνται ότι αντιπροσωπεύονται από εκείνους που παρίστανται, με τους οποίους συνδέονται με το δεσμό της αναγκαστικής ομοδικίας. Περίπτωση αναγκαστικής ομοδικίας καθιερώνει και η διάταξη του άρθρου 22 του Εμπ.Ν. μεταξύ της ομόρρυθμης εταιρίας και των ομορρύθμων εταίρων, όταν ενάγονται για εταιρικές υποχρεώσεις (ΑΠ 262/2015, ΑΠ 1240/2011). Περαιτέρω στη διάταξη του άρθρου 67 παρ. 2 τελευταίο εδάφιο του Ν 2190/ 1920 ορίζεται ότι σε περίπτωση μετατροπής ομόρρυθμης εταιρίας σε ανώνυμη, οι ομόρρυθμοι εταίροι εξακολουθούν να ευθύνονται και μετά την μετατροπή, εις ολόκληρον και απεριόριστα για τις εταιρικές υποχρεώσεις που ανελήφθησαν μέχρι την ολοκλήρωση των διατυπώσεων δημοσιότητας, που προβλέπονται στον ανωτέρω νόμο, εκτός αν οι δανειστές της εταιρίας συγκατατέθηκαν εγγράφως για τη μετατροπή της εταιρίας. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων, συνάγεται ότι, η αναγκαστική αυτή ομοδικία εξακολουθεί να υπάρχει σε περίπτωση μετατροπής ομόρρυθμης εταιρίας σε ανώνυμη, για την οποία ολοκληρώθηκαν οι οριζόμενες από το νόμο διατυπώσεις δημοσιότητας. Έτσι, στην ανωτέρω περίπτωση, οι ομόρρυθμοι εταίροι εξακολουθούν και μετά τη μετατροπή να ευθύνονται εις ολόκληρον και απεριόριστα έναντι των τρίτων για τις εταιρικές υποχρεώσεις που ανελήφθησαν μέχρι την ολοκλήρωση των διατυπώσεων δημοσιότητας, εκτός αν οι δανειστές της εταιρίας συγκατατέθηκαν εγγράφως για τη μετατροπή της εταιρίας, καθόσον η εν λόγω μετατροπή επιφέρει αλλαγή μόνο στον τύπο (μορφή) της εταιρίας ,όχι δε και στην ταυτότητά της, ήτοι η ανώνυμη εταιρία συνεχίζει τη νομική προσωπικότητα της ομόρρυθμης και ευθύνεται για τις κατά το χρόνο της μετατροπής υποχρεώσεις της δεύτερης εις ολόκληρον με τους ομορρύθμους εταίρους. Εξάλλου, από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 72 του ΑΚ που ορίζει ότι «Μόλις το νομικό πρόσωπο διαλυθεί, βρίσκεται αυτοδικαίως σε εκκαθάριση. Ωσότου περατωθεί η εκκαθάριση και για τις ανάγκες της θεωρείται ότι υπάρχει», με αυτές των άρθρων 49 παρ. 2,5, 6 και 7α παρ. 1 στοιχ. ιβ και ιγ του Ν 2190/1920, συνάγεται ότι η ανώνυμη εταιρία, όπως όλα τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, μετά τη λύση της και την είσοδο της στο στάδιο της εκκαθάρισης, θεωρείται, κατά πλάσμα του νόμου, ότι υφίσταται μέχρις ότου επιτευχθεί ο σκοπός της εκκαθάρισης των εκκρεμών σχέσεων της και η διανομή του τυχόν καθαρού ενεργητικού στους μετόχους της. Η περάτωση της εκκαθάρισης και συγχρόνως της εταιρίας επέρχεται, όταν οι εκκαθαριστές ενεργήσουν τις αναγκαίες πράξεις εκκαθάρισης, συντάξουν απογραφή, δημοσιεύσουν τις εγκριθείσες από τη γενική συνέλευση οικονομικές καταστάσεις πέρατος της εκκαθάρισης και προβούν στην καταχώριση της διαγραφής της εταιρείας στο μητρώο ανωνύμων εταιρειών (ΜΑΕ). Η καταχώριση της διαγραφής στο ΜΑΕ έχει σχετικά συστατικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι χωρίς αυτή δεν επέρχεται περάτωση της ΑΕ. Αν, όμως, διαπιστωθεί ότι η εταιρεία είχε και άλλη περιουσία, δεν επέρχεται η περάτωσή της, έστω και αν είχε διαγραφεί από το ΜΑΕ (ΑΠ 1669/2014, ΑΠ 1345/2013, ΑΠ 30/2010). Τέλος, στο άρθρο 76 παρ. 4 ΚΠολΔ ορίζεται ότι η άσκηση των ένδικων μέσων από κάποιον από τους ομοδίκους της παρ. 1 έχει αποτέλεσμα και για τους άλλους. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, αν κάποιος αναγκαίος ομόδικος άσκησε ένδικο μέσο, θεωρούνται από το νόμο ως ασκήσαντες αυτό και οι ομόδικοι του, παρόλο που αδράνησαν, έστω και αν έχει παρέλθει ως προς αυτούς η προθεσμία άσκησης του ένδικου μέσου (Ολ. ΑΠ 63/1981). Στην περίπτωση δε αυτή (της πλασματικής άσκησης του ένδικου μέσου) πρέπει οι μη ασκήσαντες ομόδικοι να καλούνται σε όλες τις συζητήσεις του ένδικου μέσου (άρθρα 76 παρ. 3 και 110 παρ. 2 ΚΠολΔ), αλλιώς η συζήτηση αυτού κηρύσσεται απαράδεκτη ως προς όλους τους διαδίκους (ΑΠ 970/2019 ΤΝΠ QUALEX).
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ