Σύμφωνα με τα άρθρα 623, 624 § 1, 626, 628 § 1 εδ. α’, 632 § 1 και 633 § 1 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι μπορεί να ζητηθεί η έκδοση διαταγής πληρωμής για χρηματική απαίτηση, εφόσον η απαίτηση αυτή δεν εξαρτάται από αίρεση ή προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή και αποδεικνύεται (η απαίτηση και το οφειλόμενο ποσό) με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο ή με συνδυασμό τέτοιων εγγράφων που επισυνάπτονται στην αίτηση. Εάν η απαίτηση ή το ποσό δεν αποδεικνύονται εγγράφως, ο δικαστής οφείλει, κατ’ άρθρο 628 ΚΠολΔ. να μην εκδώσει διαταγή πληρωμής. Εάν δε παρά την έλλειψη της διαδικαστικής αυτής προϋποθέσεως εκδοθεί διαταγή πληρωμής αυτή ακυρώνεται ύστερα από ανακοπή του οφειλέτη κατά τα άρθρα 632 και 633 ΚΠολΔ. Η ακύρωση της διαταγής πληρωμής στην περίπτωση αυτή απαγγέλλεται λόγω διαδικαστικού απαραδέκτου ανεξαρτήτως της υπάρξεως της απαίτησης και της δυνατότητας να αποδειχθεί με άλλα αποδεικτικά μέσα (Ολ ΑΠ 10/97). Στην περίπτωση αυτή αντικείμενο της δίκης, και κατά συνέπεια της δικαιοδοτικής κρίσης του δικαστηρίου που δικάζει την ανακοπή, δεν καθίσταται και το ζήτημα της ύπαρξης ή μη της απαίτησης για την οποία εκδόθηκε η διαταγή πληρωμής, αφού με μόνη τη διαπίστωση της βασιμότητας του τυπικού λόγου της ανακοπής γίνεται δεκτό το αίτημα αυτής και ακυρώνεται άνευ ετέρου η διαταγή πληρωμής. Συνεπώς, αντικείμενο της δίκης επί της ανακοπής αυτής, είναι ο έλεγχος μόνον της νομιμότητας και του κύρους της διαταγής πληρωμής και όχι η διάγνωση της ουσιαστικής αξίωσης, οπότε αν από τα έγγραφα, που προσκομίστηκαν για την έκδοση της, δεν αποδεικνύεται η απαίτηση, δεν μπορεί το δικαστήριο της ανακοπής να διαγνώσει την ουσιαστική αξίωση και θα πρέπει, δεχόμενο την ανακοπή, να ακυρώσει τη διαταγή πληρωμής (ΑΠ 1349/2013, ΑΠ 1347/2011 ΤΝΠ Νόμος). Εξάλλου, κατά το άρθρο 443 ΚΠολΔ για να έχει αποδεικτική δύναμη ιδιωτικό έγγραφο, πρέπει να έχει ιδιόχειρη υπογραφή του εκδότη, ως εκδότης δε, κατά την έννοια του άρθρου αυτού, θεωρείται εκείνος ο οποίος αναλαμβάνει υποχρεώσεις από το έγγραφο. Κατά δε το άρθρο 447 του ίδιου κώδικα, το ιδιωτικό έγγραφο αποτελεί απόδειξη υπέρ του εκδότη μόνο αν το προσκόμισε ο αντίδικος ή αν πρόκειται για τα βιβλία που αναφέρονται στο άρθρο 444 ΚΠολΔ. Έτσι, είναι δυνατή η έκδοση διαταγής πληρωμής με βάση τιμολόγια, μόνο αν τα έγγραφα αυτά φέρουν την υπογραφή του αγοραστή ή του αποδεχόμενου τις υπηρεσίες, κατά τρόπο που να αποδέχεται την οφειλή του. Στην περίπτωση δε κατά την οποία έχει υπογράψει επί των εγγράφων αυτών (τιμολογίων), κάτω από τη δήλωση παραλαβής, τρίτο πρόσωπο, όπως αντιπρόσωπος του υπόχρεου αγοραστή, κατόπιν εντολής και εξουσιοδοτήσεως τούτου, απαιτείται για την έκδοση διαταγής πληρωμής η εντολή και πληρεξουσιότητα αυτή να αποδεικνύεται από δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο. Η προϋπόθεση αυτή επιβάλλεται και από την αρχή της ασφάλειας των συναλλαγών, διότι διαφορετικά ο φερόμενος ως αντιπροσωπευόμενος αγοραστής δεσμεύεται υπέρμετρα, χωρίς να υπάρχει προηγούμενη καθαρή δήλωση της βουλήσεως του για αντιπροσωπευτική διάθεση (ΑΠ 1850/2017, ΑΠ 682/2015, ΑΠ 1608/2014, ΑΠ 1632/2013, ΑΠ 1480/2007, ΕφΛαρ 60/2020, ΕφΑιγ 88/2020, ΕφΠειρ 621/2013, ΕφΑΘ 289/2012, ΕφΠειρ 670/2012 ΤΝΠ Νόμος). Αν, όμως, τα στοιχεία των τιμολογίων και κυρίως η κατάρτιση της οποιασδήποτε σύμβασης, αποδεικνύονται από άλλα έγγραφα συνοδευτικά αυτών, τότε με βάση τα έγγραφα αυτά και τα τιμολόγια, μπορεί να ζητηθεί η έκδοση διαταγής πληρωμής, εφόσον από το συνδυασμό των περισσοτέρων αυτών εγγράφων, που, πάντως, θα πρέπει να έχουν αποδεικτική δύναμη, αποδεικνύεται εγγράφως η ύπαρξη της απαίτησης. Για να έχουν, όμως, αποδεικτική δύναμη τα παραπάνω έγγραφα, θα πρέπει αυτά να έχουν την ιδιόχειρη υπογραφή του εκδότη τους, κατά τα ήδη αναφερθέντα (ΑΠ 933/2011, ΑΠ 1305/2009, ΕφΔωδ 122/2006 ΤΝΠ Νόμος). Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 211-212 ΑΚ, προκύπτει ότι δήλωση βουλήσεως από κάποιον (αντιπρόσωπο) στο όνομα άλλου (αντιπροσωπευόμενου) μέσα στα όρια της εξουσίας αντιπροσώπευσης ενεργεί αμέσως υπέρ και κατά του αντιπροσωπευόμενου. Τα αποτελέσματα αυτά επέρχονται είτε η δήλωση βουλήσεως γίνει ρητά στο όνομα του αντιπροσωπευόμενου, είτε συνάγεται από τις περιστάσεις ότι έγινε στο όνομα του (ΑΠ 1792/2002, ΑΠ 1308/2002). Η εξουσία αντιπροσώπευσης παρέχεται είτε με σχετική δικαιοπραξία, οπότε γίνεται λόγος για εκούσια αντιπροσώπευση είτε με διάταξη νόμου (ΑΠ 134/2004). Περαιτέρω από τις διατάξεις των άρθρων 61, 65, 67,68 και 70 ΑΚ συνάγεται ότι για να υποχρεωθεί το νομικό πρόσωπο από δικαιοπραξία πρέπει αυτή να έχει συναφθεί είτε από το όργανο που το διοικεί, το οποίο να ενεργεί μέσα στα όρια της εξουσίας του, κατά τους όρους της συστατικής πράξεως ή του καταστατικού του, είτε από φυσικό πρόσωπο στο οποίο παρέσχε σχετική εξουσία το όργανο που διοικεί το νομικό πρόσωπο (ΑΠ 1850/2017, 682/2015, ΑΠ 1608/2014, ΑΠ 1632/2013, ΕφΠειρ 621/2013, ΕφΑΘ 289/2012, ΕφΠειρ 670/2012 ΤΝΠ Νόμος). Στην προκειμένη περίπτωση, η εκκαλούσα — καθ’ ης η ανακοπή ισχυρίζεται με την υπό κρίση έφεση της ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου ότι δεν αποδεικνύεται εγγράφως η απαίτηση για την οποία εκδόθηκε η διαταγή πληρωμής, και την ακύρωσε ενώ συνέτρεχαν όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για την έκδοση της. Ο λόγος αυτός, είναι νόμιμος, στηριζόμενος στις παραπάνω διατάξεις και, πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική του βασιμότητα.
Το προσκομισθέν για την έκδοση της ανακοπτόμενης διαταγής πληρωμής τιμολόγιο, δεν φέρει υπογραφή του αποδεχόμενου τις υπηρεσίες ως άνω νομικού προσώπου, κατά τρόπο που να αποδέχεται την οφειλή του, ήτοι δεν φέρει υπογραφή είτε του εκπροσώπου του, είτε έτερου αρμοδίου οργάνου για την παραλαβή του εν λόγω τιμολογίου. Από δε τα άλλα δύο έγγραφα που προσκομίστηκαν για την έκδοση της διαταγής πληρωμής δεν αποδεικνύεται η εκ μέρους του ανακόπτοντος ανάληψη υποχρέωσης καταβολής του ως άνω ποσού βάσει του ως άνω τιμολογίου. Ο ισχυρισμός της εκκαλούσας ότι από την αναγραφόμενη στο πίσω μέρος του ως άνω τιμολογίου βεβαίωση, προκύπτει η παραλαβή του από το ανακόπτον – εφεσίβλητο νομικό πρόσωπο, κρίνεται απορριπτέος ως ουσιαστικά αβάσιμος, διότι από τη βεβαίωση αυτή ουδόλως προκύπτει η παραλαβή του τιμολογίου αυτού από αρμόδιο εκπρόσωπο ή υπάλληλο του εφεσίβλητου.
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ