Αντικείμενη στην αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων έκρινε το Δικαστήριο της Ένωσης, με πρόσφατη απόφασή του στην υπόθεση C-420/23, τη νομοθεσία της Πορτογαλίας, βάσει της οποίας οι πράξεις βραχυπρόθεσμης διαχείρισης ρευστών διαθεσίμων απαλλάσσονται από το τέλος χαρτοσήμου όταν αφορούν οντότητες εγκατεστημένες στην Πορτογαλία, πλην όμως δεν απαλλάσσονται σε περίπτωση κατά την οποία ο δανειολήπτης είναι εγκατεστημένος σε έτερο κράτος μέλος.
Η υπόθεση της κύριας δίκης αφορούσε τη χορήγηση έντοκων δανείων στα πλαίσια συγκεντρωτικής ταμειακής διαχείρισης (cash pooling) εντός ομίλου επιχειρήσεων. Εν προκειμένω, η δανείστρια εταιρεία είχε την έδρα της στην Πορτογαλία ενώ η δανειολήπτρια εταιρεία στη Γαλλία. Στα πλαίσια διενεργηθέντος φορολογικού ελέγχου, η φορολογική αρχή εξέδωσε διορθωτική πράξη επιβολής φόρου, κρίνοντας πως οι επίδικες πράξεις χορήγησης δανείων ήταν υποκείμενες σε τέλος χαρτοσήμου.
Δεδομένων των αντίθετων αποφάσεων του Διαιτητικού Δικαστηρίου Φορολογικών Διαφορών, επί υποθέσεων που αφορούσαν τους ίδιους διαδίκους και τα ίδια πραγματικά περιστατικά, το αιτούν δικαστήριο (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ.
Το ΔΕΕ υπενθύμισε ότι, σύμφωνα με πάγια νομολογία του, ο ενδεχομένως παρεμφερής χαρακτήρας μιας διασυνοριακής κατάστασης με μια εσωτερική κατάσταση του κράτους μέλους πρέπει να εξετάζεται λαμβανομένων υπόψη του σκοπού που επιδιώκεται από τις επίμαχες εθνικές διατάξεις, καθώς και του αντικειμένου και του περιεχομένου τους. Μόνον τα ουσιώδη κριτήρια διακρίσεως που προβλέπονται από την επίμαχη νομοθεσία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να εκτιμηθεί αν η διαφορετική μεταχείριση που απορρέει από την εν λόγω νομοθεσία αποτελεί συνέπεια μιας αντικειμενικής διαφοράς των καταστάσεων.
Δεδομένου ότι, στην προκειμένη περίπτωση, ο επίμαχος φόρος υπολογίστηκε για κάθε πράξη χωριστά, με την εφαρμογή σταθερού φορολογικού συντελεστή, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων περιστάσεων της πράξεως, η περίπτωση δανείου χορηγούμενου σε δανειολήπτη κάτοικο ημεδαπής φάνηκε να είναι παρεμφερής εκείνης του δανείου που χορηγείται σε δανειολήπτη κάτοικο αλλοδαπής.
Ως εκ τούτου, λαμβανομένων υπόψη του σκοπού και του περιεχομένου της επίμαχης στην υπόθεση της κύριας δίκης ρυθμίσεως, η οφειλόμενη στην εν λόγω ρύθμιση διαφορετική μεταχείριση δεν φάνηκε να στηρίζεται, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, σε αντικειμενική διαφορά καταστάσεων.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: ΔΕΕ υπόθ. C-420/23