Το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου έκρουσε, έτι μία φορά, τον κώδωνα του κινδύνου στην Ουγγαρία με αφορμή αυτήν την φορά τις αγορές γεωργικών προϊόντων στην υπόθεση C-557/23. Οι Ευρωπαίοι δικαστές επισήμαν ότι η ουγγρική νομοθεσία, η οποία απαιτεί από τους εμπόρους να προσφέρουν προς πώληση ορισμένα γεωργικά προϊόντα σε σταθερή τιμή και σε προκαθορισμένες ποσότητες, είναι αντίθετη προς το δίκαιο της ΕΕ
Η νομοθεσία αυτή εμποδίζει τους εμπόρους να καθορίζουν ελεύθερα, άνευ κατάλληλης αιτιολόγησης, τις τιμές πωλήσεως και τις προσφερόμενες προς πώληση ποσότητες των προϊόντων αυτών με βάση οικονομικές εκτιμήσεις.
Τον Φεβρουάριο του 2022, στο πλαίσιο της πανδημίας Covid-19, η Ουγγαρία ρύθμισε, με κυβερνητικό διάταγμα, την εμπορία έξι βασικών προϊόντων (ορισμένα είδη ζάχαρης, αλεύρι σίτου, ηλιέλαιο, χοιρινό κρέας, κρέας πουλερικών και γάλα). Από τον Νοέμβριο του 2022, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, το διάταγμα τροποποιήθηκε και προστέθηκαν στον κατάλογο άλλα δύο προϊόντα, συγκεκριμένα τα αυγά και οι πατάτες. Το εν λόγω κυβερνητικό διάταγμα παρέμεινε σε ισχύ έως τις 31 Ιουλίου 2023.
Σύμφωνα με το εν λόγω διάταγμα, οι έμποροι που είχαν ήδη διαθέσει στην αγορά τα εν λόγω προϊόντα σε μία συγκεκριμένη προγενέστερη ημερομηνία υποχρεούνταν (με ποινή προστίμου) να προσφέρουν προς πώληση μία προκαθορισμένη ποσότητα – με κριτήριο, αρχικά, τη μέση ημερήσια ποσότητα που προσφερόταν προς πώληση κατά τη διάρκεια μίας περιόδου αναφοράς και, στη συνέχεια, την ποσότητα των εν λόγω προϊόντων σε απόθεμα κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου αναφοράς – σε μία ελεγχόμενη τιμή.
Τον Μάιο του 2023, οι ουγγρικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο στον λιανοπωλητή SPAR Magyarország, αφού διαπίστωσαν ότι σε ένα από τα καταστήματά του δεν είχε τηρήσει τις ημερήσιες ποσότητες σε απόθεμα πέντε προϊόντων που αναφέρονται στο διάταγμα. Η SPAR άσκησε ενώπιον του Szeged High Court (Ουγγαρία) προσφυγή με αίτημα την ακύρωση της απόφασης των αρχών. Δεδομένου ότι υπήρχαν αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητα του κυβερνητικού διατάγματος με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και ιδίως με την αρχή της ελεύθερης διαμόρφωσης των τιμών πώλησης των γεωργικών προϊόντων βάσει του θεμιτού ανταγωνισμού, το εθνικό δικαστήριο ζήτησε προδικαστική απόφαση από το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου.
Κατ’ αρχάς, το Δικαστήριο της Ε.Ε. τόνισε ότι το κυβερνητικό διάταγμα υπονομεύει τον θεμιτό ανταγωνισμό, θεμελιώδες στοιχείο του κανονισμού . Η υποχρέωση προσφοράς προς πώληση γεωργικών προϊόντων σε ρυθμιζόμενες τιμές και σε συγκεκριμένες ποσότητες εμποδίζει τους εμπόρους να καθορίζουν ελεύθερα τις τιμές πώλησης και τις ποσότητες που επιθυμούν να πωλήσουν με βάση οικονομικές εκτιμήσεις.
Στη συνέχεια, το Δικαστήριο εξέτασε το επιχείρημα της Ουγγαρίας ότι ο περιορισμός αυτός δικαιολογείται από τους στόχους της καταπολέμησης του πληθωρισμού και της προστασίας των μειονεκτούντων καταναλωτών μέσω της εγγυημένης προμήθειας βασικών τροφίμων σε προσιτές τιμές. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι, ακόμη και αν το προσβαλλόμενο κυβερνητικό διάταγμα ήταν κατάλληλο για την επίτευξη των στόχων αυτών, τα μέτρα που συνεπάγονται δεν είναι αναλογικά. Η υπονόμευση της ελεύθερης πρόσβασης των εμπόρων στην αγορά σε συνθήκες ουσιαστικού ανταγωνισμού και η διατάραξη ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού που προκαλείται από τις ρυθμιζόμενες τιμές και ποσότητες που επιβάλλονται στους εμπόρους αυτούς υπερβαίνουν τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων που επιδιώκει το διάταγμα.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο κρίνει ότι το διάταγμα της ουγγρικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος προστίμων που προβλέπει το διάταγμα αυτό, αντίκειται στον επίμαχο κανονισμό.
Δείτε την απόφαση στην Qualex: ΔΕΕ υπόθ. C-557/23