Με την ΑΠ 1075/2023 ακυρώνεται απόφαση του ΜΟΕ Κρήτης, λόγω απόλυτης ακυρότητας που έλαβε χώρα κατά την διαδικασία επιλογής των ενόρκων της δίκης.
Σχετικές διατάξεις: Κατά τις διατάξεις των άρθρων 171 παρ. 1 εδ. α’ και 510 παρ. 1 στοιχ. Α’ του ΚΠΔ, απόλυτη ακυρότητα, που λαμβάνεται και αυτεπαγγέλτως υπόψη από το δικαστήριο σε κάθε στάδιο της διαδικασίας και στον Άρειο Πάγο ακόμη, προκαλείται, αν δεν τηρηθούν οι διατάξεις που καθορίζουν τη σύνθεση του δικαστηρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του κώδικα οργανισμού δικαστηρίων και κατάστασης δικαστικών λειτουργών και του παρόντος κώδικα για ακυρότητα εξαιτίας κακής σύνθεσής του.
Εξάλλου, στη διάταξη του άρθρου 394 του ΚΠΔ, ορίζεται ότι «πριν αρχίσει να συζητείται κάθε υπόθεση, διαβάζεται σε δημόσια συνεδρίαση με την παρουσία του εισαγγελέα και του κατηγορουμένου ο κατάλογος των ενόρκων της δωδεκαήμερης περιόδου, για την οποία προσδιορίστηκε η υπόθεση. Τα ονόματα που υπάρχουν στον κατάλογο διαβάζονται δυνατά με τη σειρά που είναι γραμμένα, ωσότου συμπληρωθεί από τους παρόντες ενόρκους ο αριθμός δέκα (10). Τα ονόματα αυτών των δέκα (10) ενόρκων μπαίνουν στην κληρωτίδα για να κληρωθούν οι τέσσερις (4) που μετέχουν με τους τακτικούς δικαστές στη σύνθεση του μικτού ορκωτού δικαστηρίου που θα δικάσει την υπόθεση». Με τις διατάξεις αυτές η συγκρότηση του δικαστηρίου των ενόρκων θεμελιώνεται επί της τύχης και η παραβίασή τους και ειδικότερα εκείνης για τη θέση στην κληρωτίδα των δέκα (10) ενόρκων που βρέθηκαν παρόντες κατά την εκφώνηση των ονομάτων, κατά τη σειρά του καταλόγου και μέχρι τη συμπλήρωση του αριθμού των δέκα, επιφέρει, σύμφωνα με το άνω άρθρο 171 παρ. 1 εδ. α’ ΚΠΔ, απόλυτη ακυρότητα για μη τήρηση των διατάξεων που καθορίζουν τη σύνθεση του δικαστηρίου, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α’ ΚΠΔ λόγο αναίρεσης (ΑΠ 1346/2014).
Ένδικη υπόθεση. Στην προκειμένη περίπτωση, από την παραδεκτή επισκόπηση των πρακτικών της προσβαλλόμενης υπ’ αριθμ. 73/2022 απόφασης του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Κρήτης προκύπτει ότι, μετά την κρίση του εκ των τακτικών δικαστών Δικαστηρίου, ότι η έφεση του αναιρεσείοντος – κατηγορουμένου E. B., καθώς και η έφεση του συγκατηγορουμένου του A. K. ήταν τυπικά δεκτές και ότι παύει υφ’ όρον η κατά του πρώτου (αναιρεσείοντος) ασκηθείσα ποινική δίωξη για την αξιόποινη πράξη της οπλοχρησίας, που φέρεται ότι τέλεσε στα Χανιά, στις 3.3.2015, η Πρόεδρος παράγγειλε την γραμματέα να διαβάσει δημόσια στο ακροατήριο τον κατάλογο των ενόρκων, που είχαν κληρωθεί κατά τη συνεδρίαση της 6ηςΑπριλίου 2022 του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Κρήτης, για τη 2ηδωδεκαήμερη περίοδο της τρέχουσας συνόδου, κατά τη σειρά εγγραφής τους σ’ αυτόν, μέχρι να συμπληρωθεί από τους παρόντες ενόρκους ο αριθμός των δέκα (10) από αυτούς.
Συγχρόνως, η πρόεδρος παράγγειλε σε όλους τους ενόρκους να αναγγέλλουν την παρουσία τους στο ακροατήριο, μόλις ακούσουν να εκφωνείται το ονοματεπώνυμό τους. Στη συνέχεια, η γραμματέας ανέγνωσε δημόσια στο ακροατήριο τον κατάλογο των ενόρκων και αυτοί εμφανίσθηκαν ως εξής: 1. Α. Ν. ΑΠΩΝ, 2. Ε. Δ. ΑΠΩΝ, 3. Ε. Π. ΠΑΡΟΥΣΑ, 4. Μ. – Κ. Κ., ΑΠΟΥΣΑ, 5. Γ. Τ. ΠΑΡΩΝ, 6. Ι. Φ., ΠΑΡΩΝ, 7. Α. Ν., ΠΑΡΩΝ, 8. Θ. Φ. ΠΑΡΩΝ, 9. Κ. Φ. ΠΑΡΩΝ, 10. Ε. Χ. ΠΑΡΩΝ, 11. Ν. Χ. ΑΠΩΝ, 12. Ι. Π. ΠΑΡΩΝ, 13. Ι. Χ., ΠΑΡΩΝ. Ήτοι, αναγνώσθηκαν δέκα τρία (13) ονόματα ενόρκων, εκ των οποίων βρέθηκαν απόντες τέσσερα (4) άτομα και παρόντες μόνον εννέα (9) άτομα, αντί των απαιτούμενων από το νόμο δέκα (10) παρόντων, που έπρεπε να εκφωνηθούν και θα έμπαιναν στην κληρωτίδα.
Στη συνέχεια σημειώνεται στα πρακτικά της προσβαλλόμενης απόφασης ότι η Πρόεδρος έθεσε τα ονόματα των δέκα (10) παρόντων ενόρκων στην κληρωτίδα, ενώ, όπως προαναφέρθηκε δεν είχε συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός των δέκα (10) παρόντων ενόρκων, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 394 και 395 ΚΠΔ, αλλά μόνο εννέα (9) παρόντων ενόρκων και μετά από κλήρωση και άσκηση του δικαιώματος εξαίρεσης για τους κληρωθέντες ενόρκους 1) Ι. Π., 2) Θ. Φ., 3) Α. Ν. και 4) Ι. Χ., τα τέσσερα (4) ονόματα των κληρωθέντων ενόρκων που συγκρότησαν το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Κρήτης, ήταν αυτά των 1)Δ. Φ., Ι. Φ., 3)Ε. Π. και 4)Ε. Χ. ‘Ητοι, στους τέσσερις (4) ενόρκους οι οποίοι, μαζί με τους τρεις (3) τακτικούς δικαστές συγκρότησαν το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Κρήτης, που δίκασε την κρινόμενη υπόθεση και εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση κληρώθηκε και ο ένορκος Δ. Φ., του οποίου το όνομα δεν εκφωνήθηκε καθόλου από τη γραμματέα της έδρας από τον κατάλογο των ενόρκων, χωρίς να προκύπτει από πουθενά κατ’ αρχήν αν υπήρχε στα ονόματα του καταλόγου της 2ης 12ήμερης περιόδου της τότε συνόδου, ο τρόπος που το όνομά του τέθηκε στην κληρωτίδα και ακολούθως κληρώθηκε, εφόσον δεν αναγνώσθηκε καθόλου ούτε περιλαμβανόταν στους δέκα τρεις (13) ως άνω παρόντες – απόντες ενόρκους που αναγνώσθηκαν δημόσια στο ακροατήριο, ούτε βέβαια προκύπτει ο λόγος παράλειψης της ανάγνωσης αυτού.
Με το να περιλάβει στους ενόρκους και τον Δ. Φ. το δικαστήριο της ουσίας παραβίασε τις διατάξεις για τη συγκρότησή του ως μικτού δικαστηρίου αποτελούμενο και από τέσσερις (4) ενόρκους και δημιουργήθηκε έτσι απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας, για κακή σύνθεση του δικάσαντος τον αναιρεσείοντα ΜΟΕ Κρήτης, διότι η συγκρότηση του δικαστηρίου των ενόρκων θεμελιώνεται επί της τύχης και η παραβίαση της διάταξης του άνω άρθρου 394 ΚΠΔ για τη θέση στην κληρωτίδα των δέκα (10) ενόρκων που βρέθηκαν παρόντες κατά την εκφώνηση των ονομάτων, κατά τη σειρά του καταλόγου και μέχρι τη συμπλήρωση του αριθμού των δέκα, και όχι όπως εν προκειμένω εννέα (9) που εκφωνήθηκαν και βρέθηκαν παρόντες, επιφέρει κατά τα προαναφερθέντα ακυρότητα, αφού αν δεν συνέβαινε η άνω παράλειψη, δεν είναι βέβαιο ότι θα κληρώνονταν στους 4 ενόρκους, οι άνω συγκεκριμένοι τέσσερις (4) ένορκοι που τελικά κληρώθηκαν και μετείχαν στο ΜΟΕ Κρήτης.
Επομένως, ο σχετικός πρώτος λόγος της αναίρεσης με τον οποίο αποδίδεται στην προσβαλλομένη απόφαση η πλημμέλεια από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α’ ΚΠΔ, για απόλυτη ακυρότητα που συνέβη κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο, λόγω κακής σύνθεσης του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Κρήτης, που εξέδωσε την προσβαλλόμενη υπ’ αριθμ. 73/2022 απόφαση, είναι βάσιμος.
* Ο κ. Δημήτριος Βαρελάς είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάσκων στο Φροντιστήριο της Νομικής Βιβλιοθήκης.
Δείτε τα τμήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών εδώ