Γενικά: Παρεμπίπτουσα αγωγή είναι εκείνη που ασκείται στα πλαίσια μιας ήδη υφισταμένης δίκης μεταξύ των ίδιων διαδίκων και περιέχει μεταγενέστερο αίτημά τους.
Προϋποθέσεις: Κατά το άρθρ. 283, ΚΠολΔ οι (ειδικές) προϋποθέσεις για την παραδεκτή άσκηση της παρεμπίπτουσας αγωγής είναι:
α) να υπάρχει εκκρεμοδικία (άρθρ. 221 ΚΠολΔ),
β) να υπάρχει ταυτότητα των διαδίκων και
γ) να περιέχεται μεταγενέστερο αίτημα, δηλαδή, συναφές εκείνου της εκκρεμούς και κύριας υπόθεσης ή σε ζήτημα που δημιουργήθηκε κατά την εκκρεμοδικία.
Σημειώνεται ότι κάμψη της δεύτερης προϋπόθεσης υφίσταται στην περίπτωση της επίδειξης εγγράφων από τρίτο πρόσωπο (άρθρ. 451 παρ. 1 ΚΠολΔ) ή της προσεπίκλησης του δικονομικού εγγυητή (άρθρ. 88 ΚΠολΔ) ή του εναγόμενου απλού ομοδίκου που στρέφεται κατά άλλου συνεναγόμενου ομοδίκου του (άρθρ. 74 ΚΠολΔ) (Χ.Απαλλαγάκη ΚΠολΔ Ερμηνεία κατ’ άρθρο, 628 (2013).
Μεταγενέστερο αίτημα θεωρείται μόνον εκείνο που συνδέεται μ’ αυτό της κυρίας και εκκρεμούς δίκης, όπως στην περίπτωση που ο ενάγων αξιώνει τόκους σε κεφάλαιο χρηματικής αξίωσης που δεν περιέχεται στο αιτητικό της αγωγής του (άρθρ. 223, ΚΠολΔ) και δεν το ζήτησε με την αγωγή ή με τις προτάσεις του (άρθρ 223β’ ΚΠολΔ), κ.λπ.
Αντίθετα, κάθε αίτημα που μπορεί να προταθεί και να ερευνηθεί αυτοτελώς δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο παρεμπίπτουσας αγωγής (ΕφΑθ 9404/2000 ΕλΔνη 2003, 500). Επομένως κάθε αίτηση που προβάλλεται προκειμένου να διαγνωσθεί έννομη σχέση που είναι διαφορετική με την επίδικη δεν μπορεί να προβληθεί με παραπεμπίπτουσα αγωγή (ΕφΑθ 8044/1981 Δ 12, 718) ή όταν με αυτή μεταβάλλεται η βάση της κύριας αγωγής (ΑΠ 1305/1983 ΜοΒ 1984, 1031 – περισ. Κ.Μακρίδου σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα Ερμηνεία ΚΠολΔ, 572 επ.).
Τέλος, η παρεμπίπτουσα αγωγή προϋποθέτει ταυτότητα δικαιοδοσίας και διαδικασίας με την κύρια υπόθεση, ενώ η αρμοδιότητα προσδιορίζεται με βάση της διάταξη του άρθρου 31 ΚΠολΔ.
Παρ’ όλα αυτά δεν συνεκδικάζεται οπωσδήποτε με την κυρία δίκη, γιατί, σε περίπτωση που το δικαστήριο κρίνει ότι η κύρια δίκη είναι ώριμη για την έκδοση οριστικής απόφασης ενώ το παρεμπίπτον ζήτημα πρέπει να εξετασθεί, εκδίδει απόφαση για την κύρια δίκη και παραπέμπει το παρεμπίπτον σε ιδιαίτερη συζήτηση (άρθρ. 285, ΚΠολΔ.).
Χρόνος άσκησης: Η παρεμπίπτουσα αγωγή μπορεί να ασκηθεί σε κάθε στάδιο της δίκης έως ότου η απόφαση να καταστεί τελεσίδικη, αρκεί να περιέχει μεταγενέστερο αίτημα (ΕφΑθ 9404/2000 ΕλΔνη 2003, 500), διαφορετικά, δηλαδή όταν περιέχει αυτοτελές αίτημα, πρέπει να ασκηθεί ως αυτοτελής αγωγή (άρθρ. 283 παρ. 2, ΚΠολΔ) και μπορεί να συνεκδικασθεί με τους όρους του άρθρου 31 ΚΠολΔ.
Ως προς την αναζήτηση τόκων επί τόκων: Οπως προαναφέρθηκε μπορεί να αναζητηθεί για πρώτη φορά στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο με παρεμπίπτουσα αγωγή η καταβολή τόκων.
Αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση της αναζήτησης των τόκων επί τόκων γιατί απαιτείται, αν δεν υπάρχει συμφωνία για ανατοκισμό, η άσκηση αυτοτελούς αγωγής δεδομένου ότι δεν θεωρείται παραπόμενο αίτημα (άρθρ. 223 ΚΠολΔ) (ΟλΑΠ 10/2007 ΕλΔνη 2007, 756 -βλ.και παρατηρ. Κ.Μπέη στην ΑΠ 126/2008 Δ 2008, 763 – Χ.Απαλλαγάκη ΚΠολΔ Ερμηνεία κατ’ άρθρο 629 (2013)).
* Ο κ. Κωνσταντίνος Κουτσουλέλος είναι Δικηγόρος Αθηνών και ιδρυτικό μέλος του επιστημονικού σωματείου Εταιρεία Οικογενειακού Δικαίου.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ