Την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου έλαβε χθες, Τετάρτη 24 Ιανουαρίου, ο νέος Δικαστικός Χάρτης της χώρας, τον οποίο και παρουσίασαν στα μέλη του ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και ο Υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας.
«Κράτος δικαίου δεν νοείται χωρίς τη γρήγορη απονομή της Δικαιοσύνης», τόνισε ο Πρωθυπουργός, θυμίζοντας ότι η Ελλάδα «ανήκει πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτισμικά εις τη Δύση» – κατά τη ρήση του ιδρυτή της παράταξης της Ν.Δ. Κωνσταντίνου Καραμανλή. «Και οι αξίες μας είναι η μήτρα του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Γι’ αυτό και το όραμά μας είναι η Ελλάδα να ανήκει στα κράτη εκείνα που αποδίδουν την ίδια σημασία όχι μόνο στην οικονομική ή στην αμυντική ισχύ, αλλά και στις ατομικές ελευθερίες, τα δικαιώματα των πολιτών και φυσικά στο κράτος δικαίου (…) Και κράτος δικαίου δεν νοείται χωρίς τη γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης. Και με τη γενναία αναμόρφωση του δικαστικού χάρτη που θα εισηγηθεί σε λίγο ο αρμόδιος Υπουργός, με την ενοποίηση των Ειρηνοδικείων και των Πρωτοδικείων, ολοκληρώνουμε μία μεταρρύθμιση που εκκρεμεί εδώ και 100 χρόνια και για την οποία πρώτος είχε μιλήσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος».
«Ολοκληρώνουμε μία μεταρρύθμιση που εκκρεμεί εδώ και 100 χρόνια και για την οποία πρώτος είχε μιλήσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος»
«Σκοπός μας είναι να ξεπεραστούν εσωτερικές αδυναμίες του συστήματος και οι δικαστικές αποφάσεις να εκδίδονται πολύ πιο γρήγορα», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης. «Δεν υστερούμε σε αριθμό δικαστών έναντι της υπόλοιπης Ευρώπης, αλλά εδώ η εκδίκαση των υποθέσεων απαιτεί τετραπλάσιο, πενταπλάσιο χρόνο. Μερικές φορές τέσσερα, πέντε, επτά, οκτώ, δέκα χρόνια. Τέτοιου είδους καθυστερήσεις, όμως, πρακτικά ισοδυναμούν με αρνησιδικία.
»Συνεπώς, οι αλλαγές που εισηγείται το αρμόδιο Υπουργείο είναι κρίσιμες. Θα υλοποιηθούν με την τεχνική βοήθεια της Παγκόσμιας Τράπεζας και με εξασφαλισμένους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και, όπως θα ακούσετε και στη συνέχεια, έχει γίνει μια λεπτομερής δουλειά από την ομάδα του Υπουργείου. Είναι μία πάρα πολύ σημαντική μεταρρύθμιση, την οποία πρέπει όλοι να στηρίξουμε με πολύ μεγάλη πειθώ».
Λίγο αργότερα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης εστίασε στην ταχύτερη έκδοση των δικαστικών αποφάσεων, περιγράφοντας τις προωθούμενες νομοθετικές διατάξεις.
Επανασχεδιάζονται ορθολογικά οι δικαστικοί σχηματισμοί της χώρας. Στην περιφερειακή ενότητα θα λειτουργούν πρωτοβάθμια δικαστήρια, δηλαδή το Πρωτοδικείο καθώς και περιφερειακά Πρωτοδικεία, ενώ λαμβάνεται ειδική μέριμνα για νησιωτικές και παραμεθόριες περιοχές.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης:
– Ενοποιείται ο πρώτος βαθμός δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων, δηλαδή των Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων, ώστε το σύνολο των δικαστών να εκδικάζει όλες τις υποθέσεις πρώτου βαθμού (αστικές και ποινικές) με αποτέλεσμα την ταχύτερη έκδοση των δικαστικών αποφάσεων.
– Επανασχεδιάζονται ορθολογικά οι δικαστικοί σχηματισμοί της χώρας. Στην περιφερειακή ενότητα (πρώην νομός) θα λειτουργούν πρωτοβάθμια δικαστήρια, δηλαδή το Πρωτοδικείο καθώς και περιφερειακά Πρωτοδικεία, ενώ λαμβάνεται ειδική μέριμνα για νησιωτικές και παραμεθόριες περιοχές
– Οι αρμοδιότητες των Προϊσταμένων των Δικαστηρίων επικεντρώνονται στα δικαστικά και δικαιοδοτικά τους καθήκοντα.
Το δημοψήφισμα των δικαστών
Οι δικαστές αναγνωρίζουν ότι η τομή που επιχειρείται στη Δικαιοσύνη είναι μεγάλης σπουδαιότητας, πλην όμως διαφωνούν και προαναγγέλλουν δημοψήφισμα επί των προτάσεων ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής Δικαιοσύνης. Τον χρόνο (άμεσα), τον τρόπο καθώς και τους όρους του δημοψηφίσματος θα τους καθορίσει το Διοικητικό Συμβούλιο. Τα ερωτήματα που γεννώνται είναι πολλά, με κορυφαίο ίσως το πόσο «δεσμευτικό» μπορεί να είναι στην πράξη το αποτέλεσμα. Αλλά και : πόσοι θα συμμετά-σχουν στη διαδικασία του δημοψηφίσματος; Ποιές προτάσεις άραγε θα προκριθούν ; Ποιό σκεπτικό θα κυριαρχήσει;
Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων καλεί τα μέλη της να καταθέσουν σχετικές προτάσεις ως μεθαύριο, Παρασκευή 26 Ιανουαρίου, ενώ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην τρέχουσα, τόσο κρίσιμη χρονικά περίοδο, κατά την οποία «μεταβάλλεται η Δομή της Ελληνικής Δικαιοσύνης». «Πρέπει να διαφυλαχθεί η υπηρεσιακή κατάσταση όλων των Δικαστικών Λειτουργών, όπως κατοχυρώνεται συνταγματικά ως έκφανση της αρχής της Δικαστικής Ανεξαρτησίας», τονίζουν.
Όλες οι προτάσεις θα συγκεντρωθούν και θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της ΕΝΔΕ, σε ειδικό χώρο, προς ενημέρωση των δικαστών.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι παρατηρείται έντονη διαφωνία στους κόλπους της Ένωσης, με τη μειοψηφία (Xριστόφορο Σεβαστίδη, ΔΝ Εφέτη, Χαράλαμπο Σεβαστίδη, Εφέτη, Παντελή Μποροδήμο, Πρωτοδίκη, Μιχάλη Τσέφα, Πρόεδρο Πρωτοδικών, Ιωάννη Ασπρογέρακα, Πρόεδρο Πρωτοδικών, Ευθαλία Κώστα, Ειρηνοδίκη) να κάνει λόγο σε ανακοίνωση για «Ομολογία αποτυχίας», κρίνοντας ότι το προεδρείο της Ένωσης βρίσκεται «σε πλήρες αδιέξοδο».
Η ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων
«Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, κατά τη χθεσινή, 22-1-2024, έκτακτη συνεδρίασή του, αποφάσισε, ομόφωνα, σύμφωνα με την περιλαμβανόμενη στο ψήφισμα της ετήσιας τακτικής γενικής συνέλευσης της 9ης Δεκεμβρίου 2023 απόφαση και μετά την από 15-1-2024 επίσημη ενημέρωση προς το Προεδρείο της ΕΝΔΕ του Υπουργού Δικαιοσύνης κ. Γ. Φλωρίδη και του Υφυπουργού κ. Ι. Μπούγα περί λήψης κεντρικής πολιτικής απόφασης ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής Δικαιοσύνης τη διενέργεια δημοψηφίσματος επί των προτάσεων ενοποίησης, που ήδη έχουν καταθέσει οι συνάδελφοι στην ΕΝΔΕ και επί νεότερων προτάσεων ενοποίησης που θα κατατεθούν.
Σε μία τόσο κρίσιμη χρονική περίοδο, κατά την οποία μεταβάλλεται η Δομή της Ελληνικής Δικαιοσύνης πρέπει να διαφυλαχθεί η υπηρεσιακή κατάσταση όλων των Δικαστικών Λειτουργών, όπως κατοχυρώνεται συνταγματικά ως έκφανση της αρχής της Δικαστικής Ανεξαρτησίας και να διασφαλισθεί η ακώλυτη και αποτελεσματική πρόσβαση του πολίτη στη Δικαιοσύνη, συνεπώς:
1) Καλούνται οι συνάδελφοι, που, ήδη, έχουν καταθέσει σχέδια προτάσεων ενοποίησης, να τα επανακαταθέσουν, ενυπόγραφα καθώς και σύντομη περίληψη αυτών, η οποία θα τεθεί και ως σχετικό ερώτημα στο δημοψήφισμα.
2) Καλούνται οι υπόλοιποι συνάδελφοι, εφόσον επιθυμούν, να καταθέσουν προτάσεις ενοποίησης, ενυπόγραφα καθώς και σύντομη περίληψη αυτών, η οποία θα τεθεί και ως σχετικό ερώτημα στο δημοψήφισμα.
3) Οι εν λόγω προτάσεις πρέπει να κατατεθούν στη Γραμματεία της Ένωσης έως την Παρασκευή, 26-1-2024.
4) Όλες οι προτάσεις θα συγκεντρωθούν και θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της ΕΝΔΕ, σε ειδικό χώρο, προς ενημέρωση των συναδέλφων.
5) Ο χρόνος (άμεσος), ο τρόπος καθώς και οι όροι του δημοψηφίσματος θα καθορισθούν από το Διοικητικό Συμβούλιο.
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ – ΟΛΟΙ ΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΟΙ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΗΝ ΚΡΙΣΙΜΗ ΑΥΤΗ ΣΤΙΓΜΗ».
Δικαστές: «Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση της Ελληνικής Δικαιοσύνης – Ολοι οι συνάδελφοι πρέπει να είναι συμμέτοχοι στη λήψη των αποφάσεων την κρίσιμη αυτή στιγμή»
Η ανακοίνωση της μειοψηφίας
«Στο χθεσινό έκτακτο ΔΣ η πρόεδρος της Ένωσης ενημέρωσε για τις επαφές που είχε με το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Για πρώτη φορά αντιλήφθηκε την περασμένη εβδομάδα αυτό που όλη η κοινωνία γνώριζε από το φθινόπωρο, ότι υπάρχει δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης για ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας. Μας ενημέρωσε η κα Στενιώτη ότι την επόμενη εβδομάδα, δηλαδή στις 30 Ιανουαρίου, θα έχει οριστικοποιηθεί στο υπουργικό συμβούλιο και ο τρόπος ενοποίησης. Της θέσαμε το ερώτημα εάν θα συγκαλέσει έκτακτη Γ.Σ., όπως είχε δεσμευτεί στην τακτική Γ.Σ. του Δεκεμβρίου. Απάντησε αρνητικά θεωρώντας ότι δεν συντρέχει τέτοιος λόγος και ότι δεν δεσμεύεται από την απόφαση της Γ.Σ. Πρότεινε ωστόσο να κατατεθούν όλες οι προτάσεις ενοποίησης μέχρι την Παρασκευή και να τεθούν την επόμενη εβδομάδα σε δημοψήφισμα.
Μειοψηφία: «Είναι προφανές πλέον ότι η υπόθεση έχει χαθεί και το προεδρείο κάνει επικοινωνιακή διαχείριση της ήττας που έχουμε υποστεί συλλογικά».
Είναι προφανές πλέον ότι η υπόθεση έχει χαθεί και το προεδρείο κάνει επικοινωνιακή διαχείριση της ήττας που έχουμε υποστεί συλλογικά.
Διατυπώσαμε την θέση πως δεν είμαστε αντίθετοι σε ηλεκτρονική ψηφοφορία όλων των προτάσεων, ωστόσο δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ποιο είναι το ουσιαστικό νόημα να καταθέσουμε τις θέσεις μας ως Σώμα μετά την έγκριση του σχεδίου από το υπουργικό συμβούλιο, όταν πλέον καμία αλλαγή δεν θα μπορεί να επέλθει.
Την πρόταση για ηλεκτρονκή ψηφοφορία την καταθέσαμε ως ομάδα πριν από δύο μήνες στην Γ.Σ. όταν θα είχε ουσιαστικό νόημα συνδιαμόρφωσης των αλλαγών που έρχονται. Τότε το προεδρείο την απέρριψε και την φέρνει τώρα ετεροχρονισμένα ως δικαιολογία συγκάλυψης της αποτυχίας του.
Από τον Οκτώβριο είχαμε καλέσει δύο φορές σε σύγκληση έκτακτης Γ.Σ. για να ακουστούν όλες οι απόψεις και να καθορίσουμε την στάση μας, προτάσεις που απορρίφθηκαν με διάφορα αστεία προσχήματα.
Ζητήσαμε να ενημερωθούμε για την δική τους θέση στο ζήτημα της ενοποίησης. Ακούσαμε εμβρόντητοι ότι το προεδρείο δεν θα καταθέσει καμία πρόταση!! Θα ζητήσει με άλλα λόγια να τοποθετηθούν οι συνάδελφοι στο δημοψήφισμα επί της δικής μας πρότασης καθώς και άλλων που έχουν κατατεθεί ή θα κατατεθούν στον δημόσιο διάλογο αλλά το ίδιο το προεδρείο θα εμμείνει στην θέση της μη ενοποίησης!!!
Κωμικοτραγικές καταστάσεις που αποκαλύπτουν το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται και την ανικανότητα να διαχειριστούν μια δύσκολη κατάσταση που απαιτούσε μεθοδικότητα, οργάνωση και συγκροτημένο λόγο.
Οι πολιτικοί και ποινικοί Δικαστές της χώρας παρακολουθούν πλέον ως θεατές τις σαρωτικές αλλαγές στην δομή της δικαιοσύνης, χωρίς εκπροσώπηση, χωρίς επίσημη θέση, μέσα σε κλίμα εσωτερικών συγκρούσεων και σφοδρών αντιπαραθέσεων».
Οι δεσμεύσεις
Σε κάθε περίπτωση, το χάσμα ανάμεσα στην Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων και την ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, είχε γίνει σαφές κατά τη συνάντηση που είχαν προ ημερών.
«Μας γνωστοποίησαν, ρητώς, για πρώτη φορά, ότι ΔΕΝ υιοθετείται η πρόταση της ΕΝΔΕ περί διατήρησης των Ειρηνοδικείων ως αυτοτελών δικαστικών σχηματισμών και περί λελογισμένης αύξησης της καθ´ ύλην αρμοδιότητας αυτών και ότι, ήδη από προχθές, ελήφθη επισήμως η κεντρική πολιτική απόφαση Ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της Πολιτικής Δικαιοσύνης», ανέφεραν τότε οι δικαστές.
Οι ίδιοι τόνιζαν μεταξύ άλλων τη δέσμευση του Υπουργείου ότι δε θα διαταραχθεί, από κάθε άποψη, η σημερινή υπηρεσιακή κατάσταση (προαγωγές, μεταθέσεις κλπ) των Δικαστικών Λειτουργών του πρώτου βαθμού. Ότι, ειδικότερα, θα διαμορφωθούν δύο επετηρίδες: Α. Η νυν σημερινή Γενική Επετηρίδα (Παρέδρων, Πρωτοδικών, Προέδρων Πρωτοδικών, Εφετών κλπ) και Β. Μία ειδική – παράλληλη επετηρίδα στην οποία θα ενταχθούν με το βαθμό του Πρωτοδίκη και του Προέδρου Πρωτοδικών οι Ειρηνοδίκες. Οι δύο επετηρίδες θα είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους και δεν θα συμπλέκονται σε θέματα προαγωγών, μεταθέσεων κλπ.
«Λάβαμε, επίσης, τη διαβεβαίωση», προσέθεταν, «ότι θα επέλθει πλήρης μισθολογική εξομοίωση των Πρωτοδικών της παράλληλης επετηρίδας με τους Πρωτοδίκες της Γενικής επετηρίδας με τα ίδια χρόνια υπηρεσίας. Διευκρινίστηκε επίσης ότι δεν πρόκειται να θιχτούν μισθολογικά κεκτημένα (πχ η μισθολογική εξομοίωση των Ειρηνοδικών Α Τάξης – Προέδρων Πρωτοδικών με τον Εφέτη)»
»Πταισματοδίκες – προανακριτές θα παραμείνουν στις θέσεις τους για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα προς περαίωση των δικογραφιών που τους έχουν ανατεθεί και στη συνέχεια ο ορισμός προανακριτή για συγκεκριμένη θητεία θα γίνει με απόφαση του Προϊσταμένου του Πρωτοδικείου ή της Ολομέλειας του Δικαστηρίου».