Η Γενική Εισαγγελέας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις προτάσεις της που ανέπτυξε την προηγούμενη εβδομάδα στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-29/22 P και C-44/22 P | KS και KD κατά Συμβουλίου κ.λπ., εκτίμησε ότι το ενωσιακό δίκαιο παρέχει στα δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης την αρμοδιότητα να επιλαμβάνονται αγωγών αποζημίωσης που ασκούνται από ιδιώτες για προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους στο πλαίσιο μέτρων της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ένωσης.
Ιστορικό
Δύο άτομα έχασαν μέλη της οικογένειάς τους το 1999 κατά τη σύρραξη στο Κοσσυφοπέδιο. Οι δολοφονίες και εξαφανίσεις ουδέποτε εξιχνιάστηκαν. Το 2008, η Ευρωπαϊκή Ένωση ίδρυσε μη στρατιωτική αποστολή, την αποστολή της Ένωσης για την επιβολή του κράτους δικαίου στο Κοσσυφοπέδιο (Eulex Κοσσυφοπέδιο), η οποία ήταν επιφορτισμένη, μεταξύ άλλων, με τη διερεύνηση τέτοιων εγκλημάτων.
Κατά τους ενδιαφερομένους, η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν διενήργησε προσήκουσα έρευνα όσον αφορά τα εγκλήματα με θύματα τα μέλη της οικογένειάς τους. Ως εκ τούτου, προέβαλαν προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Άσκησαν αγωγή αποζημίωσης ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστησαν. Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την αγωγή, κρίνοντας εαυτό αναρμόδιο να επιληφθεί της υπόθεσης. Οι ενδιαφερόμενοι και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άσκησαν αναιρέσεις κατά της απόφασης του Γενικού Δικαστηρίου.
Η παρούσα υπόθεση, στην οποία η γενική εισαγγελέας T. Ćapeta αναπτύσσει τις προτάσεις της, εγείρει σημαντικά ζητήματα όσον αφορά τα όρια της αρμοδιότητας των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) που προβλέπουν οι Συνθήκες.
Προτάσεις Γενικής Εισαγγελέως
Με τις προτάσεις της, η γενική εισαγγελέας T. Ćapeta καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το δίκαιο της Ένωσης δεν περιορίζει την αρμοδιότητα των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης να επιλαμβάνονται αγωγών αποζημίωσης που ασκούνται από ιδιώτες και στηρίζονται σε προβαλλόμενη προσβολή θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο μέτρου οποιουδήποτε είδους το οποίο εμπίπτει στην ΚΕΠΠΑ.
Η ως άνω ερμηνεία απορρέει από τις συνταγματικές αρχές της έννομης τάξης της Ένωσης, κυρίως δε από το κράτος δικαίου, το οποίο περιλαμβάνει το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, καθώς και από την αρχή που επιβάλλει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο όλων των πολιτικών της Ένωσης. Ο συνταγματικός ρόλος των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης που απορρέει από τις αρχές αυτές μπορεί να περιοριστεί μόνον κατ’ εξαίρεση. Η προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν μπορεί να αποτελεί πολιτική επιλογή εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα δε δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης πρέπει να είναι αρμόδια να διασφαλίζουν ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται στο πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ δεν υπερβαίνουν τις «κόκκινες γραμμές» που θέτουν τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Ως εκ τούτου, η γενική εισαγγελέας προτείνει στο Δικαστήριο να αποφανθεί ότι το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο καθόσον έκρινε εαυτό αναρμόδιο να εκδικάσει την αγωγή αποζημίωσης.
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Θεμελιώδη Δικαιώματα