Η «Γνώμη» της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής (ΕΕΒΤ), το πρώτο επίσημο ελληνικό κείμενο που ασχολείται με το εξειδικευμένο ζήτημα του αντικτύπου της ανάπτυξης και χρήσης εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης στην υγεία, παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την 1η Μαρτίου στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου, στην Πλάκα.
Έχοντας ήδη συστήσει Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τη διαρκή υποστήριξη των θεμάτων της ΤΝ, αλλά και έχοντας οργανώσει επανειλημμένες ακροάσεις επιστημόνων και εκπροσώπων φορέων, η ΕΕΒΤ στην παρούσα Γνώμη χαρτογραφεί τα ηθικά ζητήματα που εγείρουν οι εφαρμογές της ΤΝ, τα προσεγγίζει μέσα από συνδυασμό ηθικών αλλά και λειτουργικών-διαδικαστικών αρχών, και διατυπώνει τεκμηριωμένες και υλοποιήσιμες προτάσεις για την αρμονική ενσωμάτωση των εφαρμογών ΤΝ στο ελληνικό σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας.
Ειρ. Αγαπηδάκη: «Σημαντική η ανάγκη ιατρικής ακριβείας, όπου δεν θα χάνεται πολύτιμος χρόνος».
Η πρώτη ομιλήτρια, η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, εστίασε στις θετικές επιπτώσεις της εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της υγείας. Αναφέρθηκε στην εφαρμογή της τηλεϊατρικής, στον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας και στην ενεργοποίηση μίας υπηρεσίας με φορητές συσκευές (“wearables”) οι οποίες θα καταγράφουν καθημερινά τους καρδιακούς παλμούς, καθώς και μία σειρά από άλλα βιομετρικά δεδομένα των πολιτών, προκειμένου να εξασφαλίζουν την καλύτερη ρύθμιση των χρονίων νοσημάτων που αφορούν στα καρδιαγγειακά και την έγκαιρη μετάβαση του ασθενούς στο νοσοκομείο. Υποστήριξε την ανάγκη ιατρικής ακριβείας, όπου δεν θα χάνεται πολύτιμος χρόνος, αλλά και που δεν πρόκειται να υποκατασταθεί ποτέ ο άνθρωπος.
Η δεύτερη ομιλήτρια, η Ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου ‘Αννα – Μισέλ Ασημακοπούλου, επεσήμανε – μεταξύ άλλων – ότι η ΤΝ διαθέτει τεράστιο δυναμικό για να βελτιώσει την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης, τις προσφερόμενες υπηρεσίες, να έχουμε ταχύτερη πρόσβαση, εξατομικευμένες ιατρικές φροντίδες. Δίνει επίσης ώθηση στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων, νέων θεραπειών, με στόχο την αντιμετώπιση ασθενειών, την ανάπτυξη συστημάτων ιατρικής διάγνωσης που θα βοηθήσουν τους γιατρούς να είναι πιο ακριβείς και πιο έγκαιρα να διαγιγνώσκουν τα προβλήματα. Στόχος είναι ένα ανθρωποκεντρικό και ισορροπημένο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ΤΝ, που στηρίζεται στο δίκαιο, στην ηθική και στους κατάλληλους κανόνες.
Χαρ. Τσέκερης: «Πρόκειται για την πρώτη Επιτροπή ηθικής στην Ευρώπη ίσως και στον κόσμο, που βάζει στο ίδιο πλαίσιο την ηθική με την τεχνοηθική»
Ο τρίτος ομιλητής, ο Αντιπρόεδρος και Προεδρεύων της ΕΕΒΤ Χαράλαμπος Τσέκερης τόνισε ότι μέσω της «Γνώμης» δημιουργείται ένας ηθικός χώρος που θα τροφοδοτήσει την ψηφιακή ρύθμιση και την ψηφιακή διακυβέρνηση και ότι πρόκειται για την πρώτη Επιτροπή ηθικής στην Ευρώπη ίσως και στον κόσμο, που βάζει στο ίδιο πλαίσιο την ηθική με την τεχνοηθική. Η παραγωγή ψηφιακής καινοτομίας είναι εξίσου σημαντική με την ηθική και ρυθμιστική διακυβέρνηση της καινοτομίας με τρόπο που αντανακλά τις γενικές ηθικές αρχές και τις αξίες της κοινωνίας μας.
Εν συνεχεία, τον λόγο πήραν η Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας Φωφώ Καλύβα και ο Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, Γιάννης Μαστρογεωργίου, ο οποίος παραδέχθηκε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία επανάσταση στην ιστορία του ανθρώπου.
Κατόπιν, ο Δρ. Νομικής – επιστημονικός συνεργάτης ΕΕΒΤ Θεόδωρος Τροκάνας, παρουσίασε τη «Γνώμη» για τις εφαρμογές ΤΝ στην υγεία στην Ελλάδα. Επεσήμανε ότι ήταν πολύ σημαντικό για τα μέλη της Επιτροπής να σκεφτούν και να αξιολογήσουν την ανάπτυξη και τη χρήση των εφαρμογών της ΤΝ στην υγεία υπό το πρίσμα μιας σειράς θεμελιωδών αρχών, τις οποίες χώρισαν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, στις ηθικές, στις κλασσικές αρχές και στις διαδικαστικές αρχές. Στις ηθικές συγκαταλέγονται η αυτονομία, η ιδιωτικότητα η ωφέλεια, η πρόκληση βλάβης η δικαιοσύνη, η ίση μεταχείριση, ενώ στις διαδικαστικές αρχές έχουμε τις αρχές της πρόληψης, της προφύλαξης, της επεξηγησιμότητας και της συμπληρωματικότητας. Τέλος τόνισε ότι η ΑΙ δεν πρέπει να υποκαθιστά τον άνθρωπο αλλά να λειτουργεί συμπληρωματικά.
Ισμ. Κριάρη: «Θα έλθει η στιγμή που θα πρέπει να αποφασίσουμε ως κοινωνία ως που θέλουμε να φτάσουμε»
Η Ομότιμη Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μέλος της ΕΕΒΤ Ισμήνη Κριάρη τόνισε πως: «Η ΤΝ έχει την ιδιότητα ότι πρόκειται να επηρεάσει όλες τις πτυχές της ζωής μας στο μέλλον και όταν λέμε όλες τις πτυχές, εννοούμε τα πάντα. Όταν θα φτάσουμε στο επίπεδο να έχουμε αλληλεπίδραση μεταξύ μιας μηχανής και ενός εγκεφάλου, τότε το θέμα δεν θα είναι μονάχα θέμα τεχνολογικό ούτε τεχνοκρατικό, διότι εκείνη τη στιγμή θα πρέπει να αποφασίσουμε ως κοινωνία ως που θέλουμε να φτάσουμε».
Επόμενος ομιλητής, ο Ομότιμος Καθηγητής Γενικής Βιολογίας-Iατρικής Μοριακής Γενετικής της Ιατρικής Σχολής, του Πανεπιστημίου Πατρών και μέλος ΕΕΒΤ Νικόλαος Μοσχονάς αναφέρθηκε στην ιστορία της εξέλιξης της ΤΝ και στις απίστευτες δυνατότητες εφαρμογής της και μετεξέλιξής της.
Λ. Μήτρου: «Προσοχή στην ασφάλεια των εφαρμογών»
Τέλος, η Καθηγήτρια του Τμήματος Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων της Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Αιγαίου και Πρόεδρος του Ινστιτούτου για το Δίκαιο Προστασίας της Ιδιωτικότητας, των Προσωπικών Δεδομένων και την Τεχνολογία του EPLO Λίλιαν Μήτρου επέστησε την προσοχή, πέρα από την ανάγκη προστασίας των προσωπικών δεδομένων, στο πρόβλημα της ασφάλειας των εφαρμογών ΤΝ, λόγω της τεχνικής πολυπλοκότητάς τους και της υπεισέλευσης του ανθρώπινου παράγοντα στον σχεδιασμό και την λειτουργία των αλγορίθμων.
Τη συζήτησε διηύθυνε ο δημοσιογράφος Γιάννης Πολίτης.
Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τη «Γνώμη» εδώ.
* Η κ. Σάντυ Χατζηκωνσταντή είναι Δικηγόρος – ΔΜΣ.