Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με τα νέα μέτρα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η οποία αποσκοπεί στην προστασία των πολιτών της ΕΕ και του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ από τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Με τη νέα δέσμη μέτρων, όλοι οι κανόνες που ισχύουν για τον ιδιωτικό τομέα θα μεταφερθούν σε έναν νέο κανονισμό, ενώ η Οδηγία θα αφορά την οργάνωση των θεσμικών συστημάτων AML/CFT σε εθνικό επίπεδο στα κράτη μέλη.
Η προσωρινή συμφωνία σχετικά με τον κανονισμό για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες θα εναρμονίσει, για πρώτη φορά, εξαντλητικά τους κανόνες σε ολόκληρη την ΕΕ, καλύπτοντας τα πιθανά κενά που χρησιμοποιούν οι παρανομούντες για τη νομιμοποίηση παράνομων εσόδων ή τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η συμφωνία εκτιμάται ότι θα βελτιώσει την οργάνωση των εθνικών συστημάτων καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Κανονισμός για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Υπόχρεοι φορείς
Οι υπόχρεες οντότητες, όπως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι τράπεζες, τα κτηματομεσιτικά γραφεία, οι υπηρεσίες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, τα καζίνο, οι έμποροι – διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο ως εγγυητές στο πλαίσιο καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML/CTF), καθώς έχουν προνομιακή θέση για τον εντοπισμό ύποπτων δραστηριοτήτων.
Η προσωρινή συμφωνία επεκτείνει τον κατάλογο των υπόχρεων φορέων σε νέους οργανισμούς. Οι νέοι κανόνες θα καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος του τομέα της κρυπτογράφησης, υποχρεώνοντας όλους τους παρόχους υπηρεσιών περιουσιακών στοιχείων κρυπτογράφησης (CASPs) να διεξάγουν τη δέουσα επιμέλεια για τους πελάτες τους. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επαληθεύουν γεγονότα και πληροφορίες σχετικά με τους πελάτες τους, καθώς και να αναφέρουν ύποπτες δραστηριότητες.
Με βάση τη συμφωνία, οι πάροχοι υπηρεσιών περιουσιακών στοιχείων κρυπτογράφησης θα πρέπει να εφαρμόζουν μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τους πελάτες όταν διενεργούν συναλλαγές ύψους 1.000 ευρώ και άνω.
Άλλοι τομείς που θα αφορούν τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας και υποβολής εκθέσεων θα είναι οι έμποροι ειδών πολυτελείας, όπως τα πολύτιμα μέταλλα, οι πολύτιμοι λίθοι, οι κοσμηματοπώλες, οι ωρολογοποιοί και οι χρυσοχόοι. Οι έμποροι πολυτελών αυτοκινήτων, αεροπλάνων και σκαφών αναψυχής, καθώς και πολιτιστικών αγαθών (όπως έργα τέχνης) θα καταστούν επίσης υπόχρεοι φορείς.
Η προσωρινή συμφωνία αναγνωρίζει ότι ο τομέας του ποδοσφαίρου αντιπροσωπεύει υψηλό κίνδυνο και διευρύνει τον κατάλογο των υπόχρεων οντοτήτων σε επαγγελματικές ποδοσφαιρικές ομάδες και ατζέντηδες. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο τομέας και ο κίνδυνος που ενέχει υπόκεινται σε μεγάλες διακυμάνσεις, τα κράτη μέλη θα έχουν την ευελιξία να τις αφαιρούν από τον κατάλογο εάν αντιπροσωπεύουν χαμηλό κίνδυνο.
Ενισχυμένη δέουσα επιμέλεια
Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο εισήγαγαν επίσης ειδικά μέτρα ενισχυμένης δέουσας επιμέλειας για τις διασυνοριακές σχέσεις ανταποκριτών για τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτογραφημένων περιουσιακών στοιχείων. Πιο συγκεκριμένα, συμφώνησαν ότι τα πιστωτικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα λαμβάνουν ενισχυμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας όταν οι επιχειρηματικές σχέσεις με πολύ ευκατάστατα άτομα (υψηλού καθαρού πλούτου) συνεπάγονται τη διαχείριση μεγάλου ποσού περιουσιακών στοιχείων. Η παράλειψη αυτή θα θεωρείται επιβαρυντικός παράγοντας στο καθεστώς επιβολής κυρώσεων.
Πληρωμές σε μετρητά
Για τις πληρωμές σε μετρητά ορίζεται ανώτατο όριο 10.000 ευρώ σε ολόκληρη την ΕΕ, γεγονός που θα καταστήσει δυσκολότερο για τους παρανομούντες το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Τα κράτη μέλη θα έχουν την ευελιξία να επιβάλουν χαμηλότερο ανώτατο όριο, εάν το επιθυμούν. Επιπλέον, σύμφωνα με την προσωρινή συμφωνία, οι υπόχρεες οντότητες θα πρέπει να ταυτοποιούν και να επαληθεύουν την ταυτότητα ενός προσώπου που πραγματοποιεί περιστασιακή συναλλαγή σε μετρητά μεταξύ 3.000 και 10.000 ευρώ.
Τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου
Οι υπόχρεες οντότητες θα πρέπει να εφαρμόζουν ενισχυμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας σε περιστασιακές συναλλαγές και επιχειρηματικές σχέσεις που αφορούν τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου, οι οποίες λόγω των ελλείψεων στα εθνικά τους καθεστώτα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της τρομοκρατίας αποτελούν απειλή για την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ.
Η Επιτροπή θα προβεί σε αξιολόγηση του κινδύνου, με βάση τους καταλόγους της Ομάδας Δράσης για τη Χρηματοοικονομική Δράση (FATF, ο διεθνής φορέας θέσπισης προτύπων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες). Επιπλέον, το υψηλό επίπεδο κινδύνου θα δικαιολογεί την εφαρμογή πρόσθετων ειδικών ενωσιακών ή εθνικών αντιμέτρων, είτε σε επίπεδο υπόχρεων οντοτήτων είτε από τα κράτη μέλη.
Οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Μητρώα δικαιούχων ιδιοκτησίας
Σύμφωνα με την προσωρινή συμφωνία, οι πληροφορίες που υποβάλλονται στο κεντρικό μητρώο θα πρέπει να επαληθεύονται. Οι οντότητες ή ρυθμίσεις που συνδέονται με πρόσωπα ή οντότητες που υπόκεινται σε στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις θα πρέπει να επισημαίνονται.
Η Οδηγία παρέχει στους φορείς που είναι επιφορτισμένοι με τα μητρώα την αρμοδιότητα να διενεργούν επιθεωρήσεις στις εγκαταστάσεις των νομικών προσώπων που είναι εγγεγραμμένα, σε περίπτωση αμφιβολιών σχετικά με την ακρίβεια των πληροφοριών που έχουν στην κατοχή τους.
Η συμφωνία ορίζει επίσης ότι εκτός από τις εποπτικές και δημόσιες αρχές και τις υπόχρεες οντότητες, μεταξύ άλλων, πρόσβαση στα μητρώα μπορούν να έχουν πρόσωπα του ευρύτερου κοινού με έννομο συμφέρον, συμπεριλαμβανομένου του Τύπου και της κοινωνίας των πολιτών.
Προκειμένου να διευκολυνθούν οι έρευνες για εγκληματικά κυκλώματα που αφορούν ακίνητα, το σχέδιο διασφαλίζει ότι τα μητρώα ακινήτων είναι προσβάσιμα στις αρμόδιες αρχές μέσω ενός ενιαίου σημείου πρόσβασης, καθιστώντας διαθέσιμες, για παράδειγμα, πληροφορίες σχετικά με την τιμή, τον τύπο του ακινήτου, το ιστορικό και τα βάρη, όπως υποθήκες, δικαστικούς περιορισμούς και δικαιώματα ιδιοκτησίας.
Οι αρμοδιότητες των Μονάδων Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (FIUs)
Κάθε κράτος μέλος έχει ήδη συστήσει Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ) για την πρόληψη, την αναφορά και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Οι εν λόγω μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών είναι υπεύθυνες για τη λήψη και την ανάλυση πληροφοριών σχετικών με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, ιδίως με τη μορφή αναφορών από τις υπόχρεες οντότητες.
Σύμφωνα με τη συμφωνία, οι ΜΧΠ θα έχουν άμεση και απευθείας πρόσβαση σε χρηματοοικονομικές, διοικητικές πληροφορίες και πληροφορίες για την επιβολή του νόμου, συμπεριλαμβανομένων φορολογικών πληροφοριών, πληροφοριών σχετικά με κεφάλαια και άλλα περιουσιακά στοιχεία που έχουν δεσμευτεί βάσει στοχευμένων οικονομικών κυρώσεων, πληροφοριών σχετικά με μεταφορές κεφαλαίων και κρυπτομεταφορές, εθνικών μητρώων μηχανοκίνητων οχημάτων, αεροσκαφών και πλωτών μέσων, τελωνειακών δεδομένων και εθνικών μητρώων όπλων και οπλισμού, μεταξύ άλλων.
Οι ΜΧΠ συνεχίζουν να διαβιβάζουν πληροφορίες στις αρμόδιες αρχές που είναι επιφορτισμένες με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων των αρχών με ανακριτικό, εισαγγελικό ή δικαστικό ρόλο. Σε διασυνοριακές περιπτώσεις, οι ΜΧΠ θα συνεργάζονται στενότερα με τους ομολόγους τους στο κράτος μέλος που αφορά η ύποπτη αναφορά.
Βέβαια, πρέπει να διευκρινιστεί ότι, η εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων επιβεβαιώνεται ως αναπόσπαστο μέρος του έργου της ΜΧΠ και λαμβάνεται υπόψη κατά τη λήψη αποφάσεων.
Η συμφωνία καθορίζει ένα σταθερό πλαίσιο για τις ΜΧΠ να αναστέλλουν ή να αρνούνται τη συγκατάθεση για μια συναλλαγή, προκειμένου να πραγματοποιήσουν τις αναλύσεις τους, να αξιολογήσουν τις υποψίες και να διαδώσουν τα αποτελέσματα στις αρμόδιες αρχές, ώστε να καταστεί δυνατή η λήψη των κατάλληλων μέτρων.
Εποπτικές αρχές
Επιπλέον, κάθε κράτος μέλος θα διασφαλίζει ότι όλες οι υπόχρεες οντότητες που είναι εγκατεστημένες στην επικράτειά του υπόκεινται σε επαρκή και αποτελεσματική εποπτεία από μία ή περισσότερες εποπτικές αρχές. Οι εποπτικές αρχές θα αναφέρουν στις ΜΧΠ περιπτώσεις υποψίας. Ομοίως με τις διατάξεις του κανονισμού για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, εισάγονται νέα εποπτικά μέτρα για τον μη χρηματοπιστωτικό τομέα, τα λεγόμενα εποπτικά σώματα. Η AMLA θα καταρτίσει σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων που θα καθορίζουν τις γενικές προϋποθέσεις που επιτρέπουν την ορθή λειτουργία των εποπτικών σωμάτων AML/CFT.
Τα κείμενα θα οριστικοποιηθούν τώρα και θα υποβληθούν προς έγκριση στους εκπροσώπους των κρατών μελών στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εφόσον εγκριθούν, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο θα πρέπει να εγκρίνουν επίσημα τα κείμενα προτού δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και τεθούν σε ισχύ.
Δείτε τη σχετική Έκδοση: Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Δείτε το σχετικό Σεμινάριο: Η πρόσληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στην πράξη
Δείτε τη σχετική Αρθρογραφία στη Qualex: Ο ρόλος των εξωχώριων χρηματοοικονομικών κέντρων και των φορολογικών παραδείσων στο ξέπλυμα χρήματος