Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 33 παρ. 3 του Ν 3190/1955, «Υφισταμένου σπουδαίου λόγου, το Δικαστήριον, αιτήσει παντός διαχειριστού ή εταίρου, δύναται να αποκλείση της εταιρείας τινά η τινάς των εταίρων, εφ’ όσον ελήφθη περί τούτου απόφασις της συνελεύσεως. Από της καταβολής εις τον αποκλειόμενον εταίρον της αξίας της μερίδος συμμετοχής αυτού, προσδιοριζομένης κατά τα εν άρθρω 29 παρ. 1 και παρ. 4 οριζόμενα, η εταιρεία συνεχίζεται μεταξύ των λοιπών». Με την εν λόγω διάταξη προβλέπεται η ακούσια έξοδος, ήτοι ο αποκλεισμός εταίρου από εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις, και δη: α) η ύπαρξη σπουδαίου λόγου, β) σχετική απόφαση της συνελεύσεως των εταίρων και γ) απόφαση του αρμοδίου Δικαστηρίου, το οποίο επιλαμβάνεται κατόπιν αιτήσεως του διαχειριστή ή οποιουδήποτε εταίρου. Μεταξύ των προϋποθέσεων συνεπώς για τον αποκλεισμό εταίρου Ε.Π.Ε. είναι η λήψη προηγούμενης σχετικής αποφάσεως της συνελεύσεως των εταίρων της εταιρείας. Στο άρθρο 4 παρ. 2 του Ν.3190/1955 «περί Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης” ορίζεται ότι “Έκαστος εταίρος μετέχει της Εταιρείας μόνον δια μίας μερίδος συμμετοχής και δια πλειόνων δε εταιρικών μεριδίων, αποτελούντων την μερίδα συμμετοχής του, αν η εισφορά αυτού είναι πολλαπλασία του κατά το καταστατικόν ελάχιστου ποσού της μερίδος συμμετοχής», στο δε άρθρο 12 του Νόμου αυτού ότι: 1. Έκαστος εταίρος έχει δικαίωμα μιας τουλάχιστον ψήφου εν τη συνελεύσει. Εάν έχη πλείονα εταιρικά μερίδια ο αριθμός των ψήφων είναι ανάλογος του αριθμού αυτών και 2. Το δικαίωμα ψήφου δεν δύναται να ασκηθή υπό του εταίρου προκειμένου περί λήψεως αποφάσεων αναφερομένων εις την απαλλαγήν αυτού από της ευθύνης ή εις την έγερσιν αγωγής κατ’ αυτού κατά την διάταξιν του άρθρου 14 παρ. 2 του παρόντος Νόμου. Επίσης, στο άρθρο 13 του παραπάνω Νόμου ορίζεται ότι: «Μη ορίζοντος άλλως του παρόντος Νόμου αι αποφάσεις της συνελεύσεως λαμβάνονται διά πλειονοψηφίας πλέον του ημίσεος του όλου αριθμού των εταίρων, εκπρόσωπούντων πλέον του ημίσεος του όλου εταιρικού κεφαλαίου, ενώ κατά το άρθρο 14 του νόμου αυτού ότι: 2. Η συνέλευσις των εταίρων είναι το ανώτατον όρνανον της Εταιρείας και δικαιούται να αποφασίζη επί πόσης εταιρικής υποθέσεως των αποφάσεων αυτής υποχρεουσών και απόντας ή διαφωνούντος εταίρους. 2. Η Συνέλευσις των εταίρων είναι μόνη αρμόδια να αποφασίζη: α) … δ) Περί εγέρσεως αγωγής κατά των οργάνων της εταιρείας ή των κατ’ ιδίαν εταίρων δι’ αξιώσεις της εταιρείας κατ’ αυτών επί αποζημιώσει απορρέουσας εκ πράξεων ή παραλείψεων κατά την σύστασιν ή κατά την λειτουργείαν της Εταιρείας…».
Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων συνάγεται ότι ο υπό αποκλεισμό εταίρος δεν συμμετέχει στη σχετική ψηφοφορία για την έγερση αγωγής αποκλεισμού σε βάρος του. Εφόσον, επομένως, ο υπό αποκλεισμό εταίρος δεν επιτρέπεται να ασκήσει το δικαίωμα ψήφου, γίνεται δεκτό ότι ο εταίρος αυτός και τα εταιρικά του μερίδια δεν συνυπολογίζονται για την εξεύρεση της πλειοψηφίας, αλλά η πλειοψηφία υπολογίζεται, κατά τη διάταξη του άρθρου 13 του Ν 3190/1955, με βάση τον αριθμό των υπολοίπων εταίρων που έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφοφορία και με βάση το κεφάλαιο που αυτοί εκπροσωπούν. Τούτο, δε, διότι η προσμέτρηση του στερούμενου δικαιώματος ψήφου υπό αποκλεισμό εταίρου και των μεριδίων του στην εξεύρεση της πλειοψηφίας θα ισοδυναμούσε ουσιαστικά με αρνητική ψήφο, κάτι που δεν μπορεί να γίνει δεκτό, επειδή αντιφάσκει με την ίδια την έννοια της στερήσεως του δικαιώματος ψήφου. Σε περίπτωση όμως, όπου είναι δύο τα μέλη της εταιρείας και καθένα απ’ αυτά έχει ποσοστό συμμετοχής στο εταιρικό κεφάλαιο 50%, δεν μπορεί να αξιωθεί η τήρηση της πιο πάνω διάταξης, που προβλέπει την χορήγηση άδειας της Γενικής Συνέλευσης για την άσκηση αγωγής εναντίον του ενός εταίρου. Και αυτό διότι θα ήταν άσκοπη η εκ μέρους του ενός εταίρου, εκπροσωπούντος το 50%, προσφυγή στη Γενική Συνέλευση, αφού εκεί ο μεν εταίρος, ο φερόμενος ως υπόχρεος σε αποζημίωση, που εκπροσωπούσε το 50% του εταιρικού κεφαλαίου δεν είχε δικαίωμα ψήφου, από δε την συμμετοχή και ψήφο του άλλου εταίρου, που εκπροσωπούσε το υπόλοιπο 50% του εταιρικού κεφαλαίου, δεν θα μπορούσε να σχηματιστεί η απαιτούμενη από το νόμο πλειοψηφία (ΑΠ 1315/2017, ΑΠ 1759/2014, ΕφΘεσ. 474/2001, ΜΕφΘεσ 1747/2021 ΤΝΠ QUALEX).
* Ο κ. Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος είναι Δικηγόρος στον ΑΠ, MSc, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ