Το δικαστήριο με πρόσφατη απόφαση έκρινε ότι η συνεπιμέλεια ανήλικου τέκνου πρέπει να ανατεθεί και στους δύο γονείς, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα το ύψος της διατροφής των διαδίκων (ΜΠρΚαστ 113/2023)
Το δικαστήριο σε πρώτο στάδιο ξεκινάει με μια βασική παραδοχή, ότι δηλαδή η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων, την ασκούν από κοινού και εξίσου και περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας του και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση, δικαιοπραξία ή δίκη που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του.
Εν συνεχεία, το δικαστήριο συνεχίζει τη συλλογιστική του πορεία επισημαίνοντας α) ότι η από κοινού και εξίσου άσκηση της γονικής μέριμνας, μέρος της οποίας είναι η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου, υπό την έννοια της κοινής και ισότιμης άσκησής της, κι όχι υπό την έννοια της χρονικής εξίσωσης και ισοκατανομής της, εξακολουθεί να ισχύει και μετά το διαζύγιο των γονέων, β) ότι οι γονείς μπορούν οι ίδιοι να ρυθμίζουν και να κατανείμουν με έγγραφη συμφωνία τους την άσκηση της γονικής μέριμνας, γ) καθώς και ότι σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας εξαιτίας διαφωνίας των γονέων, ιδίως αν ο ένας γονέας αδιαφορεί ή δεν συμπράττει σε αυτή ή δεν τηρεί την τυχόν υπάρχουσα συμφωνία για την άσκηση ή τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας ή αν η συμφωνία αυτή είναι αντίθετη προς το συμφέρον του τέκνου ή αν η γονική μέριμνα ασκείται αντίθετα προς το συμφέρον του τέκνου, πριν την προσφυγή στο δικαστήριο, απαιτείται η προσφυγή στη διαμεσολάβηση, πλην των περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας.
Στην περίπτωση που η διαμεσολάβηση δεν τελεσφορήσει, το δικαστήριο, μεταξύ των άλλων, μπορεί πάντα με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του ανήλικου τέκνου 1) να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων είτε λειτουργικά, υπό την έννοια της διάσπασης του περιεχομένου της γονικής μέριμνας και την ανάθεση ορισμένων λειτουργιών αυτής, όπως της επιμέλειας ή ακόμα και ειδικότερων πτυχών κάθε λειτουργίας στον ένα γονέα και άλλων στον άλλον, είτε χρονικά υπό την έννοια της διατήρησης συμπαγούς του περιεχομένου της και την εναλλάξ ανάθεσή της πρώτα στον ένα γονέα και έπειτα στον άλλον, έτσι ώστε κάθε γονέας να ασκεί τη γονική μέριμνα στο σύνολο της κατά χρονικά διαστήματα που επανέρχονται περιοδικά, 2) να εξειδικεύσει τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας στα κατ’ ιδίαν θέματα, ως μία ελάσσων δυνατότητα για την περίπτωση που το δικαστήριο θα θεωρήσει ότι δεν χρειάζεται ρύθμιση ως προς το πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα, αλλά αρκεί μια ρύθμιση των συγκεκριμένων και ειδικά προσδιορισμένων θεμάτων της άσκησης της γονικής μέριμνας, που δημιουργούν τριβές, 3) να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας στον ένα γονέα ή σε τρίτο.
Το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του ανηλίκου δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες ζωής του
Εξ άλλου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1516 παρ. 2 του ΑΚ, στις περιπτώσεις διακοπής της συμβίωσης των γονέων, διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου τους, καθώς και όταν πρόκειται για τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων του, καθένας από τους γονείς μπορεί να ασκεί τις αξιώσεις διατροφής που έχει το τέκνο κατά του άλλου γονέα ή τρίτου. Από τις διατάξεις δε, των άρθρων 1485, 1486, 1489 και 1493 του ΑΚ, προκύπτει ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμη και εάν αυτό έχει περιουσία, της οποίας, όμως, τα εισοδήματα ή το προϊόν της εργασίας του ή άλλα τυχόν εισοδήματα του δεν αρκούν για τη διατροφή του. Το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του ανηλίκου δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες ζωής του, η δε δικαιούμενη (ανάλογη) διατροφή του περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία για τη συντήρηση, ανατροφή και εν γένει εκπαίδευση του έξοδα. Ως συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβίωσης, που ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, την ανάγκη επιτήρησης, εκπαίδευσης και την κατάσταση υγείας του δικαιούχου, σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου. Για να καθοριστεί το ποσό της δικαιούμενης διατροφής αξιολογούνται κατ’ αρχήν τα εισοδήματα των γονέων από οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια προσδιορίζονται οι ανάγκες του τέκνου, καθοριστικό δε στοιχείο είναι οι συνθήκες της ζωής του, δηλαδή οι όροι διαβίωσης του, χωρίς όμως να ικανοποιούνται οι παράλογες αξιώσεις. Η υποχρέωση διατροφής είναι κατά κανόνα χρηματική υποχρέωση, χωρίς όμως να αποκλείεται η εκπλήρωση της και σε είδος. Έτσι ο γονέας, που συζεί με το ανήλικο τέκνο, μπορεί, κατά τον υπολογισμό του οφειλομένου από αυτόν ποσού διατροφής του, να συνυπολογίσει οτιδήποτε συνδέεται με την εξαιτίας της συνοίκησης πραγματική διάθεση χρημάτων για τις ανάγκες του τέκνου, όπως ενοίκιο, κατανάλωση ρεύματος, ύδατος, θέρμανσης κ.λπ. καθώς και άλλες προσωπικές υπηρεσίες που απορρέουν από αυτήν.
Απόφαση Δικαστηρίου
Το Μονομελές Πρωτοδικείου, αξιολογώντας τα πραγματικά περιστατικά, συνήγαγε ότι η συνεπιμέλεια της ανήλικης πρέπει να ανατεθεί σε αμφότερους τους διαδίκους γονείς της, να προσδιοριστεί ως τόπος κατοικίας της ανήλικης η κατοικία της ενάγουσας – αντεναγομένης μητέρας της, να ρυθμιστεί το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας του εναγομένου – αντενάγοντος με την ανήλικη θυγατέρα του και να υποχρεωθεί αντιστοίχως η αντεναγομένη να ανέχεται την επικοινωνία αυτή.
Τέλος, το δικαστήριο έκρινε ότι με βάση τις οικονομικές δυνάμεις των γονέων της, συσχετιζόμενες μεταξύ τους, στις οποίες συνυπολογίζονται όχι μόνο τα εισοδήματά τους, αλλά και η περιουσία τους, καθώς και η αξία των προσωπικών υπηρεσιών που η ίδια η μητέρα της προσφέρει, τον πατέρα βαρύνει μέρος της διατροφής της, ποσού 325,00 ευρώ, ενώ το υπόλοιπο ποσό των 125,00 ευρώ μηνιαίως, που είναι αναγκαίο για τη διατροφή της, καλύπτεται ήδη από την ενάγουσα μητέρα της, με την προσφορά κυρίως των προσωπικών της υπηρεσιών στην ανατροφή της και των λοιπών συνδεομένων με τη συνοίκησή τους, παροχών, αλλά και με την παροχή σε χρήμα, από το εισόδημά της, ως έχουσας, κατά νόμο, συντρέχουσας και ανάλογης των οικονομικών εν γένει δυνατοτήτων της υποχρέωσης διατροφής της.
Δείτε τη σχετική Αρθρογραφία στη Qualex: Η επίδραση του N 4800/2021 στην υποχρέωση των γονέων για διατροφή του ανήλικου παιδιού μετά την κρίση του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης
Δείτε τη σχετική Αρθρογραφία στη Qualex: Κατανομή της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας του παιδιού μετά τη διακοπή της συμβίωσης ή το διαζύγιο