Απορρίφθηκαν από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της ΝΔ τα αιτήματα αντισυνταγματικότητας που κατέθεσαν ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση, Νέα Αριστερά και Νίκη στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας για την «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων». Υπέρ της αντισυνταγματικότητας τάχθηκαν ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ και Πλεύση Ελευθερίας.
«Το νομοσχέδιο είναι απολύτως συμβατό με το συνταγματικό κείμενο», τόνισε ο Υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης απορρίπτοντας τα αιτήματα αντισυνταγματικότητας που κατατέθηκαν.
Ο Υπουργός, απευθυνόμενος στον πρόεδρο της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτη Φάμελλο, τόνισε ότι είναι «αυτονόητες οι απαντήσεις σε όσα ισχυρίσθηκε» και πρόσθεσε ότι «σε εσάς έχω θέσει ένα ζήτημα στις Επιτροπές το οποίο δεν έχει βρει απάντηση. Γιατί το 2018 ο κ. Γαβρόγλου έφερε στον νόμο 4521 του 2018 μία διάταξη με την οποία αναγνώριζε όλα τα πτυχία των διεθνών οργανισμών που βρίσκονται στην Ελλάδα ως απολύτως νόμιμα. Μια διάταξη που αφαιρέθηκε ύστερα από ντιμπέιτ στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ». Η διάταξη αυτή τότε, υπογράμμισε ο υπουργός, «είχε κατατεθεί με βάση την αρχή της διασυνοριακότητας, η οποία αφορά το δικαίωμα εγκατάστασης, κι όχι αυτό της σύστασης, όπως λέμε στο νομοσχέδιο». Ο ισχυρισμός μας, είπε ο κ. Πιερρακάκης, είναι πως «αυτό το οποίο κάνουμε είναι απολύτως συμβατό με το συνταγματικό κείμενο διότι απ’ ό,τι φαίνεται αυτό ακριβώς πίστευε και ο Υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ όταν κατέθετε τη συγκεκριμένη διάταξη, και μάλιστα εμείς το κάνουμε με πολύ πιο αυστηρούς όρους απ’ ό,τι εσείς».
Ο Υπουργός επεσήμανε ότι η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής στη γνωμοδότησή της «διαψεύδει πανηγυρικά τους φορείς της μίας και μοναδικής αλήθειας περί αντισυνταγματικότητας του κειμένου. Διότι λέει ακριβώς αυτά που λέγαμε στις Επιτροπές. Ότι υπάρχουν δύο σχολές σκέψης ότι εμείς υιοθετούμε αυτή τη σχολή σκέψης και ότι στο τέλος της ημέρας αυτό θα κριθεί. Δεν είδαμε να γράφει κάτι περί κάθετης αντισυνταγματικότητας, διότι στο τέλος της ημέρας είναι απολύτως προσβλητικό για τη δικαστική εξουσία να θεωρούν ότι όλα κρίνονται από την Αντιπολίτευση κι όχι από τη δικαστική εξουσία».
Δείτε εδώ την έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής
Ο κ. Πιερρακάκης τόνισε πως «εμείς διαλέγουμε να εμπιστευτούμε γνωμοδοτήσεις κορυφαίων Καθηγητών του Συνταγματικού Δικαίου και του Διοικητικού Δικαίου, έχοντας αντλήσει πάρα πολλά στοιχεία που υπάρχουν σε αυτές τις γνωμοδοτήσεις» και σχολίασε τη στάση του κοινοβουλευτικού του ΠΑΣΟΚ λέγοντας πως «είναι “χάρμα” να διαφωνείτε με τον κ. Βενιζέλο και τον κ. Αλιβιζάτο. Όταν ο κ. Ανδρουλάκης έλεγε ότι θα πούμε “ναι”, αρκεί το νομοσχέδιο να μην είναι σε βάρος των δημόσιων Πανεπιστημίων, γνώριζε και τις συνταγματικές γνωμοδοτήσεις πάνω στις οποίες βασίζεται το νομοσχέδιο».
Καταλόγισε, δε, στην Αντιπολίτευση ότι χρησιμοποιεί «το Σύνταγμα ως φύλο συκής». «Για εμάς», είπε, «η προσέγγισή μας περιλαμβάνει και αναγνωρίζει μια σειρά από θεμελιώδεις μεταβολές οι οποίες έγιναν από το 1975 και μετά», ενώ εξήγησε πως «ο συνταγματικός νομοθέτης χρησιμοποιούσε τα ΝΠΔΔ ως κυρίαρχο μηχανισμό άσκησης της κρατικής εξουσίας. Από τότε όμως έχουν αλλάξει πολλά πράγματα: η διασυνοριακότητα, η συμμετοχή μας στην ΕΕ, η δημιουργία των Ανεξάρτητων Αρχών και της συγκεκριμένης Ανεξάρτητης Αρχής, η οποία πιστοποιεί, ελέγχει τα δημόσια πανεπιστήμια και θα ελέγχει και τα συγκεκριμένα παραρτήματα ξένων Πανεπιστημίων, δημοσίων και μη κρατικών. Αυτό γίνεται σε συνάρτηση και με τη δική μας εσωτερική νομολογία».
Υπενθύμισε ο ίδιος ότι «το ΣτΕ για την παράγραφο 4 του άρθρου 16 έχει αποφανθεί ότι το “δωρεάν” δεν αφορούσε τα μεταπτυχιακά προγράμματα με βάση το πρίσμα του συνταγματικού νομοθέτη, εξ ου και έχουμε δίδακτρα σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Να πω εδώ για τους θιασώτες της δωρεάν Παιδείας της αντιπολίτευσης ότι τα μεταπτυχιακά προγράμματα επί της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αυξήθηκαν όπως επίσης μειώθηκε και η χρηματοδότηση των δημοσίων Πανεπιστημίων βάσει των αριθμών».
Ο Υπουργός ξεκαθάρισε πάντως ότι όταν μιλούσε για «τοτέμ και ταμπού δεν αναφερόμουν στο αντισυνταγματικό κείμενο – όπως διέρρεε η μονταζιέρα κάποιων – αλλά στην στενή πεποίθηση της μίας και μοναδικής αλήθειας, ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι η μόνη χώρα ίσως στον κόσμο, η οποία έχει απαγόρευση στα μη κρατικά Πανεπιστήμια. Μόνο εμείς και η Κούβα είμαστε». Συμπλήρωσε πως «η μοίρα αυτού του τόπου δεν είναι ο φόβος που μερικοί κομίζουν σε αυτή τη Αίθουσα ως κήνσορες, είναι το να αγκαλιάσουμε το μέλλον και να αφεθούμε σε αυτό χωρίς φόβο, με σθένος, ελπίδα, και τόλμη για το αύριο. Αυτό θέλουν οι Έλληνες πολίτες και αυτό θα ακολουθήσουμε εμείς».
Πλεύρης: «Η ερμηνεία του Συντάγματος επί του Ενωσιακού Δικαίου δεν σημαίνει ότι καταστρατηγείται το Σύνταγμα»
Ο βουλευτής της ΝΔ Θάνος Πλεύρης «αντιλέγοντας» στις προτάσεις αντισυνταγματικότητας που κατέθεσαν τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, απέρριψε τα επιχειρήματα που αντέτειναν υποστηρίζοντας ότι στις αποφάσεις του ΣτΕ από τις αρχικές του αποφάσεις από το 1998 υπήρχαν μειοψηφίες, κάτι που καταδεικνύει πως πάντοτε υπήρχε θέμα ερμηνείας του άρθρου 16 του Συντάγματος. Επεσήμανε, ότι η συνταγματική πρόβλεψη του άρθρου 16 παρ. 4 του Συντάγματος ορίζει ρητώς πως όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα στην δωρεάν Παιδεία σε όλες στις βαθμίδες και στα Πανεπιστήμια, αλλά συμπλήρωσε πως «υπήρξε η απόφαση 2411/2012 όπου αναφέρει ότι μπορεί να γίνονται μεταπτυχιακές σπουδές επί αμοιβής από τα κρατικά Πανεπιστήμια». Η ερμηνεία του Συντάγματος επί του Ενωσιακού Δικαίου, είπε ο βουλευτής, «δεν σημαίνει ότι καταστρατηγείται το Σύνταγμα» και «η θεωρία ενός ζωντανού Συντάγματος είναι η εφαρμογή του επί των δεδομένων που υπάρχουν».
Ο κ. Πλεύρης κάνοντας και μια γραμματική ερμηνεία του άρθρου 16 ανέφερε ότι αυτό αφορά την σύσταση ΑΕΙ από ιδιώτες, πλην όμως εδώ δεν έχουμε σύσταση, αλλά εγκατάσταση υπαρχόντων Πανεπιστημίων χωρών της ΕΕ που θα έρθουν να δημιουργήσουν παράρτημα στη χώρα μας. Υπάρχει – είπε – πλέον όμως και «ένα νέο δεδομένο που είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την Ουγγαρία του 2020 που έκρινε ότι η επί αμοιβή και σταθερή παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών υπάγεται στο άρθρο 49 της Συνθήκης λειτουργίας της ΕΕ, και άρα απαγορεύεται να μην επιτρέπεται η ελευθερία κίνησης». Ο κ. Πλεύρης απέδωσε στα επιχειρήματα της «πλήρη αντίφαση λογικής». Υποστήριξε ο βουλευτής της ΝΔ ότι αυτό που ενδιαφέρει το συνταγματικό νομοθέτη είναι τα Πανεπιστήμια να μην είναι κερδοσκοπικά και το Κράτος να έχει τον απόλυτο έλεγχο, δεδομένα που γίνονται σεβαστά στο παρόν νομοσχέδιο. Ο κ. Πλεύρης είπε πως «με βάση την Συνθήκη της ΕΕ έχουμε πάει στο σχέδιο νόμου αυτό στα όρια που μπορούν να ερμηνευτούν στην βάση του γράμματος και του πνεύματος του άρθρου 16 του Συντάγματος με πλήρη σεβασμό του». Κάλεσε το ΠΑΣΟΚ να κάνει την αυτοκριτική του, καθώς το 2008 δεν ψήφισαν την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Οι θέσεις κομμάτων που έθεσαν θέμα Αντισυνταγματικότητας
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θεοδώρα Τζάκρη, ως «λέγουσα», υποστήριξε το αίτημα αντισυνταγματικότητας που κατέθεσε το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης επί της Αρχής και των άρθρων του Δ’ Μέρους, που αφορούν τις ρυθμίσεις για την δυνατότητα ίδρυσης παρατημάτων ξένων Πανεπιστημίων λέγοντας «πως έχει εκπλαγεί ο νομικός κόσμος της χώρας και όχι μόνο οι συνταγματολόγοι από την αντισυνταγματική πρωτοβουλία που μας καταθέτετε, η οποία δεν έχει προηγούμενο στην λειτουργία του ελληνικού Κράτους ως σήμερα».
Χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «θεσμική εκτροπή» καθώς -όπως είπε- «επιμένετε στην παρερμηνεία του άρθρου 16 του Συντάγματος που απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, αναθέτοντας τις υπηρεσίες παροχής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου κατ’ αποκλειστικότητα». Πρόσθεσε ότι «η συνταγματική αυτή επιταγή στην κυριολεξία παραβιάζεται με εντυπωσιακό τρόπο καθώς η νομοθετική σας πρωτοβουλία κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση και δίνετε τη δυνατότητα σε Νομικά Πρόσωπα του Ιδιωτικού Δικαίου, δηλαδή στις λεγόμενες πανεπιστημιακές εταιρείες , σε εταιρείες της αγοράς».
Τζάκρη: «Δίνετε τη δυνατότητα σε Νομικά Πρόσωπα του Ιδιωτικού Δικαίου, δηλαδή στις λεγόμενες πανεπιστημιακές εταιρείες, σε εταιρείες της αγοράς»
Η κυρία Τζάκρη καταλόγισε στην Κυβέρνηση παραβίαση του Συντάγματος με «απροκάλυπτο τρόπο», σημειώνοντας ότι αυτό «αποτελεί μοναδικό ιστορικό περιστατικό συνταγματικής παραβίασης». Εκτίμησε, δε, πως «θα δημιουργήσει ένα παράλληλο χάος στην αντίστοιχη αγορά τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που θέλετε να εγκαθιδρύσετε». Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε ότι τελικά το θέμα θα κριθεί από τα διοικητικά δικαστήρια και προέβλεψε ότι εκεί «η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία θα καθαιρεθεί».
Η κυρία Τζάκρη, ανέφερε ότι η ΝΔ από την μια υποστηρίζει την ελάχιστη βάση εισαγωγής για τα δημόσια Πανεπιστήμια, και από την άλλη για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια θέτει τον μέσο όρο της ελάχιστης βάσης στο γνωστικό πεδίο, κάτι που σημαίνει ότι για τη δημόσια Νομική Σχολή για να εισαχθεί κάποιος πρέπει να έχει μέσο όρο 17,5, ενώ για την ιδιωτική Νομική Σχολή θα αρκεί 8,2 με άριστα το 20.
Νομικά, η βουλευτής είπε πως «το νομοσχέδιο αυτός παραβιάζει το άρθρο 16 του Συντάγματος, της αρχής της ισότητας». Αρνήθηκε «την υπερίσχυση του Ενωσιακού ή Διεθνούς Δικαίου του Συντάγματος, λέγοντας πως μια τέτοια αποδοχή καταργεί την ασφάλεια δικαίου». Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ μεταξύ άλλων σημείωσε ότι «τα σαφή νομικά κείμενα δεν επιδέχονται ερμηνείας» και χαρακτήρισε όσους συνταγματολόγους έχουν ταχθεί υπέρ της συνταγματικότητας ως «μια μικρή ομάδα νομικών φίλων σας» και «δεν θα μας πει μια ελάχιστη πλειοψηφία συνταγματολόγων τι λέει το Σύνταγμα. Το διαβάζουμε μόνοι μας. Και το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος μάς λέει ότι η τήρησή τους δεν επαφίεται στον πατριωτισμό των συνταγματολόγων και δη μιας ελάχιστης μειοψηφίας εξ αυτών, αλλά στον πατριωτισμό όλων των ενεργών πολιτών. Και όχι συνταγματολόγων που το “απαγορεύεται” το κάνουν “επιτρέπεται”». Σε λίγο, είπε η κυρία Τζάκρη, «θα μας μιλήσετε για ιδιωτική Δικαιοσύνη, ιδιωτική αστυνομία και ιδιωτικό στρατό». Ο νόμιμος τρόπος, είπε η «λέγουσα» της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι η συνταγματική αναθεώρηση, και μετά εάν έχετε την δυνατότητα αυτή να προχωρήσετε και «όχι, σε ένα έγκλημα πολιτικής καθοσιώσεως που είναι η εκ προθέσεως παράβαση του Συντάγματος» αλλά «η Ιστορία θα απαντήσει γιατί επιλέγετε ντάλα μεσημέρι, υπό το φως της ημέρας, να παραβιάσετε το Σύνταγμα».
O βουλευτής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής, ως «λέγων» του αιτήματος αντισυνταγματικότητας που κατέθεσε το κόμμα του, υποστήριξε «ότι η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής δεν είναι βολική για την Κυβέρνηση και αναφέρει πως το θέμα θα κριθεί από την Ελληνική Δικαιοσύνη, δε γνωμοδοτεί αλλά παραπέμπει ευθέως στο ΣτΕ για την συνταγματικότητα ή όχι αυτού του νόμου». Τόνισε ότι «στο άρθρο 16 του Συντάγματος ορίζεται ρητά ότι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση μπορεί να παρέχεται αποκλειστικά από Ιδρύματα Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου» και πρόσθεσε πως «απαγορεύεται η σύσταση Ανώτατων Σχολών από ιδιώτες, ενώ επιτρέπεται η σύσταση ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, όχι όμως ανώτατης εκπαίδευσης, υπό την εποπτεία του Κράτους».
Δελής: «Το νομοσχέδιο αυτό δεν είναι αντισυνταγματικό, αλλά είναι κυρίως αντιεκπαιδευτικό, καθώς υπονομεύει τα μορφωτικά δικαιώματα των λαϊκών οικογενειών και ναρκοθετεί περαιτέρω τις εργασιακές προοπτικές και τα εργασιακά δικαιώματά τους»
Σε αυτά όλα, υποστήριξε ο κ. Δελής τα σχετικά άρθρα του Δ’ Μέρους του νομοσχεδίου «έρχονται σε ευθεία αντίθεση». Εισάγετε, είπε, «μια νέα νομική μορφή» που στην πραγματικότητα «θα λειτουργεί με ιδιωτικο-οικονομικούς όρους και άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας» και «μια απλή ανάγνωση του νομοσχεδίου αρκεί για να το αντιληφθεί κανείς». Υπάρχουν, ανέφερε ο βουλευτής «όρια στις ερμηνείες και αυτές δεν μπορεί να μετατρέπονται σε όχημα για την παραβίαση ενός άρθρου του Συντάγματος» και «κανένας συνταγματικός ελιγμός μέσω του άρθρου 28 δεν μπορεί να εκτρέψει την ακύρωση ενός άλλου Συνταγματικού άρθρου».
Ο βουλευτής του ΚΚΕ, πρόσθεσε, «πως το νομοσχέδιο αυτό δεν είναι αντισυνταγματικό, αλλά είναι κυρίως αντιεκπαιδευτικό, καθώς υπονομεύει τα μορφωτικά δικαιώματα των λαϊκών οικογενειών και ναρκοθετεί περαιτέρω τις εργασιακές προοπτικές και τα εργασιακά δικαιώματά τους». Γι΄ αυτό -είπε- η «δική μας αντίθεση είναι διαφορετική από αυτή που προτάσσουν ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ που θέλουν πρώτα την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος».
Δουδωνής: «Είναι η πρώτη φορά που ένα Εθνικό Κοινοβούλιο θα υποστηρίξει ότι υποχωρεί το Εθνικό Σύνταγμα, ενόψει υποτιθέμενης συγκρούσεως με το Ενωσιακό Δίκαιο»
Η θέση του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ Παναγιώτης Δουδωνής τάχθηκε υπέρ της αντισυνταγματικότητας του νομοσχεδίου, υποστηρίζοντας ότι εμείς «είμαστε υπέρ της ίδρυσης Μη Κρατικών – Μη Κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων, γι’ αυτό και είμαστε κατά του νομοσχεδίου αυτού». Υποστήριξε ότι σε σχέση με το Ενωσιακό Δίκαιο «είναι η πρώτη φορά που ένα Εθνικό Κοινοβούλιο θα υποστηρίξει ότι υποχωρεί το Εθνικό Σύνταγμα, ενόψει υποτιθέμενης συγκρούσεως με το Ενωσιακό Δίκαιο».
Υποστήριξε ότι υπάρχουν αποφάσεις του ΣτΕ που έχουν κρίνει ότι η παροχή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν εμπίπτει στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Επεσήμανε ότι η γνωμοδότηση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής αναφέρει πως «δεν υπάρχει από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου καμία υποχρέωση να ανοίξει η αγορά τριτοβάθμιας εκπαίδευσης». Οι αποφάσεις της ΕΕ για την Ουγγαρία και την Λετονία «δεν αναφέρονται σε άνοιγμα της αγοράς, καθώς και στις δύο χώρες προϋπήρχε ιδιωτική εκπαίδευση προ της αποφάσεως». Ανέφερε ότι είναι παράλογο να λέγεται ότι «το Παράρτημα ενός ιδιωτικού κερδοσκοπικοί Πανεπιστημίου της αλλοδαπής που θα έρθει στην Ελλάδα θα είναι Μη Κερδοσκοπικό, όταν το μητρικό δεν είναι». Ο φρουρός της Ενωσιακής νομιμότητας -είπε ο κ. Δουδωνής- «είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Κομισιόν εδώ και 43 χρόνια έχει στείλει Επιστολή ή έχει παραπέμψει την χώρα για παραβίαση του Ενωσιακού Δικαίου». Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ επεσήμανε ότι η λέξη «απαγορεύεται» που επέλεξε ο συνταγματικός νομοθέτης να χρησιμοποιήσει στο άρθρο 16 δεν τη συναντά κανείς εύκολα παρά μόνο σε έξι άρθρα, θέλοντας έτσι να καταδείξει την αυστηρή αντίθεσή του.