Εισαγωγικά
Η επιβολή έκτακτης εισφοράς στα υπερκέρδη των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Η ανάγκη επιβολής του μέτρου αυτού προέκυψε από την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου μετά την πανδημία COVID-19 η οποία επιδεινώθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η εργαλειοθήκη που παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2021 και το σχέδιο δράσης REPowerEU τον Μάρτιο του 2022 στόχευαν στη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και τη μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές.
Στην Ελλάδα, με το άρθρο 37 του Ν. 4936/2022 θεσπίστηκε έκτακτη εισφορά βαρύνουσα τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αντιστοιχεί στο 90% επί της θετικής διαφοράς του Μεικτού Περιθωρίου Κέρδους (ΜΠΚ) κάθε μονάδας παραγωγής και για κάθε έναν από τους μήνες της περιόδου από 1.10.2021 έως και 30.6.2022 σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγουμένου έτους. Περαιτέρω, προς αποφυγή λήψης αποσπασματικών μέτρων και απορρύθμισης της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, υιοθετήθηκε ο Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1854, ο οποίος εισήγαγε ανώτατο όριο στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και προέβλεψε τη διανομή των πλεοναζόντων εσόδων στους καταναλωτές.
Η απόφαση του ΣτΕ
Το Συμβούλιο της Επικρατείας με την απόφαση υπ’ αριθμ. 188/2024 κλήθηκε να εξετάσει αφενός τη συνταγματικότητα του άρθρου 37 Ν. 4936/2022 και τη συμφωνία του με τον Κανονισμό 2022/1854/ΕΕ και την ΕΣΔΑ, αφετέρου τη νομιμότητα των κατ’ εξουσιοδότηση εκδοθεισών κοινών αποφάσεων των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ/ΔΗΕ/87027/2890/30.8.2022 και της τροποποιητικής της ΥΠΕΝ/ΔΗΕ/111281/4111/26.10.2022). Ειδικότερα, κρίθηκε ότι η επίδικη εισφορά:
- Δεν αποτελεί φόρο, αλλά μέτρο οικονομικής φύσης για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς ενέργειας και τη στήριξη των καταναλωτών.
- Δεν αντίκειται στον εν συνεχεία θεσπισθέντα Κανονισμό (ΕΕ) 2022/1854.
- Είναι συμβατή με το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος και την ΕΣΔΑ, καθώς επιβλήθηκε για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ήταν έκτακτη και προσωρινή, βασιζόταν σε αντικειμενικά κριτήρια και αφορούσε μόνο τα υπερκέρδη των παραγωγών.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: ΣτΕ 188/2024 (7μ)