Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4738/2020 προβλέφθηκε η ρύθμιση των πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου, στην έννοια των οποίων υπάγονται οι περιπτώσεις που ο οφειλέτης ικανοποιεί τα κριτήρια προσδιορισμού της πολύ μικρής οντότητας του άρ. 2 του Ν. 4308/2014 (Α’ 251) (αρ. 78 παρ. 2). Πολύ μικρές οντότητες, σύμφωνα με τη διάταξη του άρ. 2 του Ν. 4308/2014, είναι οι οντότητες, οι οποίες κατά την ημερομηνία του ισολογισμού τους δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια: α) Σύνολο ενεργητικού (περιουσιακών στοιχείων): 350.000 ευρώ, β) Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 700.000 ευρώ και γ) Μέσος όρος απασχολούμενων κατά τη διάρκεια της τελευταίας, προ της κήρυξης της πτώχευσης, περιόδου τα 10 άτομα. Η διαδικασία που εφαρμόζεται στις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου, αποκαλούμενη ως απλοποιημένη διαδικασία, διεξάγεται σύμφωνα με τις διατάξεις των αρ. 172 έως και 188 του Ν. 4738/2020, εφαρμοζόμενων παράλληλα των λοιπών γενικών διατάξεων του ιδίου νόμου στις περιπτώσεις έλλειψης ειδικότερων ρυθμίσεων. Όπως ρητά ορίζεται (αρ. 76 παρ. 1), πτωχευτική ικανότητα έχουν πλέον και τα φυσικά πρόσωπα, για τα οποία, εφόσον δεν ασκούν επιχείρηση και δεν συντάσσουν ισολογισμούς, το κριτήριο της ένταξής τους στην κατηγορία των οφειλετών, των οποίων η πτώχευση είναι μικρού αντικειμένου, περιορίζεται στην αξία του συνόλου της περιουσίας τους, που δεν πρέπει να υπερβαίνει -κατ’ αντιστοιχία, προς το ως άνω όριο του ενεργητικού των πολύ μικρών οντοτήτων- το ύψος των 350.000 ευρώ (έτσι, άρθρο 78 παρ. 2 εδ. β’ ΠτΚ). Σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, ήτοι αυτός που αδυνατεί να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο. Κατά τη διάταξη του αρ. 176 τεκμαίρεται ότι ο οφειλέτης στις περιπτώσεις πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 60% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ. Η επιλεκτική εκπλήρωση ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων δεν αίρει την παύση πληρωμών, η οποία μπορεί να συνίσταται και στην αδυναμία εκπλήρωσης ακόμα και μίας σημαντικής ληξιπρόθεσμης χρηματικής οφειλής. Επιπλέον, ως προς την ακίνητη περιουσία του προσώπου, η αξία αυτής προκύπτει κατά τα προβλεπόμενα στο αρ. 11. Ως αξία των ακινήτων τα οποία δηλώνονται στην αίτηση, και εφόσον αυτά βρίσκονται στην Ελλάδα, λογίζεται η φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) σύμφωνα με τον Ν. 4223/2013 (ΑΓ 287), όπως αυτή προκύπτει από την τελευταία πράξη προσδιορισμού φόρου. Για γήπεδα εκτός σχεδίου πόλης και οικισμού, για τα οποία δεν προσδιορίζεται αξία ΕΝ.Φ.Ι.Α., ως αξία ακινήτων λογίζεται η αντικειμενική αξία αυτών, σύμφωνα με το αρ. 41Α του Ν. 1249/1982 (Α’ 43) και τις ισχύουσες κατ’ εξουσιοδότηση κανονιστικές πράξεις. Η αίτηση πτώχευσης μικρού αντικειμένου υποβάλλεται ηλεκτρονικά, μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου Φερεγγυότητας, στο οποίο δημοσιοποιείται για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ημερών (αρ. 173 παρ. 1 εδ. 1). Με την αίτησή του ο οφειλέτης υποχρεούται να καταθέσει, ποινή απαραδέκτου, τις οικονομικές του καταστάσεις, εφόσον υπάρχουν, για την τελευταία χρήση για την οποία είναι διαθέσιμες (αρ. 174 παρ. 1). Σε περίπτωση αίτησης φυσικού ή νομικού προσώπου που δεν δημοσιεύει χρηματοοικονομικές καταστάσεις, με την αίτηση κατατίθεται επί ποινή απαραδέκτου η τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματος, η δήλωση στοιχείων ακινήτων και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, η κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα. Η αίτηση συνοδεύεται από κατάσταση του συνόλου των πιστωτών του και βεβαίωση της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας για τα χρέη του οφειλέτη προς το Δημόσιο. Η αίτηση μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα έγγραφα που υποστηρίζουν τα παρεχόμενα από τον οφειλέτη στοιχεία (αρ. 174 παρ. 2), τα οποία υποβάλλονται σε ηλεκτρονικό αντίγραφο. Η αίτηση περιλαμβάνει συναίνεση πρόσβασης στα στοιχεία και στα συνοδευτικά έγγραφα που βρίσκονται σε βάσεις δεδομένων του δημόσιου τομέα ή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (αρ. 174 παρ. 3). Αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο για την κήρυξη της πτώχευσης μικρού αντικειμένου είναι το Ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου ο οφειλέτης έχει την κύρια κατοικία του, εφόσον δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως αυτή ορίζεται στα άρ. 21 και 47 του Ν. 4172/2013 (Α’ 167), ή το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του, όπως ορίζεται στην παρ. 3 του αρ. 78. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, κύρια κατοικία είναι η αναφερόμενη ως κατοικία του οφειλέτη στην τελευταία προ της κατάθεσης αίτησης πτώχευσης φορολογική δήλωσή του. Οι πιστωτές που υποβάλλουν αίτηση πτώχευσης μπορούν να υποβάλλουν αίτηση προς την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων για λήψη της σχετικής πληροφορίας, η οποία και υποχρεούται να τους την γνωστοποιήσει (αρ. 172 παρ. 2). Περαιτέρω, σε περίπτωση που, εντός του χρονικού διαστήματος του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του αρ. 173 δεν υποβληθεί παρέμβαση κατά της αίτησης ή υποβληθεί παρέμβαση που αφορά μόνο στον διορισμό συνδίκου, η αίτηση γίνεται δεκτή με μόνη τη διαπίστωση παρέλευσης του χρονικού διαστήματος από το πτωχευτικό δικαστήριο. Με την ίδια απόφαση, ορίζεται από το πτωχευτικό δικαστήριο ο εισηγητής και ο σύνδικος, αν έχει υποδειχθεί τέτοιος. Σε διαφορετική περίπτωση ο σύνδικος ορίζεται από τον εισηγητή, ο οποίος προσδιορίζει και την ημέρα παύσης των πληρωμών, εκτός αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις καταχώρισης στο Μητρώο των στοιχείων του οφειλέτη, λόγω ανεπάρκειας περιουσίας, την οποία (καταχώρηση) διατάσσει ο εισηγητής (άρθρο 173 παρ. 1 εδ. β’ και δ’ ΠτΚ). Το γεγονός ότι σε αυτή την περίπτωση ο εισηγητής ορίζει την ημέρα παύσης πληρωμών, είναι δηλωτικό της οικονομίας της δίκης που σκοπεί ο νομοθέτης (Ειρ Χαλανδρίου 1/2022 ΤΝΠ ισοκράτης).-
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ