Με την ΑΠ 518/2022 κρίθηκε πότε ο προβαλλόμενος λόγος περί καταστάσεως ανάγκης που αίρει τον καταλογισμό είναι ορισμένος. Η ένδικη υπόθεση αφορά αναιρεσείοντα που κρίθηκε ένοχος της αξιόποινης πράξης της μεταφοράς από το εξωτερικό στην Ελλάδα πολιτών τρίτων χωρών που δεν έχουν δικαίωμα εισόδου στο ελληνικό έδαφος κατά συναυτουργία και από υπαίτιους που ενεργούν πράξεις που μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για τους ανθρώπους, σύμφωνε με τις ποινικές διατάξεις των άρθρων 26, 27, 45 Π.Κ. και άρθρα 1, 2, 3 και 30 παρ.1 περ. γ’ του Ν. 4251/2014.
Προβολή ισχυρισμού άρθρου 32 ΠΚ. «Ο πληρεξούσιος συνήγορος του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος, με την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας, όταν του εδόθη ο λόγος από την Πρόεδρο του Δικαστηρίου, ανέπτυξε προφορικώς και κατέθεσε γραπτώς τον παρακάτω ισχυρισμό, που κατά πιστή μεταφορά του, κατά το ενδιαφέρον μέρος του, έχει ως εξής: “Άρνηση κατηγορίας, άλλως αίτημα τροπής κατηγορίας σε απλή συνέργεια παράβασης του άρ. 30 παρ. 1 περ. β’ και γ’ του ν. 4251/2014, στα πλαίσια συνδρομής άρσης καταλογισμού ένεκα κατάστασης ανάγκης, κατά την έννοια του άρ.32 Π.Κ. ένεκα του ότι σε κάθε περίπτωση επί τη απουσία του δεύτερου των κατηγορουμένων θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν διαμορφωθεί με διαφορετικό τρόπο τα πραγματικά περιστατικά, υπό την έννοια ότι αφενός μεν θα μπορούσε κάλλιστα πχ να έχει οδηγήσει το σκάφος κάποιος από τους μεταφερόμενους, τη στιγμή που αφετέρου δε σε κάθε περίπτωση το σκάφος είχε (ως κυβερνήτη και μόνο, χωρίς να φέρει ευθύνη διακίνησης) τον 1ο των κατηγορουμένων. Επιπροσθέτως, αφενός μεν η επικοινωνία με τρίτο πρόσωπο, και η επιβίβαση σε σκάφος στα πλαίσια σχέσης φιλοφροσύνης δεν πληροί σε καμία περίπτωση υποκειμενική υπόσταση, δόλο εν προκειμένω παράβασης του άρ. 30 παρ.1 περ. β’ και γ’ του ν. 4251/2014, αφετέρου δε η επιβίβαση και η μεταφορά ατόμων με σκάφος χωρίς να καθίσταται γνωστός ο παράνομος χαρακτήρας αυτής της πράξεως( όπως έχει αναφερθεί από τον κατηγορούμενο κατά την ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου απολογία του), σε συνδυασμό με την από τους μεταφερόμενους κατοχή ταξιδιωτικών εγγράφων, τα οποία στη θέα του σκάφους του Λιμενικού άρχισαν να απορρίπτουν στη θάλασσα προκειμένου να καταστεί δυνατή η υποβολή αιτήματος ασύλου ενώπιον των ελληνικών αρχών… δεν πληροί υποκειμενική υπόσταση, δόλο εν προκειμένω παράβασης του άρ. 30 παρ.1 περ. β’ και γ’ του ν. 4251/2014. Κατά τα ως άνω αποδεικνύεται η μη στοιχειοθέτηση πέραν πάσης αμφιβολίας των αποδιδόμενων στον κατηγορούμενο κατηγοριών, άλλως σε κάθε περίπτωση θεμελιώνεται αίτημα τροπής της κατηγορίας σε απλή συνέργεια παράβασης άρ.30 παρ.1 περ. β’ και γ’ του ν. 4251/2014 στα πλαίσια άρσης καταλογισμού ένεκα κατάστασης ανάγκης κατά την έννοια του άρ. 32 ΠΚ, ένεκα της υπαρχούσης ψυχολογικής βίας, η οποία ασκείτο στον κατηγορούμενο, από τον φόβο των σφόδρα πιθανών για το πρόσωπό του συνεπειών, σε περίπτωση καταφυγής του στις αρμόδιες αρχές”».
Κρίση του ΑΠ για τον ισχυρισμό του άρθρου 32 ΠΚ. «Περαιτέρω ο λόγος αναιρέσεως ως προς την απόρριψη του προβληθέντος επικουρικού αυτοτελούς ισχυρισμού περί του ότι η πράξη του άρθρου 30 παρ. 1 του Ν. 4251/2014, δεν πρέπει να του καταλογισθεί λόγω περιελεύσεώς του σε κατάσταση ανάγκης κατ’ άρθρο 32 Π.Κ., τυγχάνει αόριστος. Για να είναι ορισμένος ο σχετικός ισχυρισμός πρέπει να επικαλείται συγκεκριμένο κίνδυνο που δεν μπορούσε να αποτραπεί και να μνημονεύεται συγκεκριμένα ο επικείμενος κίνδυνος που διατρέχει ο ίδιος ο κατηγορούμενος ή οικείος του, δηλαδή η προσέγγιση δυνατότητας επιζήμιου αποτελέσματος, που προέρχεται είτε από φυσικά αίτια, τα οποία πρέπει να εξειδικεύονται, είτε από την ενέργεια τρίτων, οι οποίοι πρέπει να προσδιορίζονται και επί πλέον να προσδιορίζεται η προξενηθείσα στον άλλον βλάβη, για να αξιολογηθεί αν αυτή είναι, κατά το είδος και τη σπουδαιότητα ανάλογη με την απειληθείσα, καθώς και να αναφέρει τα περιστατικά, που συνιστούν την έλλειψη υπαιτιότητάς του, πράγματα τα οποία ο αναιρεσείων δεν προκύπτει ότι είχε προβάλει. Όσον αφορά τον αναιρετικό λόγο για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του προβληθέντος αυτοτελούς ισχυρισμού συνδρομής του άρθρου 32 ΠΚ δεν αρκεί να επαναλαμβάνονται τα στοιχεία του αυτοτελούς ισχυρισμού αλλά πρέπει να προσδιορίζεται σε τι ακριβώς συνίσταται η έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας».
* Ο κ. Δημήτριος Βαρελάς είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ